“Αίτημα φιλίας” του Θανάση Χειμωνά

Η άλλη πραγματικότητα είναι τρέλα ή σύλληψη μιας παραλληλίας; Όποιος συλλαμβάνει το μέλλον, είναι παράφρων ή ικανός να κινηθεί σε ένα άλλο σύμπαν και να ζήσει όσα οι άλλοι θα δουν αργότερα;

Καπουτσίνο: Θανάσης Χειμωνάς “Αίτημα φιλίας” εκδόσεις Πατάκη 2015

          Το Facebook είναι στη ζωή-μας, για κάποιους είναι η ζωή-τους, το ίντερνετ σαρώνει την υφήλιο και η λογοτεχνία δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστη. Πώς συνδέεται η πραγματική με την ψηφιακή πραγματικότητα; Πόσα ψευδώνυμα και ετερώνυμα πολλαπλασιάζουν τα ζώντα άτομα; Πώς ο κυβερνητικός κόσμος δημιουργεί ένα παράλληλο σύμπαν;

          Πριν μπω στο ίδιο το βιβλίο, στέκομαι και σκέφτομαι ποια άλλα μυθιστορήματα των τελευταίων είκοσι-τριάντα χρόνων εστιάζουν στο διαδίκτυο και στα κανάλια-του· κι ακόμα στενότερα ποια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Θυμάμαι ακαριαία τον “Κύκλο” του Dave Eggers, που επισημαίνει με έναν άκρως πειστικό τρόπο τους κινδύνους απορρόφησης της πραγματικής ζωής από την ψηφιακή. Από εκεί και πέρα βρήκα το βιβλίο της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου “Το παρόν αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας”, που αποτελείται από μικροκείμενα βγαλμένα από το Facebook και, ενώ άλλα ανάλογα χαμηλοπετούν στο μυαλό-μου, δεν μπορώ να τα συλλάβω.

          Ο Χειμωνάς φαίνεται αρκετά εξοικειωμένος με τον κόσμο των κοινωνικών μέσων και πολύ εύστοχα χρησιμοποιεί την ιδιόλεκτό-του, τις ελληνικές και αγγλικές-της λέξεις, μέσα στο μυθιστόρημά-του. Ο Στέφανος Μανωλάς, συγγραφέας, κάνει αίτηση φιλίας, από λάθος, στον λογαριασμό της πρωταθλήτριας πινγκ-πονγκ Μαριαλένας Χαλκίδου, η οποία όμως σκοτώθηκε πρόσφατα σε δυστύχημα, και δέχεται έκπληκτος την αποδοχή-της. Η ιστορία παίρνει απρόσμενες διαστάσεις, αφού… Αρκεί η υπόθεση, για να μην τα πω και όλα.

          Το μυθιστόρημα αντικατοπτρίζει αφενός τον κόσμο του Facebook, ο οποίος, σύμφωνα και με τις ιδρυτικές προθέσεις του Ζούκερμπεργκ (ή Ζάκερμπεργκ), φτιάχτηκε για να βρίσκουν γκόμενους και γκόμενες οι νέοι. Έτσι, οι συζητήσεις, η αποδοχή αγνώστων ως φίλων, η ταχύτητα των ζωντανών συναντήσεων και σχέσεων, οι εύκολοι και γρήγοροι έρωτες είναι φαινόμενα της εποχής-μας, που έχει αλλάξει σε σχέση με τον τρόπο και τον τόπο! σύναψης ερωτικών σχέσεων.

          Το βασικό ωστόσο πλεονέκτημα του βιβλίου είναι η πλοκή, που στηρίζεται στην εναλλαγή των οπτικών γωνιών. Ποιος έχει δίκιο; Ο Στέφανος που είδε τη Μαριαλένα, ενώ αυτή έχει πεθάνει; Ή οι υπόλοιποι που ξέρουν ότι η πρωταθλήτρια του πινγκ πονγκ έχει πεθάνει και όσα λέει ο Στέφανος είναι προϊόν της “παρανοειδούς σχιζοφρένειας” από την οποία πάσχει. Ή μήπως όλα αυτά τελικά είναι μια εφαρμογή των παράλληλων κόσμων, που έχει εισαγάγει η σύγχρονη φυσική, μια θεωρία που την είδαμε και στο βιβλίο “Sputnik Caledonia” του Άντριου Κρούμυ. Έτσι, η πραγματικότητα που ζει ο Στέφανος είναι απλώς η πραγματικότητα μερικές μέρες μετά την τρέχουσα ημερομηνία, συμβάντα που θα επέλθουν τελικά αργότερα. Γι’ αυτό, νομίζω, όσοι κριτικοί πίστεψαν στην παράνοια του πρωταγωνιστή έχασαν το δεύτερο επίπεδο της παράλληλης πραγματικότητας.

          Το βασικό από την άλλη μειονέκτημα του μυθιστορήματος του Χειμωνά είναι ότι ακολουθεί τεχνικές μπεστ-σέλερ, όχι βέβαια στη γυναικεία-τους μορφή. Μια έξυπνη ιδέα δοσμένη σε γρήγορες σκηνές, με ζωντανούς διαλόγους, αναφορά στην τρέχουσα πραγματικότητα με έρωτες και επίκαιρη θεματική, ατμόσφαιρα νύχτας και διάθεση σχέσεων, ρηχούς δυσδιάστατους χαρακτήρες, σασπένς και απότομες εναλλαγές… Το βιβλίο διαβάζεται απνευστί, δεδομένης και της αφηγηματικής άνεσης που έχει κατακτήσει πλέον ο συγγραφέας. Αλλά κάτω από την κυλιόμενη επιφάνεια δεν υπάρχει ένα σταθερότερο υπόβαθρο να κρατήσει τον αναγνώστη.

[Δανείστηκα τις εικόνες με τις οποίες διακόσμησα τη βιβλιοπαρουσίαση από: www.koutipandoras.gr, www.youtube.com, www.actuping.com, www.rantchic.com, www.alternativetomeds.com και www.mysticalraven.com]

Πατριάρχης Φώτιος