“Σιωπή” του Αντρέα Καμιλλέρι και Κάρλο Λουκαρέλλι

Πώς θα σας φαινόταν το ενδεχόμενο να είχατε μπροστά-σας όλα τα τεκμήρια που έχει ένας αστυνόμος και από αυτά να προσπαθούσατε να συνθέσετε την τελική λύση του εγκλήματος; Οι δυο Ιταλοί δεν κάνουν ακριβώς αυτό, αλλά παίζουν με το “πειραματικό μυθιστόρημα” των τεκμηρίων για να δοκιμάσουν τη γραφή τους. 

Cappuccino freddo:

Andrea Camilleri – Carlo Lucarelli

“Acqua in bocca”

Minimum fax

Roma 2010

Αντρέα Καμιλέρι και Κάρλο Λουκαρέλι

“Σιωπή”

μετ. Φ. Ζερβού

εκδόσεις Πατάκη

                                   2012 

            Μυθιστόρημα προϊόν συνεργασίας δύο καταξιωμένων συγγραφέων αστυνομικής λογοτεχνίας. Η ιδέα ξεκίνησε όταν αυτοί οι δύο, εκφραστές διαφορετικών γενεών στον χώρο, σκέφτηκαν πώς θα δρούσαν και πώς θα αντιδρούσαν οι δυο ήρωές-τους αν έπεφταν πάνω στην ίδια υπόθεση. Ο πενηντάχρονος καραφλός αστυνόμος Σάλβο Μονταλμπάνο του πρώτου και η τριαντάχρονη ανακρίτρια Γκράτσια Νέγκρο συνεργάζονται λοιπόν για να αντιμετωπίσουν τον φόνο ενός Μπολονέζου που δολοφονήθηκε με μια σακούλα νερό τυλιγμένη στο κεφάλι-του, σακούλα που περιείχε ψαράκια ενυδρείου και ειδικά ένα ψάρι μονομάχο (betta splendens).

Το πρώτο καινοφανές συνοδεύεται από ένα δεύτερο, καθώς το μικρό αυτό έργο γράφεται με μια τεχνική ποτ-πουρί. Ο Καμιλλέρι, όπως ομολογεί ο εκδότης-τους, εμπνεύστηκε από το βιβλίο του Ντένις Γουίτλυ “Murder off Miami”, γραμμένο το 1936. Όλη η νουβέλα είναι γραμμένη από επιστολές, υπηρεσιακές αναφορές, μικρά σημειώματα, άρθρα κ.ο.κ., ένα συνονθύλευμα με άλλα λόγια πειστηρίων, χρήσιμων για την αστυνομία, από τα στοιχεία των οποίων μπορούν σταδιακά οι δύο πρωταγωνιστές να συντονίσουν τη δράση-τους και να εξαγάγουν τα απαραίτητα συμπεράσματα. Από επιστολή σε επιστολή κι από ντοκουμέντο σε ντοκουμέντο ο αναγνώστης συμπληρώνει την αρχική εικόνα και πηδά (κυριολεκτικά, αν μιλάμε για τη ματιά-του) από τη μία ένδειξη στην πιο ισχυρή απόδειξη. Ο Καμιλλέρι το έχει ξανακάνει κι από τις στήλες του Βιβλιοκαφέ είχαμε συζητήσει παλιότερα ένα άλλο αστυνομικό-του μυθιστόρημα με αυτήν την πρωτόγνωρη τεχνική, ειδικά για το είδος. Στο βιβλίο-του “Η εξαφάνιση του Πατό” ακολουθεί την ίδια συνταγή και, όπως πάντα, την αλατίζει με χιούμορ (ειδικά αυτός ο Καταρέλλα, ένας ημίτρελος αστυνομικός που κάνει γκάφες αποτελεί πολύ έξυπνη φιγούρα) και στην ουσία παίζει με τη γραφή και με τη δράση.

Το «πειραματικό μυθιστόρημα» στο οποίο συντονίζονται οι δύο συγγραφείς αποτελεί ένα είδος παιχνιδιού, μια διαφυγή από το προδιαγεγραμμένο πλάνο με το οποίο δουλεύουν, μια σκανταλιά που παρωδεί την αυστηρή δομή αλλά και παίζει με τις συνήθειες και τις οπτικές γωνίες των συγγραφέων και των ηρώων-τους.

Ωστόσο, ο αναγνώστης απλώς θαμπώνεται από το παιχνίδι, αλλά στην ουσία δεν χαίρεται την πλοκή, δεν μπαίνει κι αυτός στο παιχνίδι, κυρίως επειδή τα άλματα είναι μεγάλα και τα συμπεράσματα εξάγονται άρρητα, και γι’ αυτό τελικά καταντά αδιάφορο ποιος είναι ο ένοχος και πώς θα τιμωρηθεί. Δεν μιλάμε φυσικά για άλλα στοιχεία είτε του παραδοσιακού αστυνομικού μυθιστορήματος ή του σύγχρονου. Έτσι, ο πειραματισμός αυτός αποβαίνει κούφιο κέλυφος, που δεν αποζημιώνει.

Πατριάρχης Φώτιος