“Πληγωμένοι άγγελοι” του Γιασμίνα Χάντρα

Εγνωσμένη πένα, σημαντικός συγγραφέας, άλλο ένα-του βιβλίο με ένα από τα βασικά-του μοτίβα, τη ζωή των φτωχών που παλεύουν σε μια αφιλόξενη χώρα να ορθοποδίσουν.

Αλγερινός καφές στη χόβολη: Yasmina Khadra “Les anges meurent de nos blessures” Éditions Julliard 2013
Γιασμίνα Χάντρα “Πληγωμένοι άγγελοι” μετ. Γ. Στρίγκος εκδόσεις Πατάκη 2015

Πριν το διαβάσω:

          Γιατί το διάλεξα; Επειδή παρακολουθώ τον Γιασμίνα Χάντρα ως μια έκκεντρη γαλλόφωνη πένα, η οποία όμως αναδεικνύει μέσα στη γαλλική κουλτούρα την αφρικανική ματιά. Από το “Εξίσωση θανάτου” και “Αυτό που η μέρα οφείλει στη νύχτα” μέχρι  “Ο Όλυμπος των αποκλήρων” διαβάζω και σκέφτομαι – νιώθω μαζί-του.

Καθώς το διάβαζα:

          Xαμίνι: αλητάκι, παιδί του δρόμου

          Απόκληρος: αυτός που στερείται βασικών υλικών αγαθών

          Οι λέξεις αυτές ήρθαν στον νου-μου όσο διάβαζα το βιβλίο του Χάντρα, ειδικά η δεύτερη επηρεασμένος από το προηγούμενο βιβλίο-του “Ο Όλυμπος των αποκλήρων”. Ανάλογα κι εδώ ο ήρωας, ο Τυραμπό, που πήρε το όνομά-του από το άδοξο μέρος από το οποίο κατάγεται (σαν ανατροπή των αρχοντικών τίτλων ακούγεται), μεγαλώνει στην ένδεια και στη πενιχρή ζωή της παραγκούπολης όπου ζει η οικογένειά-του, δηλαδή η μητέρα-του, ο προστάτης-θείος, η ξαδέλφη-του κ.ο.κ. Η πορεία-του διέρχεται μέσα από πολλά επαγγέλματα, άπειρες ώρες δουλειάς για ελάχιστα χρήματα, αλλαγή εργοδοτών, τεθλασμένες γραμμές σε μια μίζερη ζωή, μετακίνηση στην πόλη, όπου συνειδητοποιεί πώς ζουν οι άλλοι, σταδιακή προσπάθεια να ξεκολλήσει από τη λάσπη της φτώχιας.

          Η μεγάλη στροφή γίνεται, όταν σαν χαμίνι, που το πρόσβαλλαν, τυχαίνει να ξαπλώσει χάμω έναν φτασμένο μποξέρ και την άλλη μέρα ο ατζέντης-του έρχεται να βρει τον Τυραμπό να του ζητήσει να γίνει πυγμάχος-του. Η ζωή του Τυραμπό αλλάζει όπως και το μυθιστόρημα που κάνει μια εμφανή στροφή…

          Ο Χάντρα, ο πρώην αξιωματικός του αλγερινού στρατού που έγραφε κρυφά με το όνομα της γυναίκας-του, είναι ένα δεξιοτέχνης της στρωτής γραφής, που δεν βαλτώνει, αλλά που κρατά ένα ήπιων τόνων σταθερό τέμπο. Η αφήγηση παρακολουθεί τον Τυραμπό και, παρά τις σκηνές που χάνονται η μία στην αλυσίδα των πολλών, το συνολικό αποτέλεσμα αποζημιώνει καθώς ο αναγνώστης εισέρχεται στο κλίμα της ζωής-του. Η Αλγερία και οι ατέλειωτες φτωχοσυνοικίες, τα επαγγέλματα του ποδαριού και τα άστοργα αφεντικά, η διαμάχη Αράβων και Ευρωπαίων, οι πολλαπλοί διχασμοί και οι αντιθέσεις, η σταδιακή πρόοδος που συνοδεύεται με άλλες στιγμές απώλειας. Η αλήθεια είναι ότι οι τόνοι δεν είναι τραγικοί, χωρίς να παύουν να είναι δραματικοί, οι κορυφώσεις είναι ελάχιστες, η γραμμή του ορίζοντα σχεδόν πάντα επίπεδη με μικρά λοφάκια.

Αφού το διάβασα:

          Η γραφή του Χάντρα είναι πάντα μεστή, ώριμη, σταθερή… Σε τραβά μέσα στην αλγερινή ζωή, στο προσωπικό πάθος και μόχθο, σου ορθώνει σκηνικά και καμβάδες από μικροϊστορίες, επεισόδια, ζωντανές σεκάνς, μεγάλες εικόνες. Ενίοτε με πάγωσε, αλλά σε γενικές γραμμές είδα μια ατμόσφαιρα που θυμίζει Ελλάδα του ’50, χωρίς τα ίδια χρώματα και πινελιές.

[Οι εικόνες είναι παρμένες από:  henrymakow.com,  www.rfi.fr,  www.pinterest.com  και en.wikipedia.org]  

Πατριάρχης Φώτιος