Ο Σαραμάγκου κέρδισε το Νόμπελ λογοτεχνίας, έχοντας τελειώσει μόνο το δημοτικό. Συνδυάζει την ιστορική αναζήτηση με την ειρωνεία και τη σύγχρονη προβληματική με τις καίριες παρατηρήσεις-του.
2008
“Το ταξίδι του ελέφαντα”
μετ. Α. Ψυλλια
εκδόσεις Καστανιώτη
2009
Ο Σαραμάγκου είναι όαση στη σοβαρή λογοτεχνία, καθώς γράφει με χάρη και διαβάζεται με κέφι. Τα κείμενά-του, ενώ είναι γραμμένα σε συνεχή λόγο που ενδεχομένως να κούραζαν, είναι δουλεμένα με τη γοητεία που αφήνει πίσω-του ένας πραγματικός μάστορας. Η λεπτή ειρωνεία είναι χάρμα οφθαλμών, ενώ παράλληλα δεν λείπουν οι κριτικές επισημάνσεις. Ο νομπελίστας πορτογάλος συγγραφέας καταφέρνει ακόμα, παρά την ηλικία-του, να γράφει νεανικά και να έλκει την προσοχή με όλο το βάρος της σοφίας-του.
“Το ταξίδι του ελέφαντα” είναι μια καλή πρόταση γνωριμίας για τα ιστορικά-του έργα, μετά φυσικά το εμβληματικό “Η πολιορκία της Λισαβόνας”. Ο καμβάς της ιστορίας αποδεικνύεται πολύ κατάλληλος για να στήσει τις αναγνωστοπαγίδες-του: παίρνει ένα ασήμαντο γεγονός, τη δωρεά ενός ελέφαντα από τον βασιλιά της Πορτογαλίας στον αρχιδούκα της Αυστρίας, κι έτσι αφηγείται το ταξίδι του ελέφαντα από την Ιβηρική χερσόνησο ως τη Βιέννη. Η μεταφορά με τις δυσκολίες της, η συνάντηση με τον αυστριακό στρατό, η πορεία μέχρι το λιμάνι και έπειτα η φόρτωση του τετράποδου σε πλοίο: όλα αποκτούν γκιουλιβεριανές προεκτάσεις. Το παράδοξο ενός ινδικού ζώου, συνηθισμένου σε τροπικά κλίματα, υπερβολικά ογκώδους για να εκληφθεί ως άλογο και ανοίκεια βαρέος για τα ευρωπαϊκά μέτρα, αξιοποιείται εύστοχα. Μικρές λεπτομέρειες του ταξιδιού τυγχάνουν εξαιρετικής αντιμετώπισης, άνθρωποι και νοοτροπίες διασταυρώνονται πάνω στο συμπαθές παχύδερμο, επιστημονικές εξηγήσεις και αφελείς εκκλησιαστικές απόψεις βρίσκουν στο καινοφανές θηρίο πεδίο δόξης λαμπρό.
200 σελίδες που διαβάζονται με άνεση (τη σχετική άνεση του Σαραμάγκου). Χαίρεσαι την ανάγνωση, την εποχή, τον τρόπο με τον οποίο ο συγγραφέας ξετυλίγει το κουβάρι-του, απλώνει το απλό σε περισπούδαστο και ειρωνικά καταβαραθρώνει το μεγαλειώδες σε τιποτένιο.
Πατριάρχης Φώτιος
7 comments:
Καλησπέρα. Τυχαίνει να διαβάζω (για πρώτη φορά) βιβλίο του Σαραμάγκου (" Η ΠΕΤΡΙΝΗ ΣΧΕΔΙΑ") και ,παρόλο στην αρχή βρίσκομαι, διαπίστωσα την λεπτή ειρωνεία ή το χιούμορ. Ναι, δεν είναι κουραστικός ο συνεχής του λόγος, διότι ρέει σαν νερό σε ποτάμι (κατά τη γνώμη μου).
Mike,
δεν έχω διαβάσει το συγκεκριμένο έργο για να πω αν είναι ή όχι αντιπροσωπευτικό της αξίας-του. Πιστεύω όμως ότι ο πορτογάλλος συγγραφέας κρατάει σταθερά τη στάθμη-του και απο έργο σε έργο, αν και κινείται στο ίδιο ύφος λόγου, καταφέρνει να μην κουράζει με την επανάληψη.
Πατριάρχης Φώτιος
Καλημέρα
συμφωνώ με τον πατριάρχη για τις αρετές του Σαραμάγκου. Να προσθέσουμε και την σχετική πρωτοτυπία τωης θεματικής του αλλά και τον χειρισμό των διαλογικών μερών όχι ακριβώς σε ευθύ λόγο, πράγμα που δίνει την εντύπωση της συνεχούς αφήγησης. Η πρώτη οπτική επαφή με τα βιβλία δίνει την εντύπωση έλλειψης κάθε διαλόγου και ο αναγνώστης αιφνιδιάζεται ευχάριστα όταν αντιληφθεί τι συμβαίνει. Εύστοχες παρατηρήσεις, ωραίος χειρισμός του προσωπείου του αφηγητή.
καλημέρα,
είμαι και εγώ ένας φανατικός αναγνώστης του Σαραμάνγκου αλλά.. στο ταξίδι του ελέφαντα απογοητέυιτκα, πάσχισα να το τελειώσω ελπίζοντας για δικαίωση. Χωρίς τις εμπνεύσεις του κατα Ιησουν ευαγγέλιο, χωρίς την μαεστρία του περι τυφλώτητας, περι φωτήσεως και περι θανάτου του μένει μόνο η αφήγηση και η λεπτή ειρωνία.. σίγουρα δεν είναι κουραστικός αλλά αρκεί αυτό ..? Δεν ξέρω.. νομίζω ότι δεν είναι αντιπροσωπευτικό της αξίας ενός Σαραμάνγκου..
br,
έχεις δίκιο. Ο Σαραμάγκου είναι μια πηγή παρατηρήσεων για την τέχνη της συγγραφής. Μπορεί κανείς να μιλά για ώρες για το έργο-του.
Πατριάρχης Φώτιος
Καλά-νέα,
έχεις δίκιο ότι δεν είναι το καλύτερό-του. Είναι όμως αντιπροσωπευτικό για την ιστορική-του ματιά. Κι ακόμα και σ' αυτό διατηρεί ένα πολύ υψηλό επίπεδο σκέψης και γραφής.
Πατριάρχης Φώτιος
ως προς την ποιότητα της ιστορικής του ματιάς και το υψηλό του επίπεδο δεν μπορώ να διαφωνήσω και σίγουρα ένα βιβλίο, όσο κι αν δεν μου αρέσει, δεν μειώνει στα μάτια μου κάτι τόσο μεγάλο.. όπως λένε και στην κρήτη..
"Τον αντρειωμένο μην τον κλαις,
όσο κι αν αστοχήσει
κι αν αστοχήσει μια και δυο,
πάλι αντρειωμένος θά΄ ναι".
Post a Comment