Νίκος Αδάμ Βουδούρης, “Καϊάφας”

Ένας αποστάτης της καθωσπρέπει κοινωνίας κι ένας σκύλος; Κι οι δυο άρρωστοι, κι οι δυο δραπέτες μιας βολεμένης ζωής. Και τελικά τι θα γίνουν σε μια κοινωνία που αρέσκεται στην τάξη, προκειμένου να επιβιώσουν;

Νίκος Αδάμ Βουδούρης “Καϊάφας” εκδόσεις Πατάκη 2016

It feels like I'm talkin' to myself:

Διάβασα την κριτική ενός άλλου συγγραφέα, του Κυθρεώτη (“Μεστό δεύτερο βήμα”), και προβληματίστηκα στα εξής: πώς η λογοτεχνία μπορεί να σπάσει τα καλούπια της κοινωνικής συμβατικότητας; Και πώς συνδυάζονται στο ίδιο έργο “ ιδιότυπο road story, υπαρξιακό δράμα και σπαρταριστή ηθογραφία”;

Probably find a way to complain about a Picasso painting:

Τι απ’ όλα είναι ο ήρωας του Βουδούρη; Τρελός που κανείς ως τώρα δεν είχε καταλάβει και κάποια στιγμή βγάζει προς τα έξω την προβληματική του φύση; Αντικομφορμιστής που, ενώ δούλευε (και με επιτυχία) σε μεγάλη εταιρία, τα βροντάει όλα και φεύγει για ταξιδάκι χωρίς προορισμό; Μπουχτισμένος εργαζόμενος που γέμισε ξέχειλα με ατμό την χύτρα ταχύτητας του νου του και κάποια στιγμή αυτή εξερράγη;

             

Το σίγουρο είναι ότι ο αφηγητής-πρωταγωνιστής γράφει στα παλιά του τα παπούτσια τους κανόνες και τις υποχρεώσεις του. Φεύγει για ένα άσκοπο ταξίδι περιπλάνησης. Κλείνει το κινητό (το αφήνει για την ακρίβεια να ξεφορτιστεί). Βρίσκει έναν σκύλο και περιοδεύει τη δυτική ακτή της Πελοποννήσου, από Πάτρα κι Αρχαία Ολυμπία μέχρι τον Καϊάφα. Κάθε του πράξη ενέχει το αίσθημα της άσκοπης κίνησης, χωρίς συνειδητό σκοπό. Χωρίς βαρύνουσες επιλογές, σε μια πορεία τυχαιότητας, ράθυμης ατονίας και ανεμοδούρικης ματαιότητας.

Μου θύμισε ανάλογα αμερικάνικα μυθιστορήματα, μεταμοντέρνας κοπής. Εκεί η τύχη αναδεικνύεται σε πρωτεύουσα δύναμη, κόντρα στον κομφορμισμό, την κοινωνική αναγκαιότητα κι ευπρέπεια. Κι από εκεί ίσως κρατά και το road style που υιοθέτησε, σαν ταινία στις άνυδρες ερήμους του Texas. Μόνο που εδώ έχουμε τις κατάφυτες –καλοκαιρινές και υψηλής θερμοκρασίας πάλι- εκτάσεις της ελληνικής επικράτειας.

Απ’ τη μέση και μετά όμως, αυτή η anything goes διάθεση, που μετατρέπεται σε γραφή χαλαρή και ειρωνική προς την κατεστημένη ευπρέπεια, παίρνει πιο “σοβαρό” ύφος. Ενίοτε και λιτά συγκινητικό, όπως στη συνάντηση του πρωταγωνιστή με τον αδελφό του. Ο δεύτερος συμ-πρωταγωνιστής του έργου, ο σκύλος Σαμψών, που εξ αρχής φαινόταν σε όλους εμάς άρρωστος και μόνο στ’ αφεντικό του όχι, παίρνει την κατιούσα. Κι αυτό τονίζει ακόμα περισσότερο τη γνησιότητα, πάνω στην οποία χτίζει τη νέα του ζωή ο αφηγητής. Έτσι, εκφράζεται η ανάγκη του σύγχρονου ατόμου ν’ αποβάλει το κοστούμι και τη συμβατική ζωή του. Να μείνει μακριά απ’ τις ανθρώπινες υποκρισίες. Να βρει έναν τετράποδο ειλικρινή φίλο και να ζήσει απλά και αυθεντικά. Η άσκοπη περιήγηση γίνεται ταβερνάκι, χελώνες και νόημα. Η αυθόρμητη φυγή απ’ την Αθήνα γίνεται ανάγκη για έναν άλλο ρυθμό. Η ιστορία που αργείς να την πάρεις στα σοβαρά αποκτά υπαρξιακό τόνο.  

I exercise my right to express when I feel it's time:

Ερώτημα: τι σημαίνει το «Θα συνέλθω» του πρωταγωνιστή, όταν διαπιστώνει ότι ο σκύλος του θα συνέλθει από την αρρώστια του; Μιλάμε για ένα είδος ταύτισης; Κι αν ναι, τότε η περίοδος στην Πελοπόννησο ήταν μια “κατάπτωση” γι’ αυτόν κι όχι μια ανανέωση; Και μπορούμε να μιλάμε για κάποιου είδους ταύτιση; Νομίζω ότι ο Βουδούρης έκανε μια καλή στροφή, από το άσκοπο στο σκόπιμο, που ωστόσο άφησε ερωτήματα εκκρεμή: Είναι ένα φιλοζωικό βιβλίο; μια αλληγορία; ο πρωταγωνιστής χάνεται ή σώζεται; κι ο σκύλος γυρίζει στ’ αφεντικά του; σαν τον αφηγητή; Δεν ξέρω. Fortunately!

Ø  Ο Νίκος Αδάμ Βουδούρης γεννήθηκε στο Γλυκορρίζι της Μεσσηνίας. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Διηγήματά του έχουν δημοσιευτεί στα περιοδικά "Οδός Πανός", "Εντευκτήριο" και "Μπιλιέτο", καθώς και σε ανθολογίες νεοελληνικού διηγήματος. Παρακολούθησε σεμινάρια δημιουργικής γραφής στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Το "Ο βυθός είναι δίπλα" ήταν το πρώτο βιβλίο του.

Πατριάρχης Φώτιος