“Εγώ σκότωσα τον καθηγητή (Ντέρικ) Μάλεντερ” της Μαρίας Αντωνίου

Ποιος είναι ο φονιάς και ποιο το κίνητρό-του; Αυτό το θεμελιώδες για το κλασικό αστυνομικό μυθιστόρημα ερώτημα αρκεί για να προσελκύσει τα αναγνωστικά βλέμματα; Γιατί δηλαδή να με νοιάζει ποιος σκότωσε τον γυναικά καθηγητή; Μόνο και μόνο για την όποια απόλαυση (και αν!) του αινίγματος, να υποστούμε ένα κείμενο που κινείται στη νοοτροπία της γραφής ογδόντα και χρόνων πίσω; 

Αμερικάνικος χωρίς γάλα:

Μαρίας Αντωνίου

“Εγώ σκότωσα τον καθηγητή (Ντέρικ) Μάλεντερ”

εκδόσεις Κέδρος

2011 

            Λένε για τους Κύπριους ότι έχουν τόσο έντονη την αγγλοσαξονική κουλτούρα που εν μέρει δεν έχουν απελευθερωθεί ακόμα (πολιτισμικά) από τον αγγλικό ζυγό (οδηγούν αριστερά, σπουδάζουν στη Βρετανία κ.ο.κ). Κι αν κανείς αναζητήσει αυτό το στοιχείο στη λογοτεχνία-τους, ακόμα πιο πολύ αν το αναζητήσει στην αστυνομική λογοτεχνία-τους, θα νομίσει καμιά φορά ότι διαβάζει μεταφρασμένο μυθιστόρημα που κάποιος φίλος του είδους το απέδωσε στα ελληνικά. Αν ας πούμε διαβάσει τα εφηβικά αστυνομικά του Κυριάκου Μαργαρίτη, θα δει τα αμερικάνικα νουάρ να κυριαρχούν στη σκέψη-του, κι αν τώρα δει το έργο της Μαρίας Αντωνίου, θα πιστέψει ότι το καθαρόαιμο αστυνομικό είδος του μεσοπολέμου, που άκμασε στα αγγλικά γράμματα, ανθεί -δεκαετίες μετά- και στην Κύπρο, ή μάλλον στο Κύπρ-τσεστερ!

            Ο καθηγητής Ντέρικ Μάλεντερ δολοφονείται (αν και υπάρχουν αμφιβολίες για το πώς και ίσως για το αν είναι όντως δολοφονία) και οι υπόνοιες πέφτουν στον ευρύ κύκλο των ερωμένων που κατά καιρούς είχε. Ο αστυνόμος Σον Μακάλεν χτενίζει το Μάντσεστερ και όχι μόνο, για να βρει αν είναι όντως φόνος, πώς έγινε και από ποιον/ποια. Τυπική βρετανική κοινωνία, αγγλικά ονόματα, στόρι και σασπένς, whodunit και λοιπά κλασικά αφηγηματικά μονοπάτια από την άγνοια και τις υπόνοιες στη γνώση και στη διαλεύκανση του φόνου. 

            Τι πρωτότυπο διάβασα; Τίποτα! Εκτός από τις σκέψεις των προσώπων που παρεισφρέουν μέσα στους διαλόγους και στη δράση, όλο το άλλο ήταν μια τυπική, παλιομοδίτικη πια, αστυνομική ιστορία. Και πλέον δε φτάνει να γράφει κανείς μια καλολαδωμένη μηχανή παραγωγής υπόπτων που κάποια στιγμή θα παραγάγει και τον ένοχο. Προσωπικά γίνομαι έξαλλος με τον εαυτό-μου που αγόρασα ένα τέτοιο βιβλίο, ενώ θα μπορούσα να διαβάσω πρωτότυπα έργα της αγγλικής λογοτεχνίας, που το άρχισα και δεν το παράτησα, που σπατάλησα ώρες, χωρίς καν να το απολαύσω, κυρίως γιατί δεν είχα καμία αγωνία ποιος τελικά σκότωσε τον καθηγητή-γυναικά. Κι ακόμα χειρότερα, μια δολοφονία που αφορά τις στενές διαπροσωπικές σχέσεις, ερωτικές ή οικογενειακές, δεν έχει να πει τίποτα στον αναγνώστη του 21^ου αιώνα, ο οποίος αναζητεί στα αστυνομικά που θα διαβάσει τουλάχιστον μια κοινωνική ματιά, μια πολιτική ανάλυση, μια ευρύτερη στόχευση σε αίτια που δεν περιορίζονται στον μικρόκοσμο του θύματος._

            Πατριάρχης Φώτιος