Friday, February 12, 2010

Βιετναμέζικος καφές με πάγο: Τομπάιας Γουλφ

Η πραγμάτευση τού πώς ο στρατός διαμορφώνει ψυχολογία και πώς μέσα στο χακί περιβάλλον μπορεί να εγερθούν αντιπολεμικά αισθήματα προφανώς δεν είναι μόνο ελληνικό γνώρισμα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και στον αμερικανικό στρατό, ο οποίος συν τοις άλλοις έχει αποκτήσει και το στίγμα του διεθνούς χωροφύλακα ή και κατακτητή.

Tobias Wolff
“The Barracks Thief”
1984
“Ο κλέφτης του στρατοπέδου”
μετ. Χ. Οικονόμου
εκδόσεις Πόλις
2009

      Εμπιστεύομαι, όταν είναι να επιλέξω ένα μεταφρασμένο βιβλίο, τις εκδόσεις «Πόλις» (κι αυτό ας μην περάσει για διαφήμιση), επειδή βλέπω ότι έχουν οργανώσει ένα σύστημα ανεύρεσης καλών βιβλίων του εξωτερικού, τα οποία για τον ένα ή τον άλλο λόγο κέρδισαν την εκτίμηση κοινού ή/και κριτικών στις χώρες-τους. Ο Τομπάιας Γουλφ ακούστηκε θετικά και στην Ελλάδα με το έργο-του “Το παλιό σχολείο”, το οποίο δυστυχώς δεν έχω διαβάσει. Όταν τις προάλλες επισκέφτηκα το βιβλιοπωλικό στέκι-μου, προτίμησα να μην επιλέξω το προβεβλημένο βιβλίο-του (έκδοσης 2008), αλλά τη νεότερη νουβέλα-του που δεν έχει ακόμα αλλοιωθεί στα μάτια-μου απ’ όσα γράφτηκαν γι’ αυτήν.
         Το έργο αφορά στη χρονιά του 1967, όταν τρεις αλεξιπτωτιστές που ετοιμάζονται να φύγουν για το Βιετνάμ περνάνε μια κρίσιμη νύχτα στη σκοπιά. Από εκεί και έπειτα αρχίζουν μικροκλοπές στο στρατόπεδο, ώσπου να αποκαλυφθεί (σχετικά γρήγορα) ότι ένας από αυτούς τις έχει κάνει.
        Το βασικό στοιχείο που μετατρέπει το έργο από μια βαρετή νουβέλα σε ποταμάκι που εξελίσσεται σε χείμαρρο είναι η ψυχολογία του ενόχου: Ο Γουλφ διάλεξε να δείξει με την κλοπή την ψυχοσύνθεση των στρατιωτών, την καταπίεση που νιώθουν, την ανάγκη για κοπέλα (ή για πόρνη), την ανάγκη για ανθρώπινη επαφή. Η κλοπή είναι η αντίδραση σε ένα σύστημα που τους μαντρώνει και διαστρέφει την ανθρώπινη φύση. Το ίδιο φαίνεται και στην περίπτωση του δεύτερου από τους τρεις, ο οποίος, παρόλο που έπεσε θύμα του πρώτου, τόσο αφού ληστεύθηκε από αυτόν όσο και επειδή δάρθηκε, αρνείται να συμμετάσχει στο ξυλοφόρτωμά-του από τον λόχο ως πράξη εκδίκησης και τιμωρίας. Μάλιστα λίγο πριν φύγουν για το πεδίο της μάχης στη Νοτιοανατολική Ασία, λιποτακτεί δείχνοντας πώς δεν είναι φτιαγμένος για σφαγές και για φόνους, για πράξεις εις βάρος των συνανθρώπων-του.
           Με ήπιους δηλαδή τρόπους ο Γουλφ δείχνει το αντιπολεμικό-του μένος, δείχνει πόσο απανθρωποποιεί το άτομο ο πόλεμος και εν γένει η στρατιωτική ζωή. Στήνει ένα αντιπολεμικό έργο με απόηχο τον ίδιο τον πόλεμο, αλλά με την ψυχολογία των τριών συστρατιωτών να φαίνεται όλο και πιο έντονα μέσα και έξω από το στρατόπεδο.
Πατριάρχης Φώτιος

12 comments:

anagnostria said...

Αγαπητέ Πατριάρχη, αγόρασα και διάβασα τον "Κλέφτη του στρατοπέδου" μόνο και μόνο επειδή συγγραφέας του ήταν ο δημιουργός του εξαιρετικού "Το παλιό σχολείο" Το βρήκα τόσο φτωχό που δεν ανέβασα ούτε ποστ γι' αυτό. Καμία σύγκριση.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Anagnostria,
σ' ευχαριστώ για την ενημέρωση. Έτσι τώρα, όταν θα διαβάσω "Το παλιό σχολείο" θα βρεθώ σε μια ανώτερη σφαίρα από αυτή του καλογραμμένου κατά τη γνώμη-μου "Κλέφτη του στρατοπέδου". Ειναι καλό να ξεκινάς από κατώτερα έργα ενός συγγραφέα και να σου αρέσουν.
Πατριάρχης Φώτιος

ναυτίλος said...

Καλημέρα, δυστυχώς ο συγκεκριμένος Έλληνας εκδότης, ένας από τους 4-5 πιο αξιόλογους στη χώρα μας, προτιμά τα μυθιστορήματα ή νουβέλες του Τομπάιας Γουλφ (μήπως γιατί το είδος αυτό πουλά περισσότερο;), ο οποίος όμως θεωρείται ένας από τους καλύτερους σύγχρονους διηγηματογράφους. Γι' αυτό σας παραπέμπω σ' ένα παλαιότερο τεύχος του περιοδικού "Πλανόδιον" (νομίζω περσινό) το οποίο είχε αφιέρωμα στον συγγραφέα με πάρα πολλά εξαιρετικά διηγήματα.
Σημειωτέον ότι αυτή η στάση Ελλήνων εκδοτών απέναντι σε κλασικούς ξένους διηγηματογράφους είναι μάλλον γενικό φαινόμενο με θύματα πολλούς αξιόλογους συγγραφείς. Φαντάσου να γνωρίζαμε τον Σκαμπαρδώνη ή τον Παπαδιαμάντη μόνο απ' τα μυθιστορήματά τους. Τι γνώμη θα σχηματίζαμε γι' αυτούς;

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ναυτίλε,
εξαιρετική η σκέψη-σου. Δεν ξέρω αν όντως είναι καλύτερος στα διηγήματά-του ο Γουλφ, αλλά η όλη συλλογιστική-σου και η αναλογία με τον Σκαμπαρδώνη και τον Παπαδιαμάντη έπεσε διάνα!!!
Σ' ευχαριστούμε για την παραπομπή.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

γεια. Απλώς να θυμίσω ότι για τους (πολυάριθμους) αγγλόφωνους αναγνώστες τέτοια προβλήματα δεν πρέπει πια να υπάρχουν: από τη google.books και το amazon αγοράζεις ηλεκτρονικά όσα διηγήματα του Τομπ. Γουλφ θέλεις, και στο κάτω κατω αν δεν μπορείς να διαβάζεις στην "οθόνη" ρίχνεις και μια ωραία εκτύπωση!

Κι αυτά για "νόμιμες" αγορές. Γιατί στις πονηρές ιστοσελίδες δωρεάν ανταλλαγής κανείς δνε περιμένει τη google και τις "συμφωνίες" λπ: σκανάρεις ό,τι γουστάρεις από τη βιλιοθήκη σου και το ανταλλάσσεις με τα φιλαράκια, δατσ ολ!)

παιδιά, συνέλθετε! θα έρθει σύντομα ο καιρός που θα βγει το σύνθημα "η πειρατεία σκοτώνει τη λογοτεχνία". Σκεφθείτε από τωρα τι θέση θα παρετε!
(Εγώ πάντως, μέχρι η πειρατεία να σκοτω΄σει τη δ ι κ ή μου λογοτεχνία-δηλαδή μεχρι να γίνω πλούσια και διάσημη, όπως είναι ο στόχος κάθε αληθινού δημιουργού0 ε΄χω ακτεβάσει δωρεάν βιβλιοθήκη που ξεπερνάει τη συμβατική μου, αλλά δεν σας λέω από πού! Τζιζ! Εσείς μπορεί να είστε και .. ο >>>Καστανιώτης αυτοπροσωπως!

(

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
δεν περίμενα ποτέ ότι με κλέβεις, δεν περίμενα ποτέ ότι εσύ, η πιο πιστή-μου θαμώνας, μπαίνει στις εκδόσεις-μου και με σκυλεύεις. Και αναρωτιόμουν γιατί έχω κάμψη στις πωλήσεις...
Ντροπή!
Πατριάρχης Φώτιος
(κατά κόσμον Θανάσης Καστανιώτης!)

Pellegrina said...

..."Σκυλεύω"; Εγώ ποτέ! "Γατεύω", συζητιέται!

Pellegrina said...

ουάου! Μόλις διάβασα ένα καταπληκτικό διήγημα του Τομπάιας Γουλφ στο Google books. Από το βιβλίο του "our story begins", πατώντας preview διαβάζεις το διήγημα "Bullet in the brain"
Πρωταγωνιστής ένας ..κριτικός λογοτεχνίας που συνεχίζει να είναι κριτικός λογοτεχνίας σε ..ΠΟΛΥ εξαιρετικές στιγμές της ζωής και του ...θανάτου του! Σούπερ!

Pellegrina said...

συμπληρωση: για να μπεις στο preview πατας στο "ευρεση σε βιβλιοθηκη"

Πάπισσα Ιωάννα said...

Πού τα ανακαλύπτεις! Πολύ διακειμενική η ζωή-του, σαν φιλόλογος που ξέρει απ' έξω τους αρχαίους.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Μα είχε κι έναν τέτοιο τύπο μέσα στο διήγημα (που απάγγελνε Αισχύλο στα ελληνικά)!

Από αγγλόφωνα ανακαλύπτεις ΤΑ ΠΑΝΤΑ. Και το κείμενο όλο να μη βρεις, ένα απόσπασμα θα το βρεις. Υποθέτω ότι και σε άλλες γλώσσες θα ισχύει. Επίσης στο Goutemberg -ισως και αλλού- βρίσκεις και πολλά κλασικά άλλων γλωσσών μεταφρασμένα αγγλικά. (Μιλάω πάντα για τις νόμιμες σελίδες, γιατί να είσαι σίγουρος ότι τα πονηρά download βιβλίων εχουν αρχίσει. Απλώς δεν εχουν ακόμα κοινό-ειδικά στην Ελλάδα, οι πιτσιρικάδες χ...καν -δυστυχώς!)Ελληνικά μόνο δεν βρίσκεις σχεδόν τίποτα από σύγχρονα, ούτε νόμιμα ούτε παράνομα. (Πολύ λίγα).

Το εντελώς αστείο όμως είναι ότι αρκετά ελληνικά δεν τα βρίσκεις ΟΥΤΕ σε έντυπο βιβλίο, ούτε φυσικά σε δανειστικές που είναι ανύπαρκτες ή υποτυπώδεις. Αυτό μόνο του λέει πάαρα πολλά για το πόσο κατά βάθος εκτιμάμε τη λογοτεχνία! (Σιγά μωρέ, η κουμπάρα του Μήτσου εβγαλε κει χαμω ενα βιβλιαράκι, σιγά μην το ..φυλάξουμε κιόλας στην αιωνιότητα!)

Αλλά μη γίνομαι κακιά, σήμερα εορτάζουμε!
Καλή Σαρακοστή (που λένε!)

Pellegrina said...

KaiQ να υποθέσουμε μελλοντολογικώς σκεπτόμενοι, ότι η στάση μας απέναντι στο διαδίκτυο θα συντελέσει τα μέγιστα στη συρρίκνωση της ελληνικής γλώσσας στο μέλλον; (Και μετά κλάαμα η κυρία, και μετά νααα οι ...συνωμοσίαες, κλπ);