Καφές φίλτρου: Γιώργης Γιατρομανωλάκης

“Το χρονικό του Δαρείου”
εκδόσεις Ελληνικά γράμματα
2008

Ίσως το βιβλίο της χρονιάς που πέρασε. Τόσο λόγω ονόματος όσο και λόγω πραγμάτευσης του θέματος. Από τη μια ο Παπανδρέου κι από την άλλη το χιούμορ και η παρωδία. Ο ευφυής χειρισμός της γλώσσας και η ανάπλαση μιας εποχής, με λοξό τρόπο κοιταγμένης. Τα πολλαπλά στιγμιότυπα και ο ειρωνικός τρόπος που τα παρουσιάζει.
Η κριτική έδειξε πολλά πλεονεκτήματά του:
- 25.10.2008 Πιμπλής, Τα Νέα: «Γιατί το κάνει; Μα για να πει ότι το αυτονόητο, στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι λογοτεχνικό. Το ΠΑΣΟΚ εκείνης της περιόδου είχε κάτι το κατ΄ εξοχήν θεατρικό, είχε δραματουργία, πάθη, αντιφάσεις, στοιχεία που από μόνα τους συνιστούν λογοτεχνία»
- 26.10.2008 Παπασπύρου, Ελευθεροτυπία: Ο συγγραφέας «θιασώτης της παρωδίας, ο γνωστός πεζογράφος και πανεπιστημιακός, κρυμμένος πίσω από το προσωπείο ενός φανατικού οπαδού του παραπάνω Ηγέτη κι Εραστή, φωτίζει λοξά καταστάσεις της πρόσφατης πολιτικής μας ιστορίας, υφαίνοντας πάνω τους ένα λεκτικό πανηγύρι με περίσσευμα υπόκωφου σαρκασμού».
- 23.11.2008 Κοτζιά, Καθημερινή: «ο πεζογράφος δεν δείχνει να ανήκει στη χορεία των συγγραφέων που κατορθώνουν να ασκήσουν τη σαγήνη μιας διαρκώς εξελισσόμενης συναρπαστικής πλοκής. Κι ωστόσο. Είτε ως αποτέλεσμα αδυναμίας είτε ως προϊόν απολύτως ηθελημένης επιλογής, ο Γιατρομανωλάκης πέτυχε στα μυθιστορήματα αυτά κάτι άλλο πολύ σημαντικό: την καλλιέργεια ενός στατικού αλλά πάντοτε γλαφυρού ύφους, το οποίο κατορθώνει να διαγράψει με συστηματικότητα μια δική του συνεπέστατη θεωρία για τον κόσμο».
- 28.11.2008 Χατζηβασιλείου, Ελευθεροτυπία: «Ο Γιατρομανωλάκης οργανώνει το παιχνίδι του με την αποδόμηση του πολιτικού μυθιστορήματος μέσω της γλώσσας του αφηγητή του. Μείγμα της ιστορικής ΠΑΣΟΚικής ιδιολέκτου και των λεκτικών τικ των σοβιετικών απαράτσικων, η ιεροφαντική γλώσσα του συντάκτη του «Χρονικού του Δαρείου»… κάνει τα πάντα: αναπαράγει σε εξοντωτικό βαθμό τη μανία των κυβερνητικών και κομματικών οργανισμών του ιστορικού ΠΑΣΟΚ με τα αρκτικόλεξα, υποδαυλίζει, βάζοντάς της στο τέλος φωτιά, τη λατρεία των στελεχών και των ψηφοφόρων του για τις πάσης φύσως αναφορές στο εθνικό, το λαϊκό και το σοσιαλιστικό, … φέρνει ξανά και ξανά στο προσκήνιο τη φρασεολογία του κομματικού ή και του συμπολιτευόμενου Τύπου, υπερτονίζει το όργιο του αισθηματολογικού θαυμασμού με το οποίο γίνονται αποδεκτές οι πολλαπλές ερωτικές περιπέτειες και επιδόσεις του Δαρείου…».
- 29.11.2008 Καζαντζάκη, Αυγή: «Η αφήγηση δεν είναι γραμμική. Εφαρμόζοντας το τέχνημα της βιωματικής, εξομολογητικής γραφής, ο Γιατρομανωλάκης τολμά τα άλματά του μέσα στο χρόνο, ανάμεσα στο παρόν και στο παρελθόν, ανάμεσα στην άνοδο και στην πτώση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος».
- 10.1.2009 Θεοδοσοπούλου, Εποχή: «Οπό­τε ο Γιώρ­γης Για­τρο­μα­νω­λά­κης, πα­ρό­λο που δια­θέ­τει την α­παι­τού­με­νη αιχ­μη­ρή γρα­φί­δα, α­πεκ­δύε­ται το ρό­λο του νέ­ου Ροΐδη, δι­στά­ζο­ντας να στή­σει έ­να γνή­σιο σα­τι­ρι­κό μυ­θι­στό­ρη­μα, α­πό αυ­τά που προ­σφέ­ρουν α­πό­λαυ­ση σε α­ρι­στο­κρά­τες και πλη­βείους της α­νά­γνω­σης. Αντ’ αυ­τού, προ­κρί­νει την πο­λι­τι­κή πα­ρω­δία, ε­στιά­ζο­ντας στην ι­δε­ο­λο­γία και το ύ­φος της πα­παν­δρεϊκής ε­πο­χής και συ­να­κό­λου­θα, της, ει­σέ­τι εν ε­νερ­γεία, πο­λι­τι­κής σχο­λής που δη­μιούρ­γη­σε».

Θα έκρινα πως είναι ένα από τα φαβορί για βραβείο μυθιστορήματος. Το μόνο που ίσως κάνει διστακτικούς τους κριτές είναι η “ελαφριά” του γραφή που δεν ευνοεί τον στοχασμό των σοβαρών έργων. Αλλά είναι ένα είδος ολόκληρο που αξιοποιεί πολιτικά και χιουμοριστικά στοιχεία σε ένα ευτυχές αμάλγαμα και γι’ αυτό πρέπει να κριθεί με άλλα κριτήρια.

Πατριάρχης Φώτιος