“Νυχτερινές ικεσίες” του Santiago Gamboa

Αστυνομικό και κοσμοπολίτικο, πολιτικό και πολυφωνικό, γραμμένο με τέχνη και διαβασμένο με άνεση και με ενδιαφέρον. Γιατί μια γυναίκα της Κολομβίας γίνεται πόρνη στην Ιαπωνία; Και τι κάνει ο αδελφός-της για να τη βρει;

Santiago Gamboa “Plegarias nocturnas” 2012 “Νυχτερινές ικεσίες” μετ. Β. Κνήτου εκδόσεις Πόλις -2017

Πριν το διαβάσω:

            Γιατί το διάλεξα; Επειδή “ο Σαντιάγο Γκαμπόα και ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες είναι οι σημαντικότεροι Κολομβιανοί συγγραφείς”, κατά τον Μανουέλ Βάσκες Μονταλμπάν.

Καθώς το διάβαζα:

            Ο πρωταγωνιστής δεν είναι ο αφηγητής. Ο βασικός αφηγητής είναι ο ερευνητής. Κλειδί στην υπόθεση είναι η αδελφή του πρωταγωνιστή. Το έργο ξεκινά αστυνομικό, αλλά συνεχίζει ως κοινωνικό. Γράφεται από έναν Κολομβιανό, αλλά έχει κοσμοπολίτικο χρώμα. 

            Αλλά ας τα πάρουμε με τη σειρά:

            Ο αφηγητής είναι πρόξενος της Κολομβίας στο Νέο Δελχί, όταν εντέλλεται να μεταβεί στην Μπαγκόνγκ για να αναλάβει την υπόθεση του Μανουέλ Μανρίκε, φοιτητή της φιλοσοφίας, που συνελήφθη με ναρκωτικά. Ανακαλύπτει ότι ο νεαρός είναι αθώος και κάποιος του φόρτωσε τα ναρκωτικά, ενώ εκείνος αναζητούσε την αδελφή-του Χουάνα που ζούσε ως κολ-γκερλ στο Τόκιο. Έτσι, ο πρόξενος ξεκινά επαφές και ταξίδια από το Δελχί στην Ταϊλάνδη, στο Τόκιο, στην Τεχεράνη, ώστε να βοηθήσει στην απελευθέρωση του Μανουέλ.

            Αυτός είναι ο κλειστός κύκλος της αστυνομικής ιστορίας, που κάνει την ανάγνωση ενδιαφέρουσα και μας κρατάει σε εγρήγορση. Ο ευρύτερος όμως κύκλος περιλαμβάνει την ολοκληρωτική κυβέρνηση του Ουρίμπε στην Κολομβία, τη μοίρα των Λατινοαμερικανών γυναικών που πέφτουν θύματα trafficking, τη διακίνηση ναρκωτικών από την Κολομβία ολούθε στον κόσμο, όλα δηλαδή όσα ξέρουμε για τη χώρα της Νότιας Αμερικής, ενσελιδωμένα σε ένα καλογραμμένο βιβλίο που συνδυάζει οικουμενικότητα, ταξίδια και νέες πόλεις, κοινωνική κριτική και μυστήριο.

            Ο τρόπος γραφής του Gamboa είναι στρωτός και ατάραχος, που προχωρά χωρίς εμπόδια την ιστορία, αλλά ταυτόχρονα δεν είναι ρηχός, δεν είναι επίπεδος, αφού ελίσσεται ανάμεσα στην αφήγηση και στις σκέψεις του αφηγητή. Ακολουθεί την αστυνομική πορεία, αλλά ταυτόχρονα διασπάται, τόσο από την ιστορία του ίδιου του Μανουέλ που πιάνει το νήμα από τη ζωή-του στην Μπογκοτά μέχρι την εξαφάνιση της Χουάνα, όσο και από τις αινιγματικές “Σημειώσεις της δια-δικτυακής”. Αυτές οι παράλληλες γραμμές περιτριγυρίζουν την ιστορία από διάφορες μεριές και συμπληρώνουν τα κενά, αλλά και τον τρόπο σκέψης των ηρώων.

            Όσο το βιβλίο ολοκληρώνεται και με τη μαρτυρία της ευρεθείσας Χουάνα, τόσο συνειδητοποιούσα ότι το έργο έχει κατά βάση πολιτικό χαρακτήρα. Η αδελφή του Μανουέλ δεν έγινε πόρνη επειδή χρειαζόταν χρήματα (και γι’ αυτό βέβαια, προκειμένου να σπουδάσει τον αδελφό-της), αλλά πρώτιστα ως πράξη αντίστασης στο καθεστώς, ως προσεταιρισμό των συμβούλων, αξιωματικών και παρατρεχάμενων του Ουρίμπε, ώστε να μαθαίνει από πρώτο χέρι τα καθέκαστα. Και από αυτό βρέθηκε μπλεγμένη, ώστε να επιλέξει τη φυγή στην Ιαπωνία. Η όλη-της καριέρα στίζεται με εικόνες και ειδήσεις από τις ειδεχθείς πράξεις του καθεστώτος και τις παρασκηνιακές λαμογιές με εμπόρους ναρκωτικών και άλλους αρριβίστες της χώρας, που ζούσαν με χλιδή, γυναίκες και ναρκωτικά.

Αφού το διάβασα:

            Μου άρεσε. Αστυνομικό με προεκτάσεις. Στρωτή γραφή. Γερή δομή. Καλά τοποθετημένα τα πιόνια πάνω στη σκακιέρα. Από την Κολομβία ως τη Νοτιοανατολική Ασία. Άνετο όσο και σκληρό.

[Δημοσιεύτηκε στο In2life στις 11.7.2017]

> Ο Σαντιάγο Γκαμπόα γεννήθηκε το 1965 στην Μπογκοτά. Σπούδασε Φιλολογία στο Χαβεριανό Πανεπιστήμιο της Μπογκοτά. Στη συνέχεια, έφυγε για την Ευρώπη και έζησε στη Μαδρίτη, όπου πήρε το πτυχίο της Ισπανικής Φιλολογίας από το Πανεπιστήμιο Complutense, και στο Παρίσι, όπου σπούδασε Κουβανική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Έχει γράψει τα μυθιστορήματα "Paginas de vuelta, Perder es cue-ction de metodo" -γυρίστηκε σε ταινία από τον σκηνοθέτη Σέρχιο Καμπρέρα και έχει κυκλοφορήσει στα ελληνικά με τον τίτλο "Το να χάνεις είναι ζήτημα μεθόδου", εκδ. Opera)-, "Tragedia del hombre que amaba en los aeropuertos", "Vida feliz de un joven llamado Esteban", "El cerco de Bogota", "El sindrome de Ulises"· (φιναλίστ για το βραβείο Romulo Gallegos, για το βραβείο Medicis για το καλύτερο ξένο μυθιστόρημα στη Γαλλία και για το βραβείο Casino de Povoa στην Πορτογαλία), "Hotel Pekin" και "Necropolis" (βραβείο La Otra Orilla). Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε δεκαεπτά γλώσσες.

Πατριάρχης Φώτιος