Monday, January 14, 2013

ΕΚΕΒΙ: Το χρονικό ενός προαποφασισμένου θανάτου

Πώς σκοτώνεις τον πολιτισμό; Τον βγάζεις στο κρύο και τον αφήνεις να πάθει κρυοπαγήματα. Πόσο κερδοφόρο είναι το βιβλίο; Καθόλου. Κόβεις λοιπόν τις βάσεις-του για να πάθει ασφυξία και …να ψοφήσει στα αζήτητα.
Πριν από λίγες εβδομάδες βούιξε το διαδίκτυο με την υπόθεση της Επιτροπής Φιλαναγνωσίας που, όπως κατηγορήθηκε, πριμοδότησε βιβλία των μελών της και ενός συγκεκριμένου εκδοτικού οίκου. Μιλάω πιο πολύ για τον Μάνο Κοντολέοντα και τον Βαγγέλη Ηλιόπουλο, οι οποίοι, σύμφωνα με άρθρα του Βήματος (19/11/2012 και 10/12/2012) και τις αιτιάσεις κατόπιν του υπουργείου, συμπεριέλαβαν στη λίστα (με τα βιβλία προς ανάγνωση που θα κατευθύνονταν στα δημοτικά σχολεία της χώρας) δικά τους έργα (και των συγγενών του πρώτου) και προώθησαν πιο πολλά βιβλία από τις εκδόσεις Πατάκη στις οποίες ανήκουν αμφότεροι. Η κατηγορία μετατράπηκε σε καταδίκη, ο Υφυπουργός Πολιτισμού τους καθαίρεσε και μαζί καρατόμησε και τη διεύθυνση του ΕΚΕΒΙ, την Κατρίν Βελισσάρη και τον Θανάση Βαλτινό (11/12/2012, 11/12/2012, 11/12/2012, 13/12/2012).
Δες επίσης την απάντηση της Πατάκη (11/12/2012) και την απάντηση του Κοντολέοντα (12/12/2012) καθώς και την έκκλησή-του μαζί με τον Ηλιόπουλο (13/12/2012).
hootenannyowlets.blogspot.com

Παρόλο που παρακολούθησα το θέμα, δεν έγραψα κάτι γι’ αυτό, κυρίως επειδή δεν μπορούσα να δω ποιος έχει πραγματικά δίκιο. Έβλεπα αστοχίες και στις δύο πλευρές, λάθη χειρισμού των θέσεών-τους στα μέλη της επιτροπής (που πήραν θέση ως κριτές και ως κρινόμενοι, λες και υπάρχει αντικειμενικότητα σ’ αυτά τα θέματα), αλλά και λάθη στο Υπουργείο που βιάστηκε να αφορίσει, λες και δεν ήταν πάλι το Υπουργείο (άλλης κυβέρνησης, αν έχει σημασία) που όρισε την επιτροπή. Δεν ήξερε ότι περιλαμβάνονται συγγραφείς που έχουν γράψει αξιόλογα βιβλία και στεγάζονται σε συγκεκριμένο εκδοτικό οίκο; Θα μπορούσαμε να μιλάμε για τα σφάλματα, αμελήματα, πταίσματα ή ατοπήματα και των δύο πλευρών επί ώρες.
Και τώρα έρχεται το Υφυπουργείο (θα ήθελε να εξακολουθεί να λέγεται Πολιτισμού) να κρίνει το ΕΚΕΒΙ αναποτελεσματικό και να το εξαφανίσει μεταφέροντας τις αρμοδιότητές-του στη Γραμματεία Γραμμάτων και Τεχνών (εδώ). Αν κανείς έβλεπε προηγουμένως λάθη στην Επιτροπή Φιλαναγνωσίας, τώρα θα τη δικαιώσει, γιατί θα πιστέψει ότι όλα αυτά ήταν η αφορμή να διαλυθεί το ΕΚΕΒΙ και να κοπούν κονδύλια για το βιβλίο. 
Οι «υπεύθυνοι» του Υπουργείου ξέρουν καλά ότι η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας είναι ο Πολιτισμός! και δεν παραλείπουν να τον λεηλατήσουν. Το ΕΚΕΒΙ ήταν ανύπαρκτο! και γι’ αυτό το κατεδαφίζουν. Ελπίζω να σταματήσουν πλήρως, όπως ήδη έχει γίνει με την κατάργηση του ΕΚΕΜΕΛ, να προωθούν τη μετάφραση ελληνικών βιβλίων στο εξωτερικό (επιτέλους!) και να κλείσουν τους διαδικτυακούς τόπους του ΕΚΕΒΙ. Ειδικά αυτό το έκτρωμα, η biblionet, είναι ένας θησαυρός πληροφοριών που δεν μπορεί να μη μετατραπεί σε κέρματα για να πληρώσουμε όσα χρωστάμε!!!
Είμαι έξω φρενών, με την πλιατσικολογική λογική-τους!
[Βλέπω ότι πλήθυναν τα ιστολόγια που καταδίκαζαν μια τέτοια απόφαση. Κι όσο πληθαίνουν, τόσο ίσως ασκηθεί μια κάποια πίεση παραπάνω. Φρούδες ελπίδες;]
Πατριάρχης Φώτιος 

15 comments:

Πανταγκρυέλ said...

Είναι λυπηρό ότι η λογική των οριζόντιων περικοπών έφτασε ως εδώ. Αν το κλείσιμο του ΕΚΕΜΕΛ μπορούσε κάποιος να το καταπιεί (που δεν θα έπρεπε, φυσικά), το κλείσιμο του ΕΚΕΒΙ είναι δύσκολο να το καταλάβει κανείς. Αν το ΕΚΕΒΙ δεν έκανε με επάρκεια τη δουλειά του (που δεν την έκανε), ας το ξανασχεδίαζαν ορθολογικότερα, ώστε να είναι αποτελεσματικό, έστω και με λιγότερα κονδύλια ή υπαλλήλους. Η Διεύθυνση Γραμμάτων δεν θα μπορέσει, ακόμα κι αν οι άνθρωποι που δουλεύουν εκεί έχουν όντως σχέση με το βιβλίο και δεν είναι βαριεστημένοι, κομματικά διορισμένοι και ευθυνόφοβοι δημόσιοι υπάλληλοι, να φέρει σε πέρας το βάρος μιας συγκροτημένης στρατηγικής για το βιβλίο. Δυστυχώς, έτσι κερδίζει το Υπουργείο βραχυπρόθεσμα κάποια χρήματα και δίνει τον αέρα της "κάθαρσης" (επιδεικτικά και με φαμφάρες, φυσικά: έτσι είναι η πολιτική), χάνουν όμως όλοι οι υπόλοιποι: όχι μόνον οι συγγραφείς και οι εκδότες, αλλά άπαντες συλλογικά, μιας και η λογοτεχνία μας -καλή, κακή, μέτρια ή απαράδεκτη- θα χάσει ένα στήριγμα. Θα μου πείτε, σιγά το στήριγμα. Πράγματι. Αλλά αν η σκάλα σου είναι κοντή, η λύση είναι να την πετάξεις ή να δεις πώς μπορείς, με τα μέσα που έχεις, να την χρησιμοποιήσεις αποτελεσματικότερα; Ακατανόητον.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Πανταγκρυέλ,
συμφωνώ απόλυτα με όσα λες.
Αν κάτι δεν λειτουργεί, το ξανασχεδιάζεις.
Εγώ όμως ως αναγνώστης, που δεν ξέρω τι στραβό γίνεται στο ΕΚΕΒΙ, αλλά βλέπω πολλές δράσεις να έχουν εφαρμογή,
θα ήθελα, από εσένα ή από κάποιον άλλο, να μου παραθέσει τα κακά και τα στραβά-του.
Καλημέρα
Πατριάρχης Φώτιος

ΥΓ. Μια πολύ καλή ανάλυση που δημοσιεύτηκε σχεδόν ταυτόχρονα με το δικό-μου κείμενο είναι του Σαραντάκου στην ομώνυμη ιστοσελίδα-του: http://sarantakos.wordpress.com/2013/01/14/ekebi/

Πανταγκρυέλ said...

Πατριάρχα,

το συμπέρασμά μου ότι το ΕΚΕΒΙ έκανε τη δουλειά του ανεπαρκώς εξάγεται εκ του ορατού αποτελέσματος -δεν έχω κάποια άλλη γνώση. Ελπίζω να μην αδικώ τη δράση του -και πιθανόν να την αδικώ.

Δεν μπορώ να μην παρατηρήσω, ωστόσο, ότι δόθηκε έμφαση σε μια σειρά από δράσεις από εκείνες που αποκαλούμε "επικοινωνιακού τύπου", οι οποίες δεν έχουν σχέση με την απαιτητική λογοτεχνία που παράγεται σήμερα εν Ελλάδι. Έτσι, είχαμε το λεγόμενο Βραβείο Αναγνωστών, που επιβράβευε βιβλία χαμηλής στάθμης, Λέσχες Ανάγνωσης που πάλι ασχολούνταν με αδιάφορα βιβλια, μια Έκθεση Βιβλίου που ήταν -ιδίως τα τελευταία χρόνια- κατ' όνομα διεθνής, ένα πρόχειρο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών που έμεινε χωρίς συνέχεια, ακριβά σεμινάρια δημιουργικής γραφής. Και βέβαια, δεν είδαμε να μεταφράζονται τα αξιόλογα ελληνικά βιβλία των τελευταιων δεκαετιών στο εξωτερικό, ούτε καν τώρα που η Ελλάδα είναι στη μόδα ως ημιτριτοκοσμικός εξαγωγέας ανασφάλειας και φτώχειας (αν και γι' αυτό, βέβαια, ασφαλώς δεν ευθύνεται αποκλειστικά το ΕΚΕΒΙ).

θα μου αντέτασσε, ίσως, κάποιος που γνωρίζει καλύτερα τη δράση του ΕΚΕΒΙ ότι εκπονήθηκε το τάδε ή το δείνα πρόγραμμα, έγιναν αυτές ή οι άλλες δράσεις. Πιθανώς. Ωστόσο, από τη θέση του αναγνώστη, εγώ δεν νιώθω ότι η λογοτεχνία κέρδισε όσα θα μπορούσε να κερδίσει.

Γιατί δίπλα σε ό,τι δεν πήγε καλά έγιναν και θετικά πράγματα. Και με δουλειά και στόχο μπορούν να γίνουν ένα σωρό ακόμα. Δεν γιατρεύεται το ασθενούν πόδι σου με το κόψιμο -αντίθετα, μένεις κουτσός. Τι να πει κανείς.

xray said...

Η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας είναι ο πολιτισμός ?!
Δηλαδή η μουσική της, ο κινηματογράφος, η λογοτεχνία; Που διαπρέπουν όλα, μαζί και η γλυπτική, ο χορός, η ζωγραφική κλπ, διεθνώς;
Αυτό που έπρεπε να κλείσει οπωσδήποτε, είναι το Κέντρο Κινηματογράφου.
Σχετικό: Η Βελισσάρη και γενικά η ηγετική ομάδα του ΕΚΕΒΙ πόσα χρόνια βρίσκεται σε αυτή τη θέση;

Pellegrina said...
This comment has been removed by the author.
Pellegrina said...

η αδαής να ρωτήσω:στις άλλες ευρωπαικές (και γενικοτερα"δυτικές",δηλ.και στο Νέο Κόσμο),πόσο ανακατεύεται το κράτος στη λογοτεχνική παραγωγη; (δεν ξερω,οντως ρωτάω)

υγ: αλλα και αν και όπου ανακατεύεται,εννοούμε το ιδιο πράγμα οταν λεμε πχ "ελληνικό κράτος"και"φινλανδικό κράτος";Κατι ανεξάρτητο απο κομματικές ταυτοτητες,παρέες και διασυνδέσεις;

Κατερίνα Τοράκη said...

Πάντως, τώρα, που μία Κυβέρνηση δεν κάνει τίποτα για τον πολιτισμό και την παιδεία επί της ουσίας κι ένας αρμόδιος υπουργός ακολουθεί το "πονάει δόντι κόψει κεφάλι" και θα μείνει ως εκείνος που ασχολήθηκε "σθεναρά" με το βιβλίο (καταργώντας το φορέα του), βρήκαμε την ευκαιρία να πούμε την κακή μας κουβέντα και τελικά να δικαιώσουμε έστω και πλάγια τον υπουργό (που απ' ό,τι φάνηκε , μάλλον αδυναμία αντιμετώπισης του θέματος έχει). Αναγνωρίζω ότι πολλοί τα είχαν φυλαμένα κι ότι όπως φαίνεται έχουν πολλά δίκια, όμως "διάολε" (με συγχωρείτε για την άνεση του λόγου, μου είναι νωπή η συνέντευξη του σοφού Κώστα Γαβρά στη ΝΕΤ) δεν υπάρχει κανένας λόγος να υπάρχει το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου; Δεν υπάρχει λόγος να εξακολουθεί να υπάρχει ένας φορέας για το βιβλίο σε μια χώρα που όλα τα ξεθεμελιώνουν; Δεν μπορεί να γίνει μια ευκαιρία να προταθεί κάτι άλλο, καλύτερο; Το ΕΚΕΒΙ ήταν για την αγορά, όπως έσπευσαν να δηλώσουν "άνθρωποι του συγγραφικού χώρου". Και βρήκαν ευκαιρία κάποιοι να επικαλεστούν τους κουλτουριάρηδες που θέλουν το ΕΚΕΒΙ και άλλα πολλά... Είναι αυτό μόνο;

Anonymous said...

Έτσι και αλλιώς το βιβλίο υπήρχε πριν την ίδρυση του Εκεβι, υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει. Το θέμα δεν είναι που θα πάνε οι αρμοδιότητες, αλλά πως θα αποκτήσουμε σοβαρή λογοτεχνική παραγωγή στη χώρα μας. Πριν από λίγες ημέρες βρέθηκα σε παρουσίαση μεγάλου εκδοτικού οίκου στον Ιανό και γνωστή Ελληνίδα συγγραφέας επαιρόταν ότι κάνει περισσότερες πωλήσεις σε σχέση με κάποιους Νομπελίστες. Αν οι συγγραφείς μας κοιτάζουν μόνο τα νούμερα και όχι την ποιότητα των βιβλίων που γράφουν δεν κάνουμε τίποτε.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Διαβάζω και ακούω διάφορα για το ΕΚΕΒΙ, που δείχνουν τα σαθρά θεμέλιά, όπως και κάθε δημόσιου φορέα. Και μαθαίνω με περιέργεια το παρασκήνιο που όλοι εμείς δεν γνωρίζουμε.

Αλλά,
δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι η κατάργησή-του γίνεται για να καθαρίσει ο τόπος, και όχι για να γλιτώσουμε χρήματα. Κι όπου το δημόσιο "γλιτώνει χρήματα", παρατηρείται όλο και μεγαλύτερη δυσλειτουργία στις υπηρεσίες-του για τους πολίτες.

Παίρνω τώρα το άλλο επιχείρημα του Ακάμαντα ότι το βιβλίο υπήρχε και πριν από το ΕΚΕΒΙ. Κάνω μια σύγκριση με πολλά έργα ξένης λογοτεχνίας, που, όταν εκδίδονται στα ελληνικά, γράφουν "η μετάφραση επιχορηγήθηκε από το Εθνικό κέντρο βιβλίο της Χ χώρας" ή από άλλους φορείς. Και σκέφτομαι: κάνουμε εμείς κάτι αντίστοιχο για την προώθηση του ελληνικού βιβλίου;

Όσο κι αν η τέχνη δεν πρέπει να στηρίζεται στις επιχορηγίες (ειδικά για το εσωτερικό) [το πιστεύω ακράδαντα], η ανάδειξη της ελληνικής λογοτεχνίας και η καλύτερη προώθησή-της στο εξωτερικό πρέπει να έχει λίγο μάνατζμεντ, λίγο διαφήμιση, λίγο δημόσιες σχέσεις κ.λπ.

Δεν πιστεύω στις κρατικοδίαιτες πατερίτσες, αλλά πιστεύω σε μια δυναμική κρατική πολιτική για την τέχνη, που θα ενισχύσει τις ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Που θα θεσπίζει θεσμούς που θα στηρίξουν τη φιλαναγνωσία, τις βιβλιοθήκες, τις καμπάνιες για το βιβλίο κ.ο.κ. Κι αυτή η πολιτική απουσιάζει...
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

γιατί ομως; (γιατι απουσιάζει;)

Anonymous said...

Πατριάρχη Φώτιε
Αυτή την ώρα σφάζεται η Ελλάδα.
Τραγικό δεν είναι που απουσιάζει η πολιτική για το βιβλίο.
Είναι ότι, την ίδια ώρα, αποκαλύπτεται μεγαλειωδώς η ανυπαρξία της ιντελιγκέντσιας.

Ελ,Ελ

Κατερίνα Στρατηγοπούλου-Μ. said...

...και πόσοι άλλοι θάνατοι προηγήθηκαν, και πόσοι θα ακολουθήσουν ακόμα. Στην Ελλάδα της τρικομματικής, των Μνημονίων της ανέχειας και της αξιοπιστίας προς τους ...εταίρους.

Pellegrina said...

Συνειρμικα΄,μια που το θεμα προεκυψε μαζι με του ΕΚΕΒΙ:διαβάζω στο fb διάφορα τρελά για τις "αμοιβές" των συγγραφέων,την"ασφάλιση",το ΤΕΒΕ,,το "μπλοκάκι" (τι κακομοιριά!) κλπ κλπ και με πιάνει συγκρυο στη σκεψη και μονο οτι θα μπορούσα,ισως,να εχω μπλεξει σε αυτο το ψυχοφθορο πραγμα. Νιωθω απιστευτα προνομιούχα που δεν"εκδιδομαι",νιωθω υβριστικά ελέυθερη και τρεμω τη μερα που το διαδικτυο θα παψει να ειναι ελευθερο.Συμπονώ (ναι!)τους συγγραφεις που ειναι"φιρμες" και δεν δηλωσαν ποτε άλλο επάγγελμα.Φρικη.Αληθινη φρικη.
Αν θελετε την(θεωρητική) γνωμη μου βεβαια,ολα αυτα εχουν τις αιτιες τους και σε μια "σοσιαλίζουσα'συνδικαλιστική αντιληψη,οτι καθε δουλεια στην ελλαδα οφειλει να ειναι ανταποδοτική και αληλέγγυα(διαβαζε:υποχρεωτική ασφαλιση) Αλλα,απο δω και περα,η πνευματικη δημιουργια μπορει να συμβαδισει μονο με τη "νεοφιλελέυθερη" αντιληψη της προαιρετικής ασφάλισης.αντιληψη που ισχυε παντα στην πραξη αλλωστε,αλλα .."μαυρα" Οταν ομως,οπως τωρα,θελεις να βαλεις ταξη σε ενα συστημα,καιμαλιστα σεμια εποχη παγκοσμιων αλλαγων,βρισκεσαι μπροστά σε τετοια.(Αλλα και πάλι: φρικη.δηλαδή,"μαμα΄μου")!

Επίσης:οσυγγραφας δεν ειναι δικηγορος,μηχανικός,υδραυλικός. ΑΝ θελει δηλώνει επαγγελμα. Τα"πνευματικά δικαιώματα' δεν συνιστουν επαγγελμα. Ειναι μια ι δ ι ο κ τ η σ ί α,οπως οποιαδηπτε,οπως πχενα σπιτι,που την πουλάς ή την εκχωρεις.Ο νομος τα ονομαζει "περιουσιακό στοιχειο"και γι αυτο άλλωστε ..κληρονομούνται.Αν εγω πεθάνω με τα κειμενα μου ανέκδοτα,ο κληρονομος μου θα πρεπει να δηλώσει.."επάγγελμα συγγραφεας'για να τα αξιοποιήσει;;

ωραια λοιπόν,γραφουμε δ ω ρ ε α ν. Βλέπετε κατιάλλο;
Το αλλο: γραφουμε αγγλικά και ανοιγομαστε παγκόσμιοδιαδικτυο,μετην ελπίδα οτι θα κανουμε,κάποτε,συναλλαγες κάτω από αλλους νομους,πιο "φιλελέυθερους",που ισχύουν αλλου

υγ:διαβασα επίσης οτι καποτε συζητηθηκε να υπαχθουν οι συγγραφεις στο ΙΚΑ. Καταλαβαινω οτιειμαι"εξω αποτο χορό",(του ανασφάλιστου συγγραφέα)αλλα,ως εξωαπο τοχορο παιρνω το θαρρος ναπω,οργισμένη: Από πού κι ως πού ΙΚΑ;Στο ΙΚΑ ασφαλίζονται οι υπάλληλοι!ο συγγραφέαςειναι..υπάλληλος του εκδότη; Η Ρεα Γαλανάκη ειναι ..υπάλληλος του Καστανιώτη; Ο συγγραφεας ειναι ε λ ε υ θ ε ρ ο ς δημιουργός,να μην πω,συναισθηματικά φορτισμένη, οτι ο συγγραφέας,ασχετα αν και ποσο μας "αρεσει" το εργο του ή οχι,κανονικά ειναι ΘΕΟΣ μπροστά στον εκδότη!
(αι σιχτιρ, με τη μιζερια πια!)

Anonymous said...

Η αλήθεια είναι κάπου ενδιάμεσα. Σίγουρα δεν λειτούργησε άψογα το ΕΚΕΒΙ στα 19 χρόνια που μετράει, φαίνεται και από τις τοποθετήσεις των περισσότερων εδώ και σε άλλα sites και blogs, του καταλογίζουν αρκετά. Όμως έχει να επιδείξει και σημαντικό έργο, μικρό ίσως για πολλούς, αμφιβάλλω όμως αν έστω κι αυτό θα υπήρχε, αν οι δράσεις του υλοποιούνταν από μια τυπική δημόσια υπηρεσία σαν αυτή της Δ/νσης Γραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού.
Σημαντικό εργαλείο, κατά τη γνώμη μου, η Biblionet.

M.M

Πάπισσα Ιωάννα said...

Μ.Μ.,
λες καίρια αυτό που σκέφτομαι μέρες τώρα.
Κι η biblionet είναι εργαλείο που ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να χαθεί.
Πατριάρχης Φώτιος