“Σε βρίσκει η ποίηση” του Τίτου Πατρίκιου

Εκεί που έχεις αποφασίσει ότι δεν θα διαβάζεις στίχους, σε βρίσκει η ποίηση. Σε περιμένει στη γωνία, σε ξαφνιάζει στον δρόμο, σε συναντά στην παρέα, σε ξυπνά μέσα στο όνειρό-σου. Εσύ σφυρίζεις αμέριμνος, αλλά στην Ελλάδα, σε μια χώρα που δεν έπαψε να γράφει ποίηση ούτε έναν αιώνα από την εποχή του Ομήρου (όπως είπε ο Ελύτης), η ποίηση θα σε συναντήσει εκόντα άκοντα. 

 

 

Affogato:

Τίτος Πατρίκιος

“Σε βρίσκει η ποίηση”

εκδόσεις Κίχλη

2013 

            Μια ποιητική συλλογή θέλει κότσια όχι μόνο να γραφτεί αλλά και να διαβαστεί. Εξαιτίας της πυκνότητάς-της, της περιεκτικής γραφής-της που δεν αφήνει τίποτα περιττό να παρεισφρήσει, και της μεστής σε σημαινόμενα φρασεολογίας-της, θέλει επιμονή και υπομονή από τον αναγνώστη να ανέβει σιγά σιγά την ανηφόρα-της.

            Ο Πατρίκιος είναι από τις πιο εμβληματικές ποιητικές φυσιογνωμίες που ζουν ακόμα, ποιητής της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, μαζί με τους αναχωρήσαντες Μανόλη Αναγνωστάκη, Άρη Αλεξάνδρου, Τάσο Λειβαδίτη κ.ο.κ. Εξέφραζε τον αριστερό λόγο, στη ζωή και στο χαρτί, και στράτευσε την ποίησή-του σε μια κοινωνική αποστολή που δεν κοιτάζει μόνο τα του οίκου-της.

            Η παρούσα ολιγοσέλιδη σύνθεση αποτελείται από εννιά ενότητες, όπου κατακλείδα τίθεται απαράλλακτη η φράση “Εκεί απάνω σε βρίσκει η ποίηση”. Το απρόοπτο της σύνταξης, όπου το υποκείμενο δεν είναι ο άνθρωπος αλλά η ποίηση, με άλλα λόγια δεν πάει ο ποιητής σ’ αυτήν, δεν την επιδιώκει, δεν την κυνηγά, δεν κάθεται με σύστημα να την ψαρέψει, εξηγεί πόσο ελεύθερη είναι η ίδια η ποίηση, η έμπνευση, να κινείται αδόκητα και επιπλέον ότι έρχεται στον ευεπίφορο δέκτη όταν δεν την περιμένει και δεν τη ζορίζει. Η ποίηση σαν θεία επιφοίτηση, σαν αυθόρμητος προσκεκλημένος, σαν αυτόβουλος απεσταλμένος εμφανίζεται εκεί που δεν το περιμένεις, αλλά συνάμα κι εκεί που τη χρειάζεσαι, για να καταλάβεις τον εαυτό-σου ή τον κόσμο.

            Η ποίηση, λοιπόν, βρίσκει τον άνθρωπο εκεί που σκέφτεται και ξανασκέφτεται τα πράγματα, καθημερινά και πεπαλαιωμένα, που γέμισαν τη ζωή-του, εκεί που διερευνά την ταυτότητά-του και κυρίως τη σχέση-του με τους άλλους (πόσο τους δέχτηκε ή πόσο τους έκλεισε απ’ έξω), εκεί που αναθεωρεί τον τρόπο με τον οποίο ερωτεύτηκε, άλλοτε εγωιστικά/ηδονοθηρικά κι άλλοτε απλόχερα, εκεί που προβαίνει σε καταβυθίσεις αυτογνωσίας, οι οποίες αποδεικνύουν μια μύχια ενοχή κάτω από την επιφανειακή αθωότητα, εκεί που στοχάζεται τη μοναξιά αλλά κυρίως τη δυνατότητα συλλογικότητας και αλληλεγγύης, εκεί που αναλογίζεται τοπία και τόπους της μνήμης και της νοσταλγίας, εκεί που ζει την καθημερινότητα με τις μικροπρέπειες και τα χαμηλά οράματα, τις γκρίνιες και τις χαρές-της, σε όλα αυτά λοιπόν τα εκεί έρχεται η ποίηση σαν ζητιάνα και σαν πορνοστάρ, σαν αμαζόνα και σαν παρθένα, σαν διευθύντρια αναμορφωτηρίου και σαν ερωμένη…

            Κι η τελευταία φράση που παραλλάσσει το ρεφραίν είναι ενδεικτική του ότι η ποίηση δεν έρχεται μόνο στους ποιητές αλλά στον καθένα «Εκεί απάνω η ποίηση βρίσκει τον καθένα-μας». Η ποιητική σύνθεση του Πατρίκιου δεν είναι απλώς αυτοαναφορική, δεν ορθώνει στίχους ποιητικής σαν αυτεπίγνωση του ποιητή, αλλά περισσότερο τονίζει τον ρόλο-της και τη μαγεία της ποίησης για τον αναγνώστη, τον απλό άνθρωπο που δεν γράφει αλλά στοχάζεται ποιητικά σε μια πεζή πραγματικότητα. Παρόλο που ακολουθεί πεπατημένα μονοπάτια (που ο ίδιος τα κατασκεύασε σταδιακά μέσα στο ποίημα, αλλά κι ο ίδιος τα ακολουθεί χωρίς αιφνιδιασμούς) και μερικές φορές η αφηγηματικότητά-της κάνει κοιλιά, κρατάει έναν σταθερό ρυθμό που δίνει σε πολλούς στίχους αυτοτέλεια, ενώ συνάμα τους εντάσσει σε ένα ευρύτερο σύνολο με νομοτελειακά χαρακτηριστικά.

 

[Ο πίνακας δεξιά ανήκει στην Jean Auguste Dominique Ingres και ονομάζεται "Luigi Cherubini and the Muse of Lyric Poetry" (1842). Το υπόλοιπο υλικό αντλήθηκε από: blog.oxforddictionaries.com, blogs.sch.gr και tzagalagabugu-wall.blogspot.com]

Πατριάρχης Φώτιος