Διήγημα, Θεσσαλονίκη, κωμικοτραγικό, λοξή ματιά, αντιθέσεις, καθημερινότητα, αυτοκίνητα, σκηνικά, υδάτινες επιφάνειες-θάλασσα, ζώα, βιώματα, φαντασία, πυκνότητα
“Μεταξύ σφύρας και Αλιάκμονος”
εκδόσεις Ελληνικά γράμματα
2009
Ο Σκαμπαρδώνης είναι (νομίζω) ο μεγαλύτερος εν ζωή έλληνας διηγηματογράφος. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα του τα διηγήματα είναι καλά, ούτε ότι δεν υπάρχουν εξαιρετικές συλλογές άλλων, οι οποίοι να μπορούν να συλλάβουν το πνεύμα του διηγήματος και να το περάσουν στον αναγνώστη. Αυτή-μου η προβοκατόρικα απόλυτη θέση προβάλλεται για να αναδείξω τη συνέπεια με την οποία υπηρετεί το είδος αλλά και την ποιότητα κάθε συλλογής-του.
Στο "Μεταξύ σφύρας και Αλιάκμονος" μπορείς να διαβάσεις το ένα μετά το άλλο τα διηγήματα με την απόλαυση της στιγμής, την αναμονή για την εξέλιξη του καθενός, την αναμονή για το επόμενο. Θα τα χαρακτήριζα γλυκόπικρα με την λεπτή αίσθηση χιούμορ αλλά και την τραγικότητα που κρύβουν οι μικρές στιγμές της καθημερινότητας. Διαβάζεις μια ιστορία και βλέπεις το αστείο της υπόθεσης, αλλά σταδιακά ανακαλύπτεις το τραγικό στην ίδια την αντίθεση που διέπει το διήγημα ή το ανάποδο. Αυτό το βασικό συστατικό (κινέζικος συνδυασμός γλυκού και ξινού) στηρίζεται στην αντίστιξη δύο πόλων που σκόπιμα και εν μέρει προκλητικά αντιδιαστέλλονται για να φανεί στο τέλος ο κοινός-τους παρονομαστής.
Η ίδια η υπόθεση δίνεται απλά με καθημερινό ύφος, ταιριαστούς διαλόγους, οικείες σκηνές, που δεν εξελίσσονται πάντα τόσο αναμενόμενα. Ο Σκαμπαρδώνης ανεβάζει το καθημερινό με έναν ηχηρό προβληματισμό κι αυτό (πιστεύω) ότι πρέπει να είναι η ουσία κάθε διηγήματος. Ο αναγνώστης να διαβάζει μια ιστορία που να μην γεμίζει με όλα όσα σκέφτηκε ο διηγηματογράφος, αλλά να εκρήγνυται μέσα-του εκτοξεύοντας πληθώρα αφανών στοιχείων και αισθημάτων. Ο Θεσσαλονικιός συγγραφέας ξενίζει ευχάριστα με παράδοξα στιγμιότυπα, που είναι ωστόσο αληθοφανή, και έτσι μπορεί να φρεσκάρει το καθημερινό, να του δίνει ενίοτε εξωτικό τόνο, να το μαγεύει και να το παρουσιάζει μεν ευφάνταστη πέννα-του.
Πατριάρχης Φώτιος
7 comments:
"Ο αναγνώστης να διαβάζει μια ιστορία που να μην γεμίζει με όλα όσα σκέφτηκε ο διηγηματογράφος, αλλά να εκρήγνυται μέσα-του εκτοξεύοντας πληθώρα αφανών στοιχείων και αισθημάτων".
Κάποιος ΜΟΥ ΤΗΝ ΕΙΠΕ τώρα!! (:))
προβοκατόρικη ερώτηση όμως: τι γίνεται αν ο αναγνώστης δεν διαθέτει "μέσα του" τα αφανή στοιχεία και αισθήματα, ώστε αυτά να εκραγούν;
Από του Σκαμπαρδώνη το τελευταίο εχω διαβάσει μόνο ένα, αυτό με το βοσκό που ξεχωρίζει τις κατσίκες από το ..όνομα. Το βρήκα ιδιοφυές στο να καταδεικνύει τι στα αλήθεια είναι η γλώσσα: η γλώσσα είναι αυθαίρετη ονοματοθεσία, με την οποία πια ξεχωρίζουμε τα πράγματα, ξεχνώντας τον ενστικτώδη, ά-λογο τροπο που μας έκανε να τα ξεχωρίσουμε αρχικά. Όλη η γλωσσολογία, η διαφορά στις γλώσσες, η δυσκολία στη μετάφραση, στηρίζεται σε αυτό. Αλλά αν εγώ δεν ήξερα λίγη γλωσσολογία, πώς θα έφτανα σε αυτή τη σκέψη;
Pellegrina, καλησπέρα!
Μπορεί να ήξερες απο κατσίκες κι από την ποιμενική τέχνη και να έβρισκες ιδιοφυές κάτι άλλο μέσα στο κείμενο...
Μ' αυτήν την υπερβολή θέλω να πω ότι σε όλα τα επίπεδα επικοινωνίας υπάρχει μια κάποια κοινότητα αντιλήψεων, μια τομή ανάμεσα στον κόσμο του πομπού και τον κόσμο του δέκτη (για να μιλήσω κι εγώ λίγο γλωσσολογικά), ώστε να επιτευχθεί η επικοινωνία. Το ίδιο συμβαίνει και στη λογοτεχνία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο συγγραφέας δεν είναι εν μέρει υπεύθυνος για το πώς το έργο-του θα π υ ρ ο δ ο τ ή σ ε ι τον εκρηκτικό μηχανισμό του αναγνώστη του.
Κάπως έτσι δεν είναι;
Πατριάρχης Φώτιος
σωστά, αλλά σκοπός της τέχνης δεν είναι να ενώνει τους ανθρώπους; θέλω να πω, αν ο ένας βρισκει το α, ο άλλος το β και ουτω καθεξής, πού συναντιούνται όλοι αυτοί;
Το μόνο που κάνουν είναι να κολακέυουν το συγγραφικό μεγαλείο: ("έγραψε κάτι τόσο μεγάλο που αντιστέκεται στην ερμηνεία" !)
Θα συναντιούνταν βέβαια πχ εδώ μέσα (διαδίκτυο) ή εκεί έξω (σε μια παρέα που συζητάει σοβαρά), αν έλεγαν τη γνώμη τους (όπως εγώ η "αυθόρμητη":)). Αν βάζαμε τις δύο κατσικούλες κάτω και μιλούσαν ΟΛΟΙ! Αλλά ετσι όπως είναι η να΄νγωση,στον αστικό, θρυμματισμένο και επιφυλακτικό κόσμο μας, κατι το μοναχικό, ο λίγος "διδακτισμός" ίσως τελικά ενώνει τους αναγνώστες κατω από τις φτερούγες-του συγγραφέα-"δάσκαλου". Γιατί τελικά, σκοπός της τέχνης αυτό δεν είναι; (και το θέατρο τα καταφέρνει εκ φύσεως, εκέι δνε χρειάζεται να εκθέτιε ο συγραφέας τις σκέψεις του. Αλλά το κέιμενο είναι λ ό γ ο ς. Πρ΄πει αν διαφέρι από το θέατρο και το σινεμά!
(λέω τώρα εγώ, ό,τι μου ρχεται! όταν με βάζουν να "ενωθώ" με τους άλλους, κλωτσάω σαν αγριοκατσικάκι!
τωρα εμένα με έβαλες στην πρίζα να γράψω ένα διήγημα όπου θα "αφήνω να εκραγούν τα στοιχεία" κλπ...)
(άμα εκραγεί τίποτα να με φτύσεις)
Μα και σκοπός της όποιας επικοινωνίας είναι ο ίδιος: να ενώνει τους ανθρώπους. Με μια τεράστια διαφορά: ο συγγραφέας δεν θέλει (ειδικά από τον μοντερνισμό και μετά) να σερβίρει έτοιμη τροφή στον αναγνώστη. Ούτε εγώ ως αναγνώστης αναζητώ το φυσικό πρόσωπο του συγγραφέα, αλλά τον κόσμο που μυθοπλαστικά μού προσφέρει. Έτσι, πρέπει κι εγώ να έρχομαι στη συνάντηση με κάποιον εξοπλισμό, αλλιώς το όποιο κείμενο θα μου φανεί ακατανόητο. Δύο παραδείγματα:
1. η μεταφρασμένη λογοτεχνία συχνά δεν γίνεται αποδεκτή από ένα κοινό, γιατί δεν γνωρίζει τον πολιτισμικό κώδικα μέσα στον οποίο γράφτηκε το έργο.
2. Αν διαβάσω ένα έργο στα 18-μου χρόνια και το ξαναδιαβάσω και στα 40-μου, σχεδόν σίγουρα θα είμαι αλλιώς διακείμενος απέναντί-του, επειδή θα έχω εγώ αλλάξει (μπορεί να το βρω καλύτερο ή χειρότερο).
Αυτάάάάάάά...
Πατριάρχης Φώτιος
Οοοοοκεεεει
στο παζάρι βιβλίου γίνεται χαμός. Οι βιβλιόφιλοι συμπολίτες μας είναι ιδιαίτερα επιτήδειοι στο να κλέβουν στην "ουρά".Ολα κι όλα, αγαπάμε το βιβλίο, αλλά δεν θα ξημερωθούμε κιόλας εδώ!
Γεια χαρά.
Για το παζάρι βιβλίου- αφού το έφαγα και πάλι στην μάπα μαζί με δυο ακόμα εξαρτημένους και το συζητήσαμε και με άλλους, σκεπτόμενοι μήπως έχουμε παραγίνει στραβόξυλα- θα χρησιμοποιήσω μια και μόνη λέξη. Α ρ π α χ τ ή.
Σιγά την οργάνωση,σιγά τα βιβλία(από τις ατάκτως ερριμένες στοίβες ζήτημα να αξίζει πραγματικά το 1/3),σιγά την προσφορά τιμών στο βιβλιόφιλο κοινό!
vivi συμφωνώ απόλυτα και στα τρία. Απλώς μου αρέσει το στυλ (καλάθι στο χέρι και ψάξιμο)Επίσης, ασκω την τέχνη μου των βιβλιοπωλείων (ανάγνωση ..επί τόπου, το κάνω λίγο σαν ..σπορ) Αλλά είναι όπως το λες..
Post a Comment