Fabio Stassi, “Η χαμένη αναγνώστρια”

Μπορεί η λογοτεχνία όχι μόνο να δώσει απαντήσεις στα τραύματα του ανθρώπου αλλά και να οδηγήσει στην επίλυση μιας εξαφάνισης; Τουλάχιστον το βιβλίο του Ιταλού συγγραφέα είναι το ίδιο τερπνό και ωφέλιμο, αφού ανοίγει στη σκέψη ευχάριστα και δημιουργικά.

Fabio Stassi “La lettrice scomparsa” 2016 “Η χαμένη αναγνώστρια” μετ. Δ. Δότση εκδόσεις Ίκαρος -2018

Όλη η ζωή του ένας παραπονιάρης μύθος τυλιγμένος / στου νου του την ανέμη και στου ονείρου την απόχη / κι αυτός στ’ άλογο με τα όπλα του στο στήθος φορτωμένος / περνάει κι όλοι γιουχάρουν "Δον Κιχώτη" (Sadahzinia):

Αν ψάξει κανείς στα βιβλιόφιλα blogs, σίγουρα θα ανακαλύψει ότι σε μας τους bloggers αρέσουν τα βιβλιόφιλα βιβλία, τα βιβλία που αναφέρονται σε αναγνώστες και σε βιβλία.

Αυτό ζητάει η καρδιά του ν’ αλαφρώσει. / Να φέρει ανάσκελα το κόσμο από τη βάση (Sadahzinia):

Κάθε βιβλιαναφορικό βιβλίο είναι κάτι ιδιαίτερο. Κι αυτό που έχω στα χέρια μου τώρα είναι πολύ ειδικό και στηρίζεται σε μια πολύ έξυπνη ιδέα. Ο αφηγητής-ήρωας Vince Corso είναι φιλόλογος και έχει κάνει μερικά σεμινάρια counseling. Έτσι και ελέω ανεργίας, αποφασίζει ν’ ανοίξει γραφείο όπου θυροκολλά πινακίδα με τον τίτλο:

COUNSELOR ΥΠΑΡΞΙΑΚΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ

Η δουλειά του με λίγα λόγια είναι να δίνει ψυχολογικές συμβουλές σε όποιον έχει προβλήματα, με συνιστώμενη αγωγή ένα μυθιστόρημα που ενδέχεται να δώσει λύση στο πρόβλημά του. Είναι δηλαδή ένας “ψυχολόγος” που θεραπεύει με βιβλία! Που εντοπίζει με τη συζήτηση τον πυρήνα του τραύματος και προτείνει το αντίστοιχο βιβλίο. Κι ενώ προσπαθεί να ορθοποδίσει, εξαφανίζεται μια γυναίκα στην πολυκατοικία, η γηραιά Isabella Paronti, που παρεμπιπτόντως ήταν αναγνώστρια.

O Stassi θέτει στην ουσία δύο ερωτήματα για τη σχέση της λογοτεχνίας με την πραγματικότητα. Απ’ τη μια, μπορεί η λογοτεχνία να θεραπεύσει τα ψυχολογικά μας προβλήματα με το περιεχόμενο ή με την αύρα της; Κι απ’ την άλλη, μπορούμε να φτιάξουμε το profile του ανθρώπου με βάση τι διαβάζει;

Ο Corso είναι επιφυλακτικός για το πρώτο ερώτημα, παρόλο που εκτελεί με ευσυνειδησία τη δουλειά του. Κι όντως η λογοτεχνία δεν δίνει έτοιμες απαντήσεις. Ο Γιαννακόπουλος στο “Εικοσιτετράωρο ενός αναγνώστη” ισχυρίζεται ότι, αν ανοίξει κανείς τυχαία ένα βιβλίο, θα βρει και το χωρίο που ταιριάζει στη στιγμή του. Μάλλον όμως η λογοτεχνία δεν έχει τέτοιες μαγικές δυνάμεις. Γνώμη μου είναι ότι η ίδια η ανάγνωση μπορεί να ανοίξει μια “μαγική” παρένθεση, που απορροφά το βάρος της καθημερινότητας. Δεν ξέρω αν υπάρχουν κατάλληλα βιβλία, αλλά υπάρχουν οι ίδιες οι αναγνώσεις καλών έργων που ανανεώνουν την ψυχή.

Στο δεύτερο ερώτημα η απάντηση δεν αγγίζεται παρά αδρομερώς. Ξεφεύγοντας από το συγκεκριμένο βιβλίο θα έλεγα ότι όντως, αν τα διαβάσματα δεν είναι τυχαία, μπορούμε να φτιάξουμε ένα βασικό profile κάθε αναγνώστη, ανάλογα με το είδος που διαβάζει, την κουλτούρα που επιλέγει, τα θέματα που τον απασχολούν.

Ενώ το βιβλίο ξεκινά χαλαρά μ’ αυτό το απίθανο επάγγελμα του βιβλιοθεραπευτή, στη συνέχεια βαθαίνει ουσιαστικά. Η σχέση του ανθρώπου με τον εαυτό του, η δυστυχία και οι μορφές της, η ανάγνωση και οι διέξοδοι που δίνει, η σχέση της λογοτεχνίας και της πραγματικότητας, η φυγή και απόσυρση είναι μερικά δεδομένα που δίνουν βάθος στο έργο. Όλα αυτά δεν κάνουν το κλίμα βαρύ, αλλά με ήπιο τρόπο, που δεν μειώνει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, το κείμενο ρέει. Και μέσω διακειμενικών αναφορών, που διασπείρονται στις σελίδες, προϊδεάζεται η λύση στην εξαφάνιση της κυρίας Paronti. Και μάλιστα με πολύ πιο πετυχημένο τρόπο απ’ ό,τι περίμενα. Έτσι, το βιβλιοφιλικό μυθιστόρημα του Stassi κερδίζει επάξια τον τίτλο του, αφού δίνει λύση στο αστυνομικό αίνιγμα, το οποίο διατρέχει την υπόθεση, μέσω των αναγνωσμάτων και των κλειδιών που προσφέρει η παγκόσμια λογοτεχνία.

Η γη το παραμύθι λέει του ταξιδιώτη / (που `χε αγάπη την ωραία, την πριγκιπέσσα την κρυφή τη Δουλτσινέα) (Sadahzinia):

Ένα εξαιρετικό βιβλίο. Ελαφρύ καθώς παίζει με μια έξυπνη ιδέα, αλλά και σοβαρό, καθώς ανάγει τη λογοτεχνία σε πανάκεια ψυχολογικών και κοινωνικών προβλημάτων. Διαβάζεται γρήγορα, καθώς συνδυάζει τη βιβλιοφιλία, το αστυνομικό αίνιγμα που νοτίζει την ατμόσφαιρα και τον ψυχολογικό προβληματισμό.

In2life, 17.10.2018

> Ο Φάμπιο Στάσι (Ρώμη, 1962) είναι συγγραφέας, υπεύθυνος ιταλικής λογοτεχνίας σε γνωστό εκδοτικό οίκο της Ιταλίας και ταυτόχρονα εργάζεται σε μια πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη της Ρώμης. Πρωτοεμφανίστηκε στον συγγραφικό χώρο το 2006. Έχει γράψει επτά μυθιστορήματα, διηγήματα, δοκίμια αλλά και βιβλία για παιδιά. Το 2013 γνώρισε μεγάλη επιτυχία χάρη στο μυθιστόρημά του "Ο τελευταίος χορός του Σαρλό", το οποίο μεταφράστηκε σε 19 χώρες, ενώ στην Ιταλία τιμήθηκε με έξι βραβεία μεταξύ των οποίων και το Premio Campiello. Το 2016 "Η χαμένη αναγνώστρια" κέρδισε το βραβείο Scerbanenco για το καλύτερο νουάρ μυθιστόρημα της χρονιάς.

Πάπισσα Ιωάννα