“Χόμερ & Λάνγκλεϋ” του E.L. Doctorow

Αναρωτιούνται οι Αμερικανοί για την ιστορία-τους; Γράφουν για το παρελθόν-τους και το ξαναδιαβάζουν; Ψάχνουν εν είδει αυτογνωσίας τον εαυτό-τους ή ξαναβλέπουν την ιστορία αποστασιοποιημένοι και εφησυχασμένοι; 

 

 

Αμερικάνικος καφές με άρωμα κεράσι:

E.L. Doctorow
“Homer & Langley”

Νέα Υόρκη

2009

“Χόμερ & Λάνγκλεϋ”

μετ. Μ. Ζαχαριάδου

εκδόσεις Πατάκη

2013 

            Μια βασική διαφορά μεταξύ βιβλιόφιλων ιστολόγων και κριτικών είναι ότι, ενώ οι δεύτεροι προσπαθούν να εκτιμήσουν ένα βιβλίο, λαμβάνοντας υπόψη τον συγγραφέα, την ιστορικότητά-του, την αίσθηση που έκανε στην εποχή-του ή στη χώρα-του κ.ο.κ., οι μπλόγκερ ενδιαφέρονται για την προσωπική, αυθόρμητη, αμεσολάβητη αναγνωστική-τους ανταπόκριση όταν το διάβασαν, χωρίς άλλα ερείσματα. Αυτό τους προφυλάσσει από την μαζοποίηση του Κανόνα και την ανάγκη να συμπορευθούν με την παγιωμένη αντίληψη της λογοτεχνίας.

            Εν προκειμένω, το όνομα του Doctorow ασκούσε και ασκεί στην Ελλάδα, μαζί με μερικά άλλα όπως του Vonnegut, του Pynchon κ.ά., ιδιαίτερη γοητεία ως δείγμα ενός αμερικανικού μεταμοντερνισμού, που κουβαλά αντισυμβατικότητες και αμφιβολίες. Διαβάζοντας λοιπόν για πρώτη φορά τον συγγραφέα, προσπαθώ να μείνω έξω από αυτήν την πολυδιαφημιζόμενη αύρα και να δω πόσο αυτή η γραφή, αυτή η αισθητική, αυτή η μεταπολεμική ιδεολογία εντέλει με αγγίζει.

            Το βιβλίο παρακολουθεί εν είδει κοινής βιογραφίας δύο αδέλφια, που μεγαλώνουν στον μεσοπόλεμο. Ο Χόμερ είναι τυφλός (επιρροή από τον τυφλό ποιητή Όμηρο;), ενώ ο Λάνγκλεϋ επιστρέφει από τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο με κάπως σαλεμένας τας φρένας-του, καθώς παρουσιάζεται να επιχειρεί πρωτόγνωρα τολμήματα. Ο Χόμερ, και λόγω της κατάστασής-του, είναι πιο συντηρητικός, αλλά κι αυτός βάζει στο κρεβάτι-του την υπηρέτρια εξ Ουγγαρίας, ενώ ο Λάνγκλεϋ στήνει ένα κέντρο διασκέδασης μέσα στο σπίτι-τους, προκαλώντας τη μήνη της γύρω καλής κοινωνίας. Ένα ακόμα αλλόκοτο έρχεται μέσα στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, όταν εγκαθιστούν στο σπίτι-τους ένα ζευγάρι υπηρετών, Ιαπωνικής καταγωγής, ενώ όλη η Αμερική τα έχει με τους Γιαπωνέζους που επιτέθηκαν στο Περλ Χάρμπορ.

            Το μυθιστόρημα είναι πολύ κοινωνικό και λίγο ιστορικό· συνδέει την ατομική ζωή δύο αδελφών με την ιστορία της Αμερικής από τον Πρώτο μεγάλο πόλεμο του 20ού αιώνα έως τον Δεύτερο κι ακόμα παραπέρα· έχει και δόσεις αντιπολεμικές· ο Λάνγκλεϋ δηλώνει πως ο πόλεμος είναι άχρηστος και ο Χόμερ συμμερίζεται εν μέρει τις απόψεις του αδελφού-του, αν και πιστεύει ότι ο αγώνας εναντίον του Άξονα αξίζει κάτι παραπάνω. Γενικότερα, στάθηκα περισσότερο στη ματαιότητα του πολέμου, στην απαξίωση της ζωής, στην άσκοπη αναμονή της ειρήνης, που κι αυτή ενέχει τις δικές-της ασημαντότητες. Άλλο ένα βιβλίο που επικεντρώνεται ατμοσφαιρικά και ιδεολογικά στον μηδενισμό της ζωής.

Παρά το πνεύμα που εκφράζει το μυθιστόρημα, η σπονδυλωτή-του δομή, η συμπαράθεση δηλαδή αυτόνομων ιστοριών πάνω στον άξονα της ζωής του Χόμερ και του Λάνγκλεϋ με έκανε να χάσω από ένα σημείο και μετά το ενδιαφέρον-μου. Σκεφτόμουν ότι, ακόμα κι αν παρέλειπα μερικά επεισόδια, δεν θα αλλοιωνόταν ούτε η ιστορία ούτε η αίσθηση που αφήνει το έργο. Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά αυτού του είδους η γραφή συγκολλά κομμάτια σε μια αλυσίδα, χωρίς να νοιάζεται να τα συνδέσει με αρραγείς δεσμούς, ώστε, αν μετακινηθεί ένα κομμάτι, να καταρρέει το οικοδόμημα. 

[Δανείστηκα τις φωτογραφίες της ανάρτησης από τα: www.jaunted.com, usatoday30.usatoday.com, mashable.com, www.dailymail.co.uk και www.supplychaindigital.com]

Πατριάρχης Φώτιος