Βρετανική και ιρλανδική πεζογραφία

Μια ιδιοτροπία, μια σειρά συγκυριών, μια συλλεκτική τάση με έφερε σε διάστημα μερικών μηνών μπροστά σε μερικά πολύ καλά βιβλία, τα οποία προέρχονται από Βρετανούς και Ιρλανδούς συγγραφείς. Και τότε ανακάλυψα –κάτι γνωστό λίγο πολύ- ότι πέρα από τις αποικίες και γενικά την Κοινοπολιτεία, οι ίδιοι οι σύγχρονοι Βρετανοί και Ιρλανδοί συγγραφείς εξακολουθούν να παράγουν έργο πολύ υψηλής ποιότητας. Κι είναι άλλο να το έχεις γενικά υπόψη κι άλλο να βλέπεις συγκεντρωμένα βιβλία με εξαιρετικές όψεις της γραφής. 

Οι Βρετανοί και Ιρλανδοί

που κέρδισαν τα τελευταία 20-25 χρόνια το Man Booker

 

Barry Unsworth, Sacred Hunger (Booker 1992)

Roddy Doyle, Paddy Clarke Ha Ha Ha (Booker 1993)

James Kelman, How Late It Was, How Late (Booker 1994)

Pat Barker, Τhe Ghost Road (Booker 1995)

Graham Swift, Last Orders (Booker 1996)

Ian McEwan, Amsterdam (Booker 1998)

Alan Hollinghurst, Τhe Line of Beauty (Booker 2004)

John Banville, Τhe Sea (Booker 2005)

Anne Enright, Τhe Gathering (Booker 2007)

Hilary Mantel, Wolf Hall  (Booker 2009)

Howard Jacobson, Τhe Finkler Question (Booker 2010)

Julian Barnes, Τhe Sense of an Ending (Booker 2011)

Hilary Mantel, Bring Up the Bodies (Booker 2012)  

 

Για τον ενδιαφερόμενο υπάρχει και μια επιλογή κορυφαίων βρετανικών έργων από τον Robert MacCrum στον Observer το 2006.

 

Ως τώρα πέρασαν από το Βιβλιοκαφέ τα:

“Αστική ζωολογία” και “Η περίπτωση Φίνκλερ” του Χάουαρντ Τζέικομπσον,

“Τελευταίος γύρος” του Γκράχαμ Σουίφτ,

“Η χημεία των δακρύων” του Πίτερ Κάρεϊ,

“Οδός Μπριτάννια, αριθμός 22” της Αμάντα Χότζκινσον,

“Ιστορία του κόσμου σε 10½ κεφάλαια” του Τζούλιαν Μπαρνς,

“Εύκολη λεία” του John Harvey,

“Το Ροτβάιλερ” και “Εμμονή” της Ρουθ Ρέντελ,

“Sputnik Caledonia” του Άντριου Κρούμυ,

“Solar” του Ίαν ΜακΓιούαν,

“Ο ιδιωτικός βίος του Μάξουελ Σιμ” του Τζόναθαν Κόου

“Το βασίλειό μου για ένα βιβλίο” του Alan Bennett ,

κ.ο.κ. 

Και να που έτυχε το 2013 και 2014 να διαβάσω μερικούς από αυτούς, αλλά και άλλους που συχνά ήταν στη βραχεία λίστα, που συχνά απασχολούν κοινό και κριτικούς στη γηραιά Αλβιόνα και την Ιρλανδία. Τα βιβλία που ακολουθούν θα αποτελέσουν μια σειρά αναρτήσεων με βρετανικό άξονα, άλλα αναγνωρισμένα, άλλα απλώς σπουδαία έργα κι άλλα αμφιλεγόμενα:

-         “Αρχαίο φως” του Τζων Μπάνβιλ

-         “Μοιραία Πράγα” του Philip Kerr

-         “Expo 58” του Jonathan Coe

-         “Στην καρδιά της πόλης” της Ζέιντι Σμιθ

-         “Πριν εκείνη με γνωρίσει” του Τζούλιαν Μπαρνς

-         “Οι αγνοί” του Άντριου Μίλερ

-         “Ζωή μετά τη ζωή” της Kate Atkinson 

Γράφω για τη βρετανική και ιρλανδική πεζογραφία με τη χαρά ενός θαλασσοπόρου που ανακαλύπτει ένα νέο νησί, το οποίο ωστόσο πλείστοι άλλοι έχουν ανακαλύψει πριν από αυτόν. Κρατάω στο ημερολόγιο πλοίου με μερικά από τα χαρακτηριστικά που εντόπισα:

α. η αναζήτηση της ταυτότητας που μπορεί να είναι η ίδια η βρετανικότητα, η ιρλανδική συνείδηση έξω από τα αγγλοσαξονικά στερεότυπα, το προσωπικό στίγμα σε έναν κόσμο που αλλάζει, η εβραϊκή διχοστασία για όσους είναι και Εβραίοι κ.ο.κ. Οι Άγγλοι των τελών του 20ού αιώνα, που γράφουν για τον Άγγλο, αντιλαμβάνονται τον κόσμο αποικιοκρατικά, δηλαδή βρετανοκεντρικά και σχεδόν σπάνια μιλάνε για την εκτός της Κοινοπολιτείας επικράτεια, πάρεξ για τουρισμό ή για δορυφόρους.

β. φυσικά, υπάρχουν πάμπολλα έργα που διαδραματίζονται εκτός Βρετανίας, τα οποία σχετίζονται με την Ιστορία, με τον προβληματισμό για τις ιστορικές μεταβάσεις, με τις περιόδους που αναδρομικά έχουν ένα ενδιαφέρον ως κομβικά σημεία εθνικών ή ανθρώπινων νοοτροπιών.

γ. το χιούμορ κάνει τα κείμενα πιο ελαφρά και πιο γάργαρα. Η ανάγνωση κυλάει πάνω στο χαλί του αστείου, της ειρωνείας, ενίοτε του αυτοσαρκασμού κι έτσι ακόμα και τα πιο σοβαρά θέματα παρουσιάζονται a little bit απογειωμένα. Πρόκειται για ένα χιούμορ λεπτό, φλεγματικό όπως το λένε, συχνά αδιόρατο με τη σκέψη, το οποίο όμως υποδόρια κραδαίνει το δόρυ-του και δονεί την επιφάνεια του κειμένου.

δ. οι πεζογράφοι μιλάνε πολύ για σεξ, χωρίς περιγραφές και πορνογραφικές σκηνές, αλλά με τη δύναμη της γλώσσας και της ψυχολογίας της καθημερινότητας, που εμβαθύνουν στα πριν, στα κατά και στα μετά τον έρωτα. Αυτό τίθεται στο κέντρο και γύρω-του γυρίζουν οι σχέσεις, η οικογένεια, η φιλία, οι πρώην και οι επόμενες, το προσωπικό νόημα στη ζωή…

ε. η αφήγηση είναι κατά βάση ρεαλιστική, προσγειωμένη, χωρίς αφηγηματικά κόλπα, χωρίς δύσβατα μονοπάτια. Το βάρος πέφτει στους χαρακτήρες (στην ψυχολογία-τους), οι οποίοι μέσα σε μια καλογραμμένη ιστορία συγκρούονται εξωτερικά και εσωτερικά, με τους άλλους και τον εαυτό-τους, περνάνε τις καμπές της πλοκής και προσπαθούν να σταθούν όρθιοι.

 

[Φωτογραφικό υλικό αντλήθηκε από: www.probertencyclopaedia.com, www.lurvely.com, www.bafta.org, presentacid.ru, news.bbc.co.uk, forum.nationstates.net, cheezburger.com και blog.al.com]

Πατριάρχης Φώτιος