“δημόσιες ιστορίες” του Δημήτρη Χριστόπουλου

Όταν η ατομική ζωή αντανακλά πολιτικές και κοινωνικές παραμέτρους, τότε μπορούμε να ξαναδιαβάσουμε το μικρό με τη διαχρονικότητα του μεγάλου. 

 

 

Καϊμακλίδικος καφές με ολίγη:

Δημήτρης Χριστόπουλος

“δημόσιες ιστορίες”

εκδόσεις Πηγή

Θεσσαλονίκη 2013 

            Δεκαέξι ιστορίες μικρού και μεσαίου μεγέθους. Λόγος σταθερός, καθαρός, μετρημένος, ελεγχόμενος, που εναλλάσσεται σοφά ανάλογα με το περιεχόμενο του διηγήματος: από τη ναυτική ιδιόλεκτο στους όρους του συνεργείου κι από τις κοφτές φράσεις της εξουσίας στον ψιλο-χαοτικό λόγο του φυλακισμένου.

            Οι περισσότερες αναφέρονται στην ατομική μοίρα προσώπων που δεν θα προκαλούσαν την προσοχή-μας, αλλά μέσω των ζωών-τους ο Χριστόπουλος βιδώνει και ξεβιδώνει τον κοινωνικό και πολιτικό κινητήρα της κοινωνίας-μας.

Το βάφτισμα ενός χρυσαυγίτη με τον φόνο ενός ξένου (ροτβάιλερ), η αστυνομία και ο ρόλος-της (ξέρει αυτός από δέντρα και λιπάσματα), τέσσερις κρατούμενοι συζητάνε την παραμονή της Πρωτοχρονιάς (να ’στε καλά), ένας ήρωας του ’21, που διώχθηκε κατόπιν για τις ιδέες-του, ζητιανεύει σήμερα –με ένα διαχρονικό άλμα- στα σκαλιά της εκκλησίας (σδρου) είναι τα πολιτικά θέματα που αναφέρονται στην πολιτική χωρίς πολιτικούς. Κι από την άλλη, πλείστα κοινωνικά στιγμιότυπα ανατέμνουν το χαμηλό υπογάστριο της σήψης που μας υποσκάπτει ένδοθεν: η εύκολη συκοφαντία εναντίον ενός Αλβανού (G.O.A.T.), η ατομική ζωή που θυσιάζεται μπροστά στην επιτυχία (citius, altius, fortius), ο ασυμβίβαστος που όπως ανελίσσεται κοινωνικά ανέλιξη έτσι και ξεπέφτει στη ανεργία (κόντρα στον άνεμο επιβιώσαμε), οι κινήσεις ενός μεγαλοστελέχους για να επιβιώσει (ματωμένο μέταλλο) και φυσικά στη ζυγαριά της ζωής μετράει πιο πολύ το παιδί-του παρά η δουλειά-του (συμφωνία τρόμου).

Το δεύτερο διήγημα, η “συμφωνία τρόμου”, ίσως είναι και το καμάρι του συγγραφέα. Από την αρχή μου άρεσε η υπαρξιακή-του κοψιά και η ανθρώπινή-του κορύφωση. Αφηγηματικά ανεβαίνει ωραία, με κλιμάκωση, μέχρι το τέλος και ιδεολογικά προάγει τον ανθρώπινο παράγοντα αντί για το χρήμα και την εργασία. Επίκαιρο, όσο κι αν θα φανεί παλιομοδίτικο στο μήνυμά-του  (ο καλός μπαμπάς που νοιάζεται πιο πολύ για την κόρη-του παρά για τη θέση εργασίας), αλλά εμένα αυτό δεν με ενοχλεί σε γενικές γραμμές. Κείμενο στακάτο, καθόλου φλύαρο, με κατάλληλους τόνους στην ατμόσφαιρα και στη σκιαγράφηση της ιστορίας.

            Αλλά και τα άλλα διηγήματα, εν μέρει ελλειπτικά χωρίς αόριστα κενά, διακρίνονται από τη λανθάνουσα συσσωρευμένη ένταση που άλλοτε ξεσπά κι άλλοτε όχι. Στο “ξέρει αυτός από δέντρα και λιπάσματα” η αποσπασματικότητα συντονίζεται με τη μετακίνηση της κάμερας σε διαφορετικά σκηνικά, γκρο πλαν στα πρόσωπα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται κλίμα μέσω των κοφτών πλάνων. Άλλες ιστορίες εστιάζουν στον ανθρώπινο και συγκινητικό τρόπο με τον οποίο οι ήρωες ζουν ιδεαλιστικά τη ζωή-τους κι άλλες στην κοινωνική μοίρα που έρχεται να τους σαρώσει.

Αυτό που μένει από τα διηγήματα του Χριστόπουλου είναι στιγμές υψηλής φόρτισης που η σημερινή πραγματικότητα γεννά, ανθρώπινες ματιές σε έναν κόσμο αλλοτριωμένο από την μύχια φύση-του και αλλοιωμένο από την εξέλιξη, ένα είδος διάψευσης, νοσταλγικά πλασμένης, μια ζεστή θαλπωρή που δεν μπορεί να κρατήσει όμως πολύ έξω από τις σελίδες της συλλογής. Φταίει ο ήπιος χαρακτήρας-τους που δεν τσεκουρώνει την ψυχή, για να αναβλύσει η αγανάκτηση; Φταίει ο ελαφρώς διακρινόμενος φιλολογικός τόνος που σκιάζει τη γραφή; Ίσως φταίει εντέλει ο αναγνώστης που παρασύρεται από το πνεύμα του 21^ου αιώνα και βλέπει στα μικρά αυτά κείμενα την αύρα άλλων εποχών.

 

Θέλω να ευχαριστήσω τον Δημήτρη Χριστόπουλο που μου εμπιστεύθηκε τη συλλογή-του πριν καλά καλά κυκλοφορήσει. Το κείμενό-μου πρωτοδημοσιεύτηκε στον ιστότοπο In2life στις 15/4/2014. Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν την ανάρτηση αντλήθηκαν από τα: www.pygmi.gr, tvxs.gr, www.theguardian.com, www.mappery.com και xristianos.gr.

Πατριάρχης Φώτιος