Μιχάλης Φακίνος, “Το πέτρινο 8”

Σε ένα γεφύρι γκρεμισμένο στριφογυρίζει η Ιστορία μας, ψάχνει να βρει τρόπο να περάσει απέναντι, αργοδιαβαίνει τον 20ό αιώνα ανάμεσα σε χελώνες, φίδια κι αετούς που πλανάρουν στον ουρανό.

Μιχάλης Φακίνος “Το πέτρινο 8” εκδόσεις Καστανιώτη -2021

Ο Φακίνος αρέσει στη γιαγιά μου. Ίσως επειδή έχουν ακριβώς την ίδια ηλικία. Κι έτσι έζησαν και ζουν τα ίδια χρόνια, μπορεί και με τις ίδιες προσλαμβάνουσες. Συνεπώς, κάθε φορά που αγοράζει το νέο του βιβλίο, μου το δίνει, παρακινώντας με, με γιαγιαδίστικο τρόπο, να το διαβάσω. Ωχ γιαγιά…

> Ο Μιχάλης Φακίνος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1940. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος. Έχει εκδώσει δώδεκα μυθιστορήματα, τρεις συλλογές διηγημάτων και έναν τόμο με χρονογραφήματα. Δύο θεατρικά του έργα, Το ματ (1985) και Περιμένοντας τον Μπέκετ (2000), έχουν παιχτεί στο θέατρο Στοά. Διηγήματά του έχουν γίνει τηλεταινίες και έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, γερμανικά και ολλανδικά.

ΕΝΑ ΓΕΦΥΡΙ πέτρινο, φτιαγμένο μάλλον από χέρια μαστόρων μέσα στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Τώρα όμως, μέσα στον 20ο αιώνα, είναι ήδη γκρεμισμένο, με αποτέλεσμα οι δυο κορφές δεξιά κι αριστερά του ποταμού να μην επικοινωνούν. Εκεί που αρχίζει το γεφύρι ξεκινά κι ένας κύκλος που περικλείσει τη μία κορφή και το ίδιο συμβαίνει από την απέναντι πλευρά. Ένα λιθόκτιστο λοιπόν οκτάρι, ένα σύμβολο του απείρου Ꝏ, όπου δεν είναι πλέον κολλημένα τα δυο κυκλάκια. Κι εκεί δυνάμεις της φύσης, όπως ο αετός, η χελώνα και το φίδι παρακολουθούν αμέτοχοι το πέρασμα της Ιστορίας.

Ο ΘΕΟΦΙΛΟΣ το 1927 φτιάχνει τις τοιχογραφίες του σαν τον Κολοκοτρώνη στα Δερβενάκια απέναντι στον Δράμαλη, ο τελευταίος επιζών του “Κιβωτίου” του Άρη Αλεξάνδρου θάβει το 1949 τον τελευταίο του σύντροφο Λυσίμαχο κι έπειτα συνεχίζει την αποστολή του, τρεις γιαγιάδες θάβουν το αβάπτιστο αγοράκι, ένα μέλος της Νεολαίας του Ιωάννη Μεταξά το 1939 συμμετέχει σε ασκήσεις λίγο πριν ξεκινήσει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, το 1972 και ο στρατηγός της χούντας, το 2017…

ΕΝΑ ΓΚΡΕΜΙΣΜΕΝΟ γεφύρι, που δεν χρησιμεύει πια, είναι πιο ανθεκτικό στον χρόνο από ό,τι οι άνθρωποι και οι φιλοδοξίες τους. Τρία αδιάφορα ζώα εξακολουθούν να πετούν ή να σέρνονται έξω από τις ανθρώπινες συμπεριφορές. Ο θάνατος έρχεται στον άνθρωπο να εκ-μηδενίσει μεγάλους και μικρούς, αθώους και ένοχους, να τουμπάρει την Ιστορία, να δείξει ότι οι υπεροπτικές τους βλέψεις είναι φρούδες και ότι η ζωή δεν είναι σταθερή και αναλλοίωτη.

ΣΤΗΝ ΟΥΣΙΑ το βιβλίο είναι ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα. Κάθε κεφάλαιο, κάθε χρονολογία μια άλλη ιστορία, μια άλλη ατμόσφαιρα. Μόνες σταθερές, το μισογκρεμισμένο γεφύρι και τα τρία ζώα που περνάνε από τη μία ενότητα στην άλλη. Στην αρχή δεν το είχα συνειδητοποιήσει, παρόλο που καταλάβαινα ότι έχουμε μετακινήσεις στον χρόνο και στα πρόσωπα. Είναι πιθανόν τόσο καθοριστική η παρουσία των άψυχων συντελεστών, ώστε αυτοί να δίνουν συνοχή και στους ετερόκλητους έμψυχους, καθένας απ’ τους οποίους ηττάται στην πάλη με την Ιστορία, άλλοτε προς ανακούφισή μας κι άλλοτε προς θλίψη μας.

ΦΕΡΝΩ στον νου μου τα έργα του Φακίνου που έχω διαβάσει –η γιαγιά πρώτα κι έπειτα εγώ! Τα μυθιστορήματά του δείχνουν την ικανότητα της γραφής, αλλά δεν μπορούν να ορθώσουν τις ιδέες και τις λέξεις σε ένα τέτοιο επίπεδο που να μνημειώσουν τα δύο ποτάμια σε ένα ικανό ορόσημο αισθητικής, προβληματισμού και συναισθήματος. “Λευκή ευθεία γραμμή”  και “Τα χαμένα”.

Καλό Πάσχα

με ηρεμία και βιβλία

Πατριάρχης Φώτιος