Monday, December 05, 2016

Ζωγράφοι μέσα στο μυθιστόρημα

Τι ζητά ένας ζωγράφος μέσα στο μυθιστόρημα; Τι κάνει ένας ζωγράφος ως πρωταγωνιστικό πρόσωπο σε μια μυθοπλασία; Και δεν εννοώ γενικά ένα πεζογράφημα να εμπνέεται από έναν πίνακα και να τον εγκιβωτίζει, ώστε τα δύο έργα να αντικατοπτρίζει το ένα το άλλο. Γι’ αυτό μπορείτε να δείτε ένα μικρό αφιέρωμα που έκανα παλιότερα με τίτλο Ζωγραφική μέσα στη Λογοτεχνία.
          Τώρα έπεσαν στα χέρια μου τρία έργα που βάζουν σε πρωταγωνιστική θέση έναν ζωγράφο και ίσως όλο του το έργο κι όχι έναν συγκεκριμένο υπαρκτό πίνακα. Οι ζωγράφοι αυτοί είναι πλαστοί, φτιαγμένοι για να υπηρετήσουν το θέλω του συγγραφέα και έρχονται να δείξουν τα κοινά ή τις διαφορές μεταξύ του χρώματος και της λέξης.
          Παλιότερα είχα διαβάσει τα:
Ιβάν Κούλικοφ:
Πίνακας
του Ρώσου συγγραφέα
Γεβγένι Χίρικοφ (1904)

Είναι ο ζωγράφος ένα alter ego του συγγραφέα; Κι όπως ο πρώτος δυσκολεύεται να αποδώσει τον κόσμο με χρώματα, το ίδιο και ο δεύτερος αγωνιά για το αν μπορούν οι λέξεις να αποδώσουν την πραγματικότητα που έχει στο κεφάλι-του; Είναι κοινή η αγωνία-τους; Ή μήπως ο ένας (ο συγγραφέας) υπονομεύει τον άλλο (ζωγράφο), προκειμένου να δείξει τη δική-του ανωτερότητα; Δεν έχω τέτοια δείγματα. Αλήθεια υπάρχουν πίνακες που δείχνουν τον συγγραφέα επί το έργον;
     Θα ακουλουθήσουν τρία μυθιστορήματα που έχουν πρωταγωνιστή έναν ζωγράφο, αρκετά διαφορετικά θα έλεγα:

  1. “Η ιστορία ενός δικού μας ανθρώπου” της Νίκης Αναστασέα
  2. “Το αδιανόητο τοπίο” του Τάκη Θεοδωρόπουλου
  3. “Η μπλε κιθάρα” του Τζων Μπάνβιλ

Οψόμεθα.

Πατριάρχης Φώτιος

9 comments:

Rosa Mund said...

Μα διαβάστε και "Το τούνελ" του Ερνέστο Σάμπατο. Οπωσδήποτε.
Είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο.
Πρόκειται για την εξομολόγηση ενός δολοφόνου. Ένας ζωγράφος σκοτώνει την ερωμένη του από ζήλεια. Ο ίδιος ο εγκληματίας είναι και ο αφηγητής. Η αφήγησή του μοιάζει ξερή αναφορά των γεγονότων.
Υπέροχος Σάμπατο.

Unknown said...

Καλημέρα,
"Οι παλιοί δάσκαλοι" του Τόμας Μπερχαρντ εξαιρετικό βιβλίο.

To love life for what it is said...

Όλως τυχαίως, λίγες μέρες πριν έκανα μια ανάρτηση για ένα βιβλίο που έχει ήρωα έναν ζωγράφο - αλλά κεντρικός χαρακτήρας του είναι και ο ίδιος ο συγγραφέας του βιβλίου. Το "Ο χάρτης και η επικράτεια" του Μισέλ Ουελμπέκ.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Rosa Mund,
πάντα ήταν το "Τούνελ" στα μεγάλα κλασικά της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Είναι το όνομα του Σάμπατο που εκτοξεύτηκε μέσω αυτού.
Π.Φ.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Σουμέλα και To love for what it is,
δεν ξέρω το έργο του Μπέρνχαρντ ούτε του Ουελμπέκ (παρόλο που το δεύτερο είναι γνωστό έργο).
Τελικά πώς ο ζωγράφος χωρά σε μια μυθοπλασία;
Ως ομοιότητα ή ως αντίθεση;
Ως τρελός καλλιτέχνης ή ως σκεπτόμενος διανοούμενος;
Ως χρώμα απέναντι στις λέξεις ή ως παράλληλοι δρόμοι για την έκφραση;

Π.Φ.

Μαραμπού said...

Καλησπέρα Φώτιε,

λοιπόν σου έχω βιβλίο ταμάμ για τους προβληματισμούς της ανάρτησής σου! Ιδού: http://www.politeianet.gr/books/9789607014498-guillou-philippe-le-medousa-ta-epta-onomata-tou-zografou-6872 :)

Το είχα αγοράσει μόλις τρία ευρώ γιατί ήταν ελαφρώς ταλαιπωρημένο αλλά και δέκα ευρώ να έκανε, πιθανότατα θα το αγόραζα μιας και οι ίδιοι προβληματισμοί απάσχολούν και εμένα. Μετά την λογτοτεχνία αγαπώ την ζωγραφική, και την θεωρώ δεύτερη τη τάξει στην αξιακή κλίμακα της Τέχνης. Μάλλον είναι και ένα απωθημένο μου να γίνω ζωγράφος, μια κλίση που δεν δύναμαι να καλλιεργήσω πια. Έτσι, αν ποτέ έγραφα βιβλίο σίγουρα θα έβαζα μέσα σε αυτό έναν χαρακτήρα που θα ασχολείται με την ζωγραφική, όπως φαντάζομαι άλλοι συγγραφείς θα έβαζαν έναν μουσικό, φωτογράφο, ηθοποιό ή ό,τι άλλο, ανάλογα με τις συμπάθειες του καθενός.

Σε αρκετές περιπτώσεις, πιστεύω ότι ο ζωγράφος, μουσικός, ηθοποιός αποτελεί ένα άλτερ έγκο του συγγραφέα, με αντίστοιχες ανησυχίες και πάθη. Η καλλιτεχνική δημιουργία υπόκειται σε μυστηριώδεις μεν συγκεκριμένους κανόνες δε και έτσι κάθε δημιουργός νιώθει την ανάγκη να τις εκδηλώσει προς τα έξω για να απαλύνει το φορτίο του. Και αν οι αναγνώστες, θα δυσφορούσν να διαβάζουν για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας συγγραφέας με την τέχνη του (τέτοια βιβλία πια ίσως είναι προς κατανάλωση μεταξύ των συγγραφέων ή όσων ονειρεύονται να γίνουν), ίσως να έβρισκαν ενδιαφέρουσες τις καλλιτεχνικές περιπέτειες ενός ζωγράφου (που συνειρμικά αποτελεί και ένα μποέμ στοιχείο!) ή ενός μουσικού κλπ. Όπως και να'χει, όταν το διαβάσω (ελπίζω σύντομα), θα γράψω μερικές εντυπώσεις και αν θες το ξανασυζητάμε τότε.

Τα σέβη μου

Υ.Γ. Σουμέλα, νομίζω ότι το συγκεκριμένο βιβλίο του Μπέρνχαρντ δεν είχε πρωταγωνιστή ζωγράφο, αλλά ζωγραφικό έργο! "Τον γέρο με την άσπρη γενειάδα" αν δε με απατά η μνήμη μου. Και σχεδόν όλο εκτυλίσσεται στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Βιέννης. Ωστόσο είναι ένα βιβλίο που αγαπώ πολύ γιατί μέσω αυτού γνώρισα και αγάπησα τον Τόμας Μπέρνχαρντ.

Unknown said...

Μαραμπού έχεις δίκιο το βιβλίο του Μπέρνχαρντ δεν έχει πρωταγωνιστή ζωγράφο, αλλά το ζωγραφικό έργο "ο άνθρωπος με την άσπρη γενειάδα" του Τιντορέτο.

Ένα άλλο βιβλίο που το διαβάζω τώρα που δεν αναφέρεται μόνο σε ζωγράφους αλλά και συγγραφείς, πολιτικούς και άλλους διάσημους είναι το "1913, Η χρονιά πριν από τη θύελλα" του Florian Illies
Σουμέλα

Πάπισσα Ιωάννα said...

Μαραμπού,
σ' ευχαριστώ για την πρόταση
και για τη διευκρίνιση.
Ναι, ο ζωγράφος είναι ο καλλιτέχνης που μπορεί να παραλληλιστεί με τον συγγραφέα.
Αυτό είναι ίσως το πρώτο-του πλεονέκτημα για να γίνει μυθιστορηματικός ήρωας.
Καλημέρα
Π.Φ.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Σουμέλα,
επομένως η πρότασή-σου υπάγεται στην άλλη σειρά
στην οποία είχα αφιερώσει μια σειρά κειμένων πριν από καιρό,
βιβλία που έχουν ως άξονα έναν ΠΙΝΑΚΑ.
Ευχαριστώ ούτως ή άλλως
Π.Φ.