Saturday, July 04, 2009

Αραβικός καφές με άρωμα γιασεμί: Μαρία Κουγιουμτζή

“Άγριο βελούδο”
εκδόσεις Καστανιώτη
2008


Εκπληκτικής συμπύκνωσης και έντασης διηγήματα, τα περισσότερα από τα οποία καλύπτουν ελάχιστες σελίδες (3-6) και παρ’ όλ’ αυτά καταφέρνουν να περιλάβουν μέσα στη (μικρο)πλοκή τους πυρήνες συναισθήματος ικανούς να διεισδύσουν στην ψυχή-μας.
Ο τίτλος «Άγριο βελούδο» δείχνει ακριβώς πώς συνδυάζεται η ευαισθησία και η σκληρότητα, η φωτεινή με τη σκοτεινή πλευρά της ζωής, η αθωότητα με τη μέγιστη απανθρωπιά. Κι εκεί που χτίζεται μια φυσιολογική σκηνή ανθρώπινης καθημερινότητας, παράλληλα εμφιλοχωρεί το σαράκι της ανηθικότητας, της αναισθησίας, της ζοφερής πτυχής του ανθρώπινου είναι.
Τα περισσότερα διηγήματα δημιουργούν την κορύφωση σε προγραμματισμένο σημείο και με οργανωμένο τρόπο, τέτοιο ώστε να αποτελέσουν γροθιά στη συνείδησή-μας. Πίσω από το καθημερινό κρύβεται έντεχνα το τραγικό, πίσω από το ανύποπτο καραδοκεί το λυσσαλέα δραματικό, πίσω από το ανέμελο ελλοχεύει ο θάνατος, η τρέλα, η μανία κ.ο.κ. Ο ήπιος αστυνομικός που φτάνει στον φόνο της κρατουμένης, ο θείος που οδηγείται στη δολοφονία μιας μικρής κοπέλας, η ομοφυλοφιλία, η αιμομικτική αγάπη… Η συλλογή διακρίνεται για την ποικιλία-της σε θέματα και ύφη, κάτι που παραξενεύει θετικά, καθώς από διήγημα σε διήγημα βλέπουμε μια εκπληκτική εναλλαγή –χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζουμε και μια ιθύνουσα γραμμή-, εναλλαγή που πιθανότατα είναι το αποτέλεσμα χρόνων δουλειάς τα οποία συσσώρευσαν τα διηγήματα σε έναν τελικό τόμο.
Ο Γαραντούδης στα Νέα (25.4.2009) (www.tanea.gr/default.asp?pid=30&ct=19&artid=4513699&enthDate=25042009 ) λέει: «η Μαρία Κουγιουμτζή κατορθώνει να αφηγηθεί μικρά ή μεγάλα ανθρώπινα δράματα συνδυάζοντας περίτεχνα τον κοινωνικό προβληματισμό με το ψυχογραφικό βάθος και την υπαρξιακή αγωνία», ενώ «η υψηλή αξία των διηγημάτων της έγκειται καταρχάς στην κατοχή μιας στέρεης αφηγηματικής τεχνικής, σχεδόν απροσδόκητης για μια πρωτοεμφανιζόμενη με βιβλίο συγγραφέα». Όταν είχα πρωτοδιαβάσει την κριτική, πρωτοσκέφτηκα ότι ίσως η κριτική είναι υπερβολική, αλλά τώρα που περιδιάβηκα το έργο της μετανιώνω βλέποντας μια μείζονα διηγηματογράφο με πάμπολλα διαμαντάκια.
Το βιβλίο πήρε το βραβείο διηγήματος του περιοδικού "διαβάζω" 2009, για τα κυκλοφορηθέντα μέσα στο 2008.

Πατριάρχης Φώτιος

5 comments:

Vivi G. said...

Kαλημέρα.Διάβασα διάσπαρτα τα διηγήματα της Κουγιουμτζή μετά την βράβευσή της και δεν τα διάβασα όλα.Δεν θα συμμεριστώ-καλοπρόθετα βέβαια- εκατό τοις εκατό τον ενθουσιασμό σου αν και με βάζεις στην σκέψη να τα διαβάσω πρώτα όλα και να επανέλθω. Εμένα με κούρασαν οι ήρωές της,μου φαινόταν ότι τους έβλεπε από μια κάποια,έστω τόση δα,απόσταση ασφαλείας και περιέγραφε,πολύ τεχνικά και γλαφυρά πάντως-δεν αρνούμαι την ποιότητά της, ας το πω έτσι- αλλά χωρίς να με πείθει. Αναφέρθηκες πχ προ ημερών στον Faber,ε,η μέρα με την νύχτα σ΄ αυτό,στο "ζύμωμα",ένα σφυροκόπημα λέξεων,καταστάσεων,οι σκατένιοι του ήρωες κι αυτός ο ίδιος ένα μαζί τους!Στο "Το Άλικο και το Λευκό" δεν μπορείς να πάρεις ανάσα..Σου την έχει στημένη σε κάθε λέξη!
Κοίτα,δεν είναι καθόλου κακό το "Άγριο βελούδο",ίσα ίσα καλά έκανες και το πρότεινες,απλά διαπιστώνω πόσο υποκειμενικά είναι τελικά ένα σωρό πράγματα ακόμα κι όταν υπάρχει μια βάση κοινής αφετηρίας να το πω,αισθητικής;
Ίσως μου προκάλεσε αυτό το "κλώτσημα" ακριβώς το γεγονός ότι πρόκειται για πολλά -20 και παραπάνω νομίζω-μικρά κείμενα βαλμένα όλα σε μια συλλογή,ίσως το ότι έχουμε ξανασυναντήσει αυτές τις ψυχές και τα κομμάτια τους κυρίως στην αμερικάνικη λογοτεχνία χρόνια πριν,καταστάσεις δηλαδή γραμμένες στον καιρό τους.Ομοφιλόφυλοι πχ και τραβεστί τώρα πια είναι στην ημερήσια διάταξη,τους απογύμνωσε η τηλεόραση,τους έκανε καρικατούρες. Ίσως βέβαια και να μην χρειάζεται τόσο ψείρισμα αλλά.. Εσύ φταις που είναι φιλόξενες οι σελίδες σου και λέμε και καμιά κουβέντα πίνοντας τον καφέ μας!Α,για να μην νομίσεις ότι είμαι κι εντελώς ξινόλα να σου πω ότι ο τίτλος που έδωσες ήταν από τους πιο πετυχημένους σου!

Pellegrina said...

Αναζήτησα τη συγγραέα στη βιβλιονετ (όπου, πολύ ωραία και αναλυτικά, βρήκα και όλες τις κριτικές) και μετά, για κάτι παραπάνω, μπήκα και στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου.
Οποία εκπληξις η περιδιάβασις εκεί! Από ένα "αρχείο" που, από ό,τι θυμάμαι οταν ειχα ξαναμπεί, το είχαν απενεργοποιήσει πολυύ καιρό για να το ..."ενημερώσουν", όχι λείπει η (βραβευμένη) Κουγιουμτζή, όχι λείπουν πάρα πολλοί άλλοι συγγραφείς, αλλά, το πιο τρελό, λείπουν ακριβώς οι ...βραβευμένοι: Μπουραζοπούλου, Κολιάκου, Μαρούτσου (ΔΕΚΑΤΑ), Παναγιωτίδης, Καραμπατάκη (ΔΙΑΒΑΖΩ), εντελώς ενδεικτικά. (ε, δεν έψαξα και όλους, από μνήμης μόνο) Επίσης, λείπει η Άντζελα Δημητρακάκη! Επίσης, το "εθνικό" κέντρο βιβλίου καλύπτει το κενό λέγοντας ότι "είναι ανοιχτό σε όποιον θέλει να ..φιλοξενηθεί στις σελίδες του!! Από που κι ως πού "όποιος θέλει"! Κριτήριο δεν έχουν; Ε θ ν ι κ ό κέντρο βιβλίου είναι, δεν είναι μια οποιαδήποτε ιστοσελίδα!

Επίσης, οι εκδοτικοί οίκοι και οι φορείς βραβείων δεν συνεργάζονται με το Εθνικό κέντρο βιβλίου; Εγώ προσωπικά θα ντρεπόμουνα να στείλω στο εκεβί μέιλ και να τους πω να με ..περιλάβουν! Δεν είμαι καθόλου σίγουρη ότι είμαι άξια γι αυτό! Είμαι λοιπόν η ΄μονη που παίρνω τους φορείς της πατρίδας μου (δηλαδή της επίσημης κοινωνίας, της οποίας τις δημόσιες αρχές τροφοδοτώ προθυμα από το υστερημά μου με το φόρο μου)τόσο σοβαρά;

(δεν καταλαβαίνω πια τίποτα..)

υγ: το εθνικό κέντρο βιβλίου έχει κάποια σχέση (δεν ξερω ποια) με τη βιβλιονέτ. Τουλάχιστον γιατί δεν ενημερώνεται από εκεί;

Πάπισσα Ιωάννα said...

Γύρισα τώρα το βράδυ από ένα τριήμερο -ΣΚΔ θα το λέγαμε στον στρατό- κι είδα ότι το βιβλίο της Κουγιουμτζή δεν ήταν ευρύτερα γνωστό.

Vivi,
δεν περιάζει καθόλου που διαφωνείς... ίσα ίσα μπορούν όσοι μάς παρακολουθούν να ακούσουν και την αντίθετη εκτίμηση του βιβλίου.
Πίστεψα στη γραφή της Κουγιουμτζή και ξεχώρισα μερικά διηγήματα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και λιγότερο καλά.
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
είναι δεδομένο ότι από βάσεις δεδομένων είμαστε πολύ πίσω, αλλά τουλάχιστον στην τεράστια εγκυκλοπαίδεια του διαδικτύου μπορούμε πολύ πιο εύκολα να ψαρέψουμε πληροφορίες.
Καλό θέμα για συζήτηση...
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

ναι μωρέ φώτιε, αλλά δεν παίζει ρολο και η πηγή; τέλος πάντων.

υγ: για να μην παρεξηγηθώ, τόνισα τη Δημητρακάκη οχι για κάποιο άλλο λ΄γο αλλά επειδή, από μνήμης πάντα, εχει επίσης μπει δυο φορε΄ς νομίζω σε σορτ λιστ 9δεν θυμαμαι ποιου) Δεν κρίνω λογοτεχνικά, εκεί είναι (θεωρητικά) οι πάντες (και σωστά, το βιβλίο είναι π ρ ο ϊ ό ν) Αλλά βρε παιδί μου δεν καταλαβαίνω: εμένα η κοινή λογική μού λέι ότι ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ οι 'σορτ λιστ" που λετε οι ειδικοί στέλνονται στο εκεβι κι αυτό κάνει μερικά κλικ και τσεκαρει τα ονόματα. Δεν ειναι λογικό και απλό; τι "είμαστε πίσω'', δηλαδή πόση τεχνολογία και συντονισμός χρειάζεται;;