“Η συνωμοσία της βανίλιας” του Πάνου Τσερόλα

Μια ιδεαλιστική βάση, το χτύπημα σε μέρη όπου παρακρατείται ο πολιτισμός άλλων χωρών, μια τρομοκρατική σειρά πράξεων που παίζει με την ευφυΐα του ήρωα και του συγγραφέα, οδηγείται σε ένα μυθιστόρημα καταδίωξης.

Καφές με βανίλια: Πάνος Τσερόλας “Η συνωμοσία της βανίλιας” εκδόσεις Κέδρος 2016

Πριν το διαβάσω:

            Γιατί το διάλεξα; Διότι ο Κώστας, που ξέρει ότι ψάχνομαι, μου το έκανε δώρο, ακριβώς επειδή ο νεαρός Τσερόλας δεν είναι στη συνηθισμένη λίστα με τα τοπ ονόματα, αλλά έχει να πει κάτι στο λογοτεχνικό μου κοντσέρτο.

Καθώς το διάβαζα:

            Απαριθμώ κατευθείαν όσα με κράτησαν εγρήγορο σ’ αυτό το βιβλίο:

1.      Ο Τσερόλας είναι παραμυθάς. Έχει μια δαιμόνια άνεση στην αφήγηση, καλλιεργημένη, απ’ ό,τι είδα, στην απαιτητική γραφή παιδικών αναγνωσμάτων, έναν χρωστήρα που ξέρει να στήνει σκηνές, σκηνικά και διαλόγους, αλλά και σπιντάτα επεισόδια. Έτσι, τα γεγονότα τρέχουν, χαλαρά, γρήγορα, κυλάνε, αν και –νομίζω- όχι μπεστσελερίστικα, επιδερμικά και ανούσια.

2.      Ευφυής σύλληψη: μια τρομοκρατική οργάνωση χτυπά στόχους που έχουν σχέση με την κλοπή μνημείων του πολιτισμού από διάφορες χώρες σε διάφορες εποχές και φύλαξής-τους / έκθεσής-τους σε διάσημα μουσεία ή πινακοθήκες. Στην ουσία, η ίδια η ιστορία παρουσιάζει ενδιαφέρον με την αφηγήτρια Μάγια Χολμς, μουσειολόγο στο επάγγελμα να έχει καταλάβει τον δράστη, τον Μαρκ Ντράμερ, τον οποίο όμως ερωτεύεται καθώς τον είδε τυχαία δύο φορές σε Μοντεβίντεο και Βερολίνο αντίστοιχα, και τον ακολουθεί σε ένα road ταξίδι από το Λος Άντζελες στη Νέα Υόρκη. Η ίδια η πλοκή βάζει και τον αναγνώστη στον δρόμο του μυστηρίου και του έρωτα, αλλά συνάμα αφήνει μηνύματα για το διεθνές πολιτιστικό κατεστημένο, που έχει αποικιοκρατικά παρακρατήσει επιτεύγματα του πολιτισμού που δεν του ανήκουν.

3.      Μια μικρή φιλοσοφία περί ανθρώπινης ιστορίας: είναι αυτή σημαντική μόνο για το ανθρώπινο γένος που τη κληροδοτεί από γενιά σε γενιά σε ένα εύρος μόλις μερικών χιλιάδων ετών; Αντίθετα, η φύση, η γεωλογική ιστορία της γης, οι κοσμοϊστορικές αλλαγές δεν περιλαμβάνουν τον άνθρωπο και, αν αυτός χαθεί, κανείς άλλος, τουλάχιστον στον πλανήτη, δεν θα μπορεί να “διαβάσει” τον τελεσθέντα πολιτισμό-μας.

Από την άλλη με άφησαν ανικανοποίητο:

    1.      Το road movie μετατράπηκε σε ταινία δράσης και κυνηγητού σε όλον τον κόσμο, αφήνοντας κινηματογραφικές εικόνες και τεχνικές να χρωματίσουν τις σελίδες. Μ’ αυτόν όμως τον τρόπο, ο αναγνώστης μπαίνει στη λογική ενός αναγνωστικού τρεξίματος, που προσπερνά τις λογοτεχνικές γωνίες για να ρολάρει στους διαδρόμους μιας γρήγορης υπόθεσης.

2.      Οι διάλογοι αμφιταλαντεύονται ανάμεσα σε μικρά φιλοσοφικά τσιτάτα και σε εξυπνακίστικες ατάκες, σαν συνθήματα του τουίτερ, σαν ωραίες φράσεις για αφιερώσεις, αλλά όχι για λογοτεχνική εμβάθυνση. Έτσι, πολλές φορές νιώθω ότι διαβάζω διαγωνισμό ευφυΐας, όπου ο ένας χαρακτήρας προσπαθεί να νικήσει τον άλλο με στακάτες απαντήσεις, διαγωνισμό στον οποίο νικάει φυσικά ο Μαρκ, ο οποίος είναι δυναμικός, πολυμαθής και ετοιμόλογος.

Αφού το διάβασα:

            Τελικά, κατέβηκα πολύ από το σκαλί από το οποίο μπήκα, καθώς κλιμακωτά βρέθηκα σε κατώτερο επίπεδο από τη γη, από το επίπεδο του εδάφους, από τις προσδοκίες με τις οποίες ξεκίνησα την ανάγνωση.

[Οι εικόνες που συνοδεύουν τη βιβλιοπαρουσίαση ελήφθησαν από: blog.scarecrow.com, chmagginas.gr,  www.aflouvre.org,  www.huffingtonpost.com  και  pinterest.com]

Πατριάρχης Φώτιος