“Το ακατέργαστόν-μου” της Αλίκης Ντουφεξή-Pope

Ποιον αφορά η λογοτεχνία; Και πότε θα πάψουμε να βλέπουμε το πώς για να στραφούμε στο τι; Πότε θα ξεφύγουμε από τη λογοτεχνία-παιχνίδι και θα μιλήσουμε για τη λογοτεχνία-επικοινωνία; 

 

 

Espresso Doppio:

Αλίκης Ντουφεξή-Pope

“Το ακατέργαστόν-μου”

εκδόσεις Εστία

2013 

            Διάβασα τις προάλλες την αποκαλυπτική κριτική της Νίκης Κώτσιου (στον ιστότοπο www.oanagnostis.gr) γι’ αυτό το έργο ψευδώνυμου συγγραφέα και έσπευσα να το αγοράσω, να το διαβάσω και να καταγράψω τις σκέψεις-μου γι’ αυτό. Τελικά, ποια η σχέση γραφής και πραγματικότητας αλλά και ποια η φύση (ή η θέση;) του συγγραφέα μέσα σ’ αυτήν;

            Αυτά τα ερωτήματα που θέτει ξανά και ξανά το μεταμοντέρνο με έχουν κάνε πολύ επιφυλακτικό για τέτοια κείμενα, τα οποία κλείνονται στο καβούκι-τους και αρνούνται να συνδιαλεχθούν με τον κόσμο. Πρόκειται για ομφαλοσκοπικές κατασκευές που αντικατοπτρίζουν μόνο τον εαυτό-τους, παίζουν με τους καθρέφτες, αναπαράγουν μόνο το εγώ-τους σε μια σολιψιστική αντίληψη της λογοτεχνίας.

            Ας μιλήσω πρώτα όμως για το έργο. Ένας συγγραφέας πιέζεται από τον εκδότη-του να γράψει πρώτα ένα πιασάρικο μυθιστόρημα, ώστε να πουλήσει, κι έπειτα να κυκλοφορήσει το δικό-του αριστούργημα, που είναι όμως για λίγους (Το όλο στόρι θυμίζει ένα επεισόδιο του σήριαλ «Κωνσταντίνου και Ελένης», όπου ο δύσμοιρος επίκουρος καθηγητής της Βυζαντινολογίας αναγκάζεται να γράψει ένα ιστορικό μυθιστόρημα με ίντριγκες, πάθη και σεξ, πριν μπορέσει να εκδώσει το «Αποχετευτικό σύστημα στο Βυζάντιο»). Με ψευδώνυμο Αλίκη Ντουφεξή-Pope λοιπόν εκδίδει με μεγάλη επιτυχία δυο σαρωτικά σε πωλήσεις μπεστ-σέλλερ, όλοι θέλουν να μάθουν στοιχεία για τη συγγραφέα (η κλειδαρότρυπα του αναγνώστη σε όλο-της το μεγαλείο), αλλά αυτή κρύβεται και στο τέλος ο πραγματικός συγγραφέας αυτοκτονεί σε μια συμβολιστική τελετουργία.

            Η συγγραφέας μένει πιστή στις προθέσεις-της, αν μπορώ να τις διακρίνω. Στήνει την πλοκή-της, συνδέει τα κομμάτια με πολλές κολλητικές ταινίες, υπηρετεί τον στόχο-της με απόλυτη τάξη. Κι αυτό οφείλω να της το αναγνωρίσω, γιατί από την άλλη έχω πολλές επιφυλάξεις για το τι πετυχαίνει μια τέτοια λογοτεχνία.

            Ανοίγει το σεντούκι-της και δείχνει την πραμάτεια-της, όμως δεν έχει να δείξει πραγματικά ρούχα αλλά πλαστά. Είναι ρούχα που αφορούν μόνο συγκεκριμένους στόχους και μάλιστα αυτεπίστροφους, σαν να πουλά ρούχα που χρειάζεται ένας έμπορος για να πουλήσει ρούχα σε ανθρώπους που θέλουν να γίνουν έμποροι ρούχων… Ο συγγραφέας μιλά για τον συγγραφέα, ο κόσμος όλος γίνεται γραφή, τα προβλήματά-μας κλείνονται στη σχέση του λογοτέχνη με τα ζητήματα της γραφής.

Ξεφεύγω από το βιβλίο, για να μιλήσω γενικότερα για τα μυθιστορήματα εκείνα που αυτοπροβάλλονται, τονίζοντας την κατασκευή-τους, εστιάζουν στον περίκλειστο κόσμο των κειμένων μέσα στα κείμενα, που μοντάρονται και ξεμοντάρονται, λες και οι δημιουργοί είναι μηχανικοί που ασχολούνται συνεχώς με τη μηχανή και όχι, όπως εμείς οι αναγνώστες, με το αυτοκίνητο και τη «χρηστική-του» πλευρά. Και φυσικά δεν περιμένω από τη λογοτεχνία «χρηστικότητα», αλλά περιμένω έναν διάλογο με την έξωθεν ζωή και όχι μια συνεχή αναγωγή στην άβυσσο και διαρκή καθρεφτίσματα, με ακκισμούς και τσαχπινιές.

            Μια τέτοια λογοτεχνία, έξυπνη ίσως και φανταχτερή,

Πίνακας του Francis Berry

 μάλλον δεν αφορά κανέναν πλην τους ομοειδείς (συγγραφείς, κριτικούς, φιλολόγους) που βλέπουν κείμενο και όχι θέμα, που διεγείρονται με τις τεχνικές αλλά δεν αναρωτιούνται αν κάτι τέτοιο έχει κάτι άλλο να πει. Νομίζω ότι ένα μέρος της λογοτεχνίας του 20ού/21ου αιώνα όλο και περισσότερο κοιτάζει τον εαυτό-του και όχι τον κόσμο, βλέπει τη γλώσσα, την πλοκή, τη μαεστρία στη γραφή και όχι την έξω πραγματικότητα. 

 

[Το φωτογραφικό υλικό αντλήθηκε από: lipmag.com, www.sgeier.net, northtexaskids.com, www.crescenttrading.com και www.stepbystep.com]

Η επόμενη ανάρτηση {καλώς εχόντων των προγραμμάτων} θα αφορά στο βιβλίο “Arab Jazz” του Karim Miské (εκδόσεις Πόλις). Στο Παρίσι των ρατσιστών και της θρησκευτικής πανσπερμίας ένας φόνος ραγίζει την αντιρατσιστική εικόνα της συμφιλίωσης.

Πατριάρχης Φώτιος