“Το κεφάλι του Μινώταυρου” του Μάρεκ Κραγιέφσκι

Όταν οι λαοί μπλέκονται μεταξύ-τους σε απροσδιόριστα ακόμα σύνορα κι όταν η αστυνομία διαπλέκεται με την πολιτική, τότε η ιστορία παρακολουθεί διακριτικά τον ατομικό βίο των ανθρώπων.

Πολωνικός καφές με βότκα:

Marek Krajewski
“Głowa Minotaura”
2009
Μάρεκ Κραγιέφσκι
“Το κεφάλι του Μινώταυρου”
Μετ. Α. Χατζηγιαννίδη
εκδόσεις Μεταίχμιο
2011

            Το 1937 το Λβοβ (σημερινή Ουκρανία) ανήκε στη Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία, μια διευρυμένη Πολωνία που καταλάμβανε περισσότερα εδάφη απ’ ό,τι η σημερινή χώρα και είχε στενές επαφές με τη Γερμανία (πολλοί κάτοικοί-της μάλιστα ξέρουν γερμανικά), λίγο πριν από την εισβολή των χιτλερικών στρατευμάτων το 1939.

Εκεί διαδραματίζεται το έργο αυτό του Πολωνού Κραγιέφσκι, ο οποίος μεταφέρει τον μόνιμο αστυνόμο Έμπερχαρντ Μοκ από το γερμανικό τότε Μπρεσλάου (νυν Βρότσλαβ), για να συνεργαστεί με τον ντόπιο αστυνόμο Έντβαρντ Ποπιέλσκι. Το έργο δεν έχει πολιτική βάση και δεν σχετίζεται με την ιστορία του μεσοπολέμου, αλλά βασίζεται σε σαδιστικές τάσεις ενός δολοφόνου, με το προσωνύμιο Μινώταυρος, επειδή βίαζε και μετά σκότωνε δαγκώνοντας το πρόσωπό-τους άσπιλες έως τότε παρθένες. Ο συγγραφέας, πρώην λέκτορας κλασικών σπουδών, ξέρει τον μύθο και τον χρησιμοποιεί αρχετυπικά για να στήσει το αστυνομικό-του αίνιγμα και τις συνυποδηλώσεις-του.

Η αρχή του έργου είναι άκρως θελκτική, γιατί εισάγει τον αναγνώστη σε μια εποχή όπου η Πολωνία βρίσκεται σε μια μεταβατική κατάσταση, οι σχέσεις με τη Γερμανία είναι φιλικές-εχθρικές, ο υπόκοσμος είναι ένας ολόκληρος κόσμος του περιθωρίου με τους δικούς του νόμους και κανόνες, η πορνεία ανθεί, τα καπηλειά φιλοξενούν από ευυπόληπτους κυρίους μέχρι δεινούς μαχαιροβγάλτες κι από απατεώνες μέχρι κοπανατζούδες δεσποινίδες. Ο Ποπιέλσκι μάλιστα έχει μια δεκαεπτάχρονη κόρη, για την οποία ανησυχεί και όλος ο περίγυρος δεν βοηθάει καθόλου στη διατήρηση της αγνότητας αλλά και της ζωής-της.

Ο Κραγιέφσκι έχει μελετήσει την εποχή με σχολαστικότητα και όχι μόνο την αποδίδει με πιστότητα αλλά καταφέρνει να μας μεταφέρει εκεί και να ζούμε την ατμόσφαιρα σαν σε κινηματογράφο. Η άγνωστη μεσοπολεμική Πολωνία ζωντανεύει και νοερά είμαστε εκεί να παρακολουθούμε δυο πιστευτούς αστυνόμους να φέρονται βίαια αλλά και οργανωμένα, να παραμερίζουν τις πρώτες προκαταλήψεις-τους και να συνεργάζονται για την εξιχνίαση των φόνων, να παθιάζονται με την υπόθεση, όπως παθιάζονται με τις γυναίκες, το σκάκι, τα λατινικά ρητά…

Αυτό που δεν πείθει πάντα είναι η εξύφανση των στοιχείων ώστε να οδηγηθούμε στην τελική λύση. Η αλληλουχία των γεγονότων πάσχει, τα άλματα δεν αφήνουν τον αναγνώστη να συνδυάσει με συνεκτικότητα όσα προκύπτουν και ο δολοφόνος στο τέλος, παρόλο που η όλη ιστορία φαίνεται αληθοφανής, εμφανίζεται σχεδόν μόνος-του. Τελικά, ο έλληνας αναγνώστης μπορεί να μπει και να βγει με πολλά ερωτηματικά στο μυαλό, κι αυτό δεν είναι υπέρ του βιβλίου.

[Το κείμενο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το In2life]

Πατριάρχης Φώτιος