Ρισκάρει ο αναγνώστης;

Τελείωσε ένα δεκαπενθήμερο ανάγνωσης, που περιελάμβανε βιβλία αφανών συγγραφέων, οι οποίοι δεν απολαμβάνουν το άπλετο φως της κριτικής και της ευρείας συζήτησης για τα έργα-τους. Κι εδώ, όπου δημοσίευσα μικρές ή μεγάλες βιβλιοπαρουσιάσεις, ελάχιστοι σχολίασαν, με άλλα λόγια ελάχιστοι είχαν διαβάσει τα άγνωστα βιβλία που παρουσίασα.

            Η αφορμή αυτή με έβαλε σε σκέψεις. Διαβάζει κανείς τέτοια βιβλία; Μάλλον όχι. Σε ποσοστό 90%. Κι εγώ, αν μερικά από αυτά δεν έφταναν σε μένα μετά την ευγενική προσφορά των ίδιων των συγγραφέων, ίσως να μην τα ακουμπούσα καν στο βιβλιοπωλείο. Άρα το προηγούμενο ερώτημα μετατρέπεται σε άλλο: ρισκάρει ο αναγνώστης να διαβάσει κάτι άγνωστο και άδοξο;

            Σε εποχές οικονομικής δυσπραγίας οι επιλογές όλων είναι πολύ περιορισμένες. Επομένως, το πιο λογικό είναι ο καθένας-μας να επιλέγει με πιο αυστηρά κριτήρια, να αγοράζει έργα γνωστών συγγραφέων, που φέρουν την εγγύηση του ονόματός-τους, ή να εμπιστεύεται τη γνώμη φίλων, κριτικών και ιστολόγων, προκειμένου να μη μετανιώσει για την αγορά-του. Ο αγοραστής θέλει να περιορίσει τον κίνδυνο αγοράς ενός βιβλίου, του οποίου η ανάγνωση δεν θα είναι ικανοποιητική. Αλλά και, αν υποθέσουμε ότι κάποιος δεν έχει οικονομικούς περιορισμούς, πάλι τα περισσότερα βιβλία που θα αγοράσει θα ήθελε να αποβούν αξιανάγνωστα, ψυχαγωγικά και πολύτιμα. Κι εφόσον υπάρχουν κορυφαίοι κλασικοί συγγραφείς, μεγάλες σύγχρονες πέννες, δοκιμασμένοι στον χρόνο δημιουργοί, έργα με διαχρονική αξία κ.ο.κ., γιατί κανείς να αναζητήσει μικρούς κι ασήμαντους;

            Από όλες τις πλευρές η απάντηση στο αρχικό ερώτημα είναι αρνητική. Ο αναγνώστης δύσκολα θα ρισκάρει, κι έτσι οι επιλογές-του κινούνται συνήθως ανάμεσα στους μεγάλους συγγραφείς της ελληνικής ή παγκόσμιας λογοτεχνίας (δεν θα μιλήσω για μπεστ-σέλλερ) και στους λιγότερο φημισμένους, οι οποίοι όμως είναι συστημένοι από τον κύκλο-του, έγκριτους κριτικούς ή αξιόπιστους μπλόγκερ. Κατά συνέπεια, οι αφανείς συγγραφείς, οι άγνωστοι, οι πρωτοεμφανιζόμενοι, οι αδιαφήμιστοι, οι περιθωριακοί ως προς το λογοτεχνικό κατεστημένο δεν έχουν πολλές ελπίδες, εκτός κι αν το έργο-τους ξεχωρίσει ως κάτι το πολύ καλό και έτσι περάσουν σε ένα πιο αναγνωρίσιμο στάτους.

            Επειδή το πρώτο πράγμα που ενδιαφέρει έναν συγγραφέα δεν είναι (φαντάζομαι) το χρήμα, αλλά η δόξα, η αναγνωρισιμότητα και η συζήτηση για το όνομά-του, ένας τρόπος για να προωθήσει το έργο-του είναι οι παρουσιάσεις σε ευρύ κοινό, η προώθησή-του σε φίλους, οι οποίοι, ελπίζει, θα το συστήσουν παρά πέρα, και ίσως η αποστολή-του σε μπλόγκερς, που φαντάζουν πιο προσιτοί από τους πολυάσχολους ή και σνομπ βιβλιοκριτικούς.

            Οι αναγνώστες όμως δύσκολα θα ρισκάρουν. Ειδικά σήμερα, όταν το πορτοφόλι βάζει όρια, δεν θα κινηθούν ριψοκίνδυνα. Και με το δίκιο-τους. Η αγορά περιορίζεται, ο κύκλος των αναγνώσιμων συγγραφέων μικραίνει, η ξένη λογοτεχνία με τις δάφνες της παγκόσμιας σκηνής επικρατεί, οι προσωπικές, δειλές, πρωτολειακές, εξομολογητικές, άτολμες ή φιλόδοξες προσπάθειες άγνωστων συγγραφέων δεν έχουν πολλές ελπίδες. 

Συμπέρασμα;

Κάτι περισσότερο απ’ αυτά που έγραψα, όχι.

Τακτική συγγραφέα;

Άδηλη.

Τακτική αναγνώστη;

Δεν ξέρω.

                        Ένας φαύλος κύκλος που μας τρώει όλους! 

[Οι φωτογραφίες αντλήθηκαν από τις εξής ιστοσελίδες: alloyentertainment.com, wordservewatercooler.com, pcbackup154.wordpress.com, thesiswhisperer.com και www.forbes.com]

Πατριάρχης Φώτιος