“Δε νομίζω ότι η ανάγνωση αποτελεί κοινωνικό στάτους. Καθότι όσοι
προτιμούν να διαβάζουν χρειάζονται σχετική ησυχία, και όσοι θέλουν να ανεβάσουν
το κοινωνικό τους στάτους απλώς βρίσκουν πιο εύκολους και κοινωνικούς τρόπους.
Νομίζω ότι η ανάγνωση είναι κυρίως γνώρισμα ανθρώπων που νιώθουν άνετα σε
μοναχικές στιγμές, οπότε ενδιαφέρονται λιγότερο για το κοινωνικό τους στάτους
από τον μέσο όρο” (John Pan)
Πατριάρχης Φώτιος
15 comments:
Συμφωνώ απόλυτα. Θα θυμίσω πως μετά τη δικτατορία, διάβαζαν, άκουγαν μουσική, έβλεπαν κινηματογράφο, συζητούσαν γι αυτά, άνθρωποι από όλες τις κοινωνικές τάξεις και στρώματα. Υπήρχε μεγάλη ανάγκη, «δίψα» θα έλεγα, μετά την επτάχρονη απαγόρευση. Πιστεύω πως η ανάγνωση δημιουργεί έναν χαρακτηριστικό δεσμό μεταξύ του αναγνώστη και του συγγραφέα, ή των αναγνωστών μεταξύ τους. Πάντα φέρνω στο νου μου το τι νιώθω όταν βλέπω στο μετρό κάποιον που διαβάζει το ίδιο βιβλίο με μένα ή ένα βιβλίο ενός αγαπημένου συγγραφέα – τον αισθάνομαι φίλο μου , ότι έχουμε έναν βαθύ, μυστικό δεσμό. Έτσι ακριβώς αισθάνομαι και για σένα και το ιστολόγιό σου.
Καλησπέρα,
πολύ ωραία τα γράφεις Στέλλα, συμφωνώ απολύτως, δεν έχω τίποτε άλλο να προσθέσω!
Σουμέλα
Στέλλα, με συγκινεί ο "βαθύς μυστικός δεσμός"
που λες ότι νιώθεις για το Βιβλιοκαφέ και για μένα.
Σ' ευχαριστώ.
Ωστόσο, ξαναρωτώ κι εσένα και τη Σουμέλα
αν κάποιος που διαβάζει λ.χ. στο μετρό που αναφέρεις
θεωρείται διανοούμενος, πεπαιδευμένος, άνθρωπος με πνεύμα
ή απλώς γραφικός, κουλτουριάρης, μοναχικός.
Αυτό εννοώ με το στάτους.
Π.Φ.
Ω λαλα... Στάτους αν διαβάζουμε στο μετρό; Δεν θα το'λεγα, μερικές φορές μάλιστα όταν διαβάζω στο μετρό σκέφτομαι μη με θεωρούν ούφο που δεν κοιτάζω την οθόνη του κινητού!
Τέλος πάντων, ίσως παλιότερα να συνέβαινε αυτό, η ανάγνωση δηλαδή βιβλίων (ή πολλές φορές απλώς η έκθεση στο σαλόνι του σπιτιού...) μάλιστα ο Νιρβάνας είχε δημοσιεύσει στην Εστία κάποια πολύ ωραια σχετικά κειμενα.
Σε σχέση με το ερώτημά σου, θαλεγα είναι λίγο μπερδεμένο. Ναι, είναι μοναχική δραστηριότητα το διάβασμα, Ναι μπορεί να διαμορφώσει το προφίλ σου, αυτό όμως δεν σημαίνει οτι εσύ ο αναγνώστης επιδιώκεις να ανεβάσεις το κοινωνικό στάτο σου.
Για τη σχέση αναγνωστών μεταξύ τους και αναγνωστών με συγγραφείς που λέει η Στελλα, θα πρόσθετα ότι συνέβαλε και ο θεσμός των λεσχών ανάγνωσης που ξεκίνησαν με πρωτοβουλίες του ΕΚΕΒΙ.
Πριν μερικά χρόνια, βγήκε μια (όχι ιδιαίτερα πετυχημένη) ταινία, εμπνευσμένη από βιβλίο τύπου best seller, με τίτλο 'Limitless'. Στην ταινία, ένας τύπος νεαρού επίδοξου συγγραφέα, ο οποίος διαβάζει και γράφει όλη μέρα, πάσχοντας από συγγραφικό block, (τύπος αναμαλλιασμένου 'κουλτουριάρη' σύμφωνα με τον κώδικα της ταινίας) βρίσκει τυχαία ένα επαναστατικό χάπι, που έχει τη δυνατότητα να αυξάνει κατά 100% τις διανοητικές ικανότητες.
Το θέμα είναι πως, με το που το καταναλώνει, παρατάει τη συγγραφή και τη λογοτεχνία, στρώνει το μαλλί πίσω, αρχίζει να φτιάχνει αλγόριθμους για το χρηματιστήριο, γίνεται πάμπλουτος, τον παίρνει στο κυνήγι οι Μαφία, και στο τέλος καταλήγει γερουσιαστής.
Νομίζω ότι η ανωτέρω υπόθεση απαντάει πολύ επιτυχημένα στο ερώτημα του πώς κινούνται στη ζωή οι άνθρωποι με πραγματικές φιλοδοξίες και ανάγκη για δύναμη και στάτους.
Μια προκαταρκτική παρατήρηση:
δεν έγραψα εγώ το χωρίο σε εισαγωγικά που βρίσκεται στο ποστ,
αλλά είναι ένα σχόλιο του John Pan που κατέθεσε στην αρχική προαναγγελία της συζήτησης την 1η Μαρτίου
κι εγώ το αναδημοσίευσα.
Από εκεί και πέρα, παρόλο που όλοι εννοείτε κοινωνικό στάτους το χρήμα και την καταξίωση,
αυτό δηλαδή εννοεί η κοινωνία, που βλέπει survivor
και θεωρεί πετυχημένους τους τηλεοπτικά επώνυμους ή τους χρηματιστηριακά ανερχόμενους, όπως λέει η ταινία "Limitless" που αναφέρει ο Anonymous,
έχω την (αφελή) αίσθηση ότι όσοι διαβάζουμε δεν είμαστε/φαινόμαστε τόσο ούφο,
που λέει η Κατερίνα,
αλλά έναν ον που ποτέ δεν μπορεί να φτάσει ο μέσος άνθρωπος,
όχι επειδή πραγματικά είμαστε κάτι σπουδαίο,
αλλά επειδή το βιβλίο είναι στο συλλογικό φαντασιακό μια ουτοπία,
γραφική όσο και αξιοζήλευτη,
κουλτουριάρικη όσο και πνευματώδης,
βγαλμένη από ένα παράλληλο σύμπαν από αυτό της τηλεόρασης, του ποδοσφαίρου και του χρήματος.
Π.Φ.
Καταρχάς, το κοινωνικό στάτο δεν είναι από την αρχή χρήματα και χρηματιστήρια, όντως όμως τελικά έτσι εξελίσσεται. Δεν ξέρω τι κάνει το survivor, αλλά για να λέμε την αλήθεια δε νιώθω και σαν ένα ον που δεν μπορεί να φτάσει ο μέσος άνθρωπος. Τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά δεν τολμμώ να τα αποδεχτώ, ξέρω πολλούς ανθρώπους να διαβάζουν, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο, ξέρω και πολλά σχολεία και πολλούς δασκάλους που δεν κάνουν τίποτα για να μάθουν τα παιδιά να διαβάζουν...
Status ονομάζεται μια κατάσταση που παράγει μέγιστη κοινωνική ισχύ και κατ' επέκταση φθόνο. Αν σε μια εορταστική συνάντηση ενός μέσου ελληνικού σογιού (όπως σήμερα καλή ώρα) κάποιος ανακοινώσει ότι κέρδισε 1.000.000 ευρώ, όλοι θα πρασινίσουν απ' τη ζήλεια τους (άσχετα αν μέσα τους θα τον πουν μ...κα). Το ίδιο και αν τους πει ότι εξελέγη βουλευτής. Αν πει ότι κέρδισε το κρατικό βραβείο ποίησης, θα εισπράξει μερικά χαμόγελα και το ευγενικό "good for you".
Έτσι είναι, δυστυχώς ή ευτυχώς. Υπάρχουν βέβαια και διάφορες υπο-ομάδες με ξεχωριστά γούστα, ιεραρχήσεις και ανταγωνισμούς (όσο πιο μικρές, τόσο πιο λυσσαλέοι είναι οι τελευταίοι). Ωστόσο το στάτους αφορά πάντα τη γνώμη των άλλων σύμφωνα με τον πιο κοινό παρονομαστή.
ΥΓ. Ίσως μερικές δεκαετίες πριν, τα πράγματα να μην ήταν ακριβώς έτσι. Όταν κάποτε υπήρχε ο Παλαμάς, διέθετε αναμφισβήτητο status. Το γιατί σήμερα κάτι τέτοιο δεν δύναται να συμβεί, είναι μεγάλη συζήτηση...
Από την ανάγνωση όλων των πιο πάνω σχολίων, νομίζω προκύπτει η ανάγκη ορισμού του όρου "κοινωνικό status". Αν εννοούμε την αναγνωρισιμότητα, δηλ. να σε αναγνωρίζουν στο δρόμο, να σου παίρνουν συνέντευξη σ' ένα περιοδικό, να σε προβάλλουν στην τηλεόραση ή να σε κάνουν εξώφυλλο (!) όπως τραγουδιστές, ηθοποιούς ή...πλούσιους, σίγουρα καμία σχέση το διάβασμα. Αν όμως εννοούμε τη σοβαρότητα με την οποία σε αντιμετωπίζουν σε μια συζήτηση, την προσοχή στην άποψή σου, την καλή ιδέα που έχει για σένα ο περίγυρός σου, τότε ναι, το διάβασμα σε ευνοεί. Ίσως και να υπάρχουν κι άλλοι ορισμοί για το κοινωνικό status, οπότε αναλόγως και η αντιμετώπιση των βιβλιοφίλων.
Τελικά, η anagnostria απέδωσε ακριβώς αυτό που εγώ εννοούσα:
ένας ξένος που σε πρωτογνωρίζει
διαμορφώνει μια κάποια γνώμη για σένα επειδή είσαι βιβλιόφιλος;
αρνητική, θετική, λίγο αρνητική, λίγο θετική, πολύ αρνητική, πολύ θετική;
Σε γενικές γραμμές μπορεί να περάσει απαρατήρητο ή αδιάφορο
αλλά μερικές φορές (λίγες ή πολλές, εδώ είναι η σημασία) θα σε δουν με άλλο μάτι,
σαν ένα σοβαρό άτομο, σαν ένα άτομο με ενδιαφέροντα, με κουλτούρα, με παιδεία...
(ασχέτως αν ισχύει).
Π.Φ.
Καλημέρα,
Δεν νομίζω ότι το διάβασμα σου δίνει status, και ούτε πρέπει να διαφημίζεις ότι διαβάζεις αυτοί που το κάνουν είναι μάλλον τα άτομα αυτά που διαβάζουν και αποθηκεύουν γνώσεις χωρίς να τις επεξεργάζονται και χωρίς να βελτιώνουν το είναι τους. Γιατί δεν καλλιεργούν αυτό που διαβάζουν, στοιβάζουν γνώσεις και μπορεί να σου κάνουν επίδειξη γνώσεων ως εγκυκλοπαίδεια. Οι άνθρωποι που διαβάζουν ουσιαστικά και έχουν βάθος και ουσιαστικές γνώσεις συνήθως τους ανακαλύπτεις σιγά σιγά και εκεί είναι η μαγεία. Οπότε αν υπάρχει status είναι μόνο για του επιδειξίες αναγνώστες.
Σουμέλα
Σουμέλα μου, δύο σχόλια στις γόνιμες σκέψεις-σου:
1. Δηλαδή ένας που διαβάζει στο μετρό είναι επιδειξίας; Ένα που κάθεται στην καφετέρια και πίνει τον καφέ του και διαβάζει είναι επιδειξίας; Ένας αναγνώστης στην παραλία είναι επιδειξίας;
2. Αν ναι,
τότε υπολογίζει στο κοινωνικό στάτους που θα του αποφέρει η ανάγνωση κι επομένως αυτό υπάρχει.
Αν όχι, το στάτους δεν επιδιώκεται σκόπιμα, και μένει να δούμε πώς βλέπουν τον αναγνώστη οι άλλοι.
Π.Φ.
Δεν είναι επιδειξίας του αρέσει και διαβάζει, εγώ μίλησα για την επίδειξη γνώσεων όταν συζητάς με φίλους και γνωστούς. Συχνά είμαστε σε παρέα και πέρνει το λόγο κάποιος και επιδεικνύει τις γνώσεις του σαν εγκυκλοπαίδεια. Άλλοι τον θαύμαζουν και άλλοι τον απορρίπτουν. Οπότε το στάτους είναι σχετικό με το περιβάλλον που βρίσκεσαι και πως παρουσιάζεσαι. Όσο για το διάβασμα σε δημόσιους χώρους το βρίσκω πολύ καλό εφόσον μπορείς να συγκεντρωθείς να διαβάσεις και είναι προσωπική υπόθεση χωρίς να ενοχλεί κανέναν. Σίγουρα κάποιοι θα σε θεωρούν ψώνιο και καποιοι άλλοι φυσιολογικό.
Σουμέλα
ο Claude Lévi-Strauss στους θλιβερους τροπικους λεει οτι ο αρχηργος μιας φυλης του πηρε το σημειωματαριο και εκανε πως γραφει γιατι ειχε εξουσιαστικη επιδραση στους υπολοιπους
Σουμέλα, καλημέρα.
Αυτό το τελευταίο αναζητούμε στη συζήτηση.
Anonymous,
πολύ καλό το παράδειγμά-σου.
Π.Φ.
Post a Comment