Ίταλο Καλβίνο
“Οι δύσκολοι έρωτες”
μετφ. Ανταίος Χρυσοστομίδης
εκδόσεις Καστανιώτη
2008
Πιάνοντας στα χέρια σου ένα από τα αφανή βιβλία του Καλβίνο μπορείς να περιμένεις δύο πράγματα: α) μια ακόμα αποκάλυψη από αυτόν τον εκπληκτικό συγγραφέα, ο οποίος μαγεύει τον αναγνώστη με βιβλία όπως το Πάλομαρ ή τα παιγνιώδη κείμενα της OULIPO ή β) ένα δευτέρας σημασίας έργο που δικαίως δεν έχει γίνει ευρύτερα γνωστό.
“Οι δύσκολοι έρωτες” είναι μια σειρά διηγημάτων, τα οποία γράφτηκαν στη δεκαετία του ’50 και του ’60 και έχουν ως άξονα τον έρωτα. Ο έρωτας του Καλβίνο δεν είναι ούτε αισθησιακός, ούτε μελό, ούτε φιλοσοφικός… Είναι ο έρωτας που αγκιστρώνεται και στιγματίζεται από καθημερινές συνήθειες ή γεγονότα που συνδέθηκαν μ’ αυτόν χωρίς την έξαρση ή τη σφοδρότητα των μακρόχρονων εξελίξεων. Κάθε πρωταγωνιστής αγγίζει την αγάπη θα λέγαμε λοξά, πλάγια, ίσα ίσα που εφάπτεται σ’ αυτήν και τα συμβάντα που την περιβάλλουν αποκαλύπτουν την ύπαρξη του έρωτα στα απτά ζητήματα της καθημερινότητας και της οικείας συμπεριφοράς.
Τελικά, δεν ενθουσιάστηκα, αλλά διάβασα το βιβλίο για να δω τεχνικές γραφής που καλύπτουν το ιδιωτικό μέσα στη σφαίρα της καθημερινότητας. Η αφήγηση στέκεται στις λεπτομέρειες, καθυστερεί πολλές φορές στη φιλοσοφία του ασήμαντου και στο τέλος δεν αφήνει περιθώρια για απρόσμενες καταλήξεις και φαντασμαγορικά φινάλε.
Δεν θα το συνιστούσα εντέλει ως δείγμα του Καλβίνο παρά μόνο στους φανατικούς είτε του συγγραφέα είτε της απλής ιστορίας που συλλαμβάνει το στιγμιαίο.
Πατριάρχης Φώτιος
Χρόνια πολλά
χωρίς... δύσκολους έρωτες
6 comments:
Πατριάρχα μου,
Νομίζω πως κατάλαβα τι εννοείτε και σας ευχαριστώ.
Είχα δει και είχα πάρει στα σοβαρά μια συνέντευξη του Ιταλο Καλβίνο, όπου αναφερόταν στον τόπο καταγωγής του, στα αγαπημένα του παιχνίδια και στο επάγγελμα του, του συγγραφέως. Από τον τρόπο που μιλούσε για την πόλη που ισχυριζόταν ότι γεννήθηκε και τον πατέρα του που επέστρεψε εκεί από την Αμερική, θεώρησα μια και το είπε τόσες φορές ότι η πόλη αυτή ήταν το Σαν Ρέμο. Αργότερα έμαθα ότι αυτό ήταν από τα αγαπημένα του τεχνάσματα. Ενώ γεννήθηκε στην Αβάνα του άρεσε να αναφέρει σαν τόπο γέννησής του το Σαν Ρέμο. Αυτό το παιχνίδι με την αλήθεια και τη φαντασία όταν ξεφεύγει από το κείμενο και εμπλέκει τη βιογραφία και άλλες πραγματολογικές (ίσως) προϋποθέσεις ενός κειμένου, πρέπει να έχει απέναντί του έναν αναγνώστη ιδιαίτερα ασκημένο σε αυτό το στυλ και έτοιμο για όλα.
Οι Αόρατες Πόλεις είναι ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία. Το θεωρώ αριστούργημα. Ίσως γιατί του αναγνωρίζω εξ αρχής την ιδιότητα του ποιητικού – φιλοσοφικού δοκιμίου. Για τα υπόλοιπα, απαιτείται από εμένα τέτοια άσκηση και τέτοια εκλέπτυνση στην σπουδή της ματαιότητας της επικοινωνίας και του ανέφικτου της συνάντησης, τέτοια προσήλωση στη βραδύτητα που δεν γίνεται δυστυχώς να γίνω κοινωνός του μεγαλείου του. (Εννοείται ότι δεν εννοώ τα επηρεασμένα από το Ουλιπό έργα που απλά δεν μου αρέσουν)
Μια τελευταία παρατήρηση. Ο Ανταίος Χρυσοστομίδης το αναφέρει τους Δύσκολους έρωτες, σαν ένα από τα δημοφιλέστερα έργα του Καλβίνο.
Καλημέρα. Εμένα πάλι που διάβασα μερικές ιστορίες, μου έκανε άλλη εντύπωση, το διάβασα "καλβινικά". Δηλαδή, όπως και στα "Κοσμοκωμικά" ή ακόμα και στις "Πόλεις" (αν δεις από μέσα, τη βάση της σύλληψης) φτιάχνει πρώτα έναν "κλειστό" κόσμο με ονειρικά-συμβολικα-αν και ρεαλιστικά αποδομένα- χαρακτηριστικά, ή μια βασική συνθήκη αφηρημένη, "μαθηματική" (ουλιπό;;;) Δηλαδή: έναν κόσμο από πάγο και χιόνι (η ιστορια των σκιερ και της γαλάζιας κοπέλας), έναν κόσμο με θάλασσα και γαλαζοπράσινα νερά και βράχια (ο ποιητής, ο αναγνώστης), ένα ταμπλό νύχτας με φωτάκια που κινούνται και (μαθηματικές)πιθανότητες να συναντηθούν, Ή εναλλαγή μέρας-νύχτας (οι παντρεμένοι που δεν συναντιώνται), τα γυαλιά του μύωπα(και οι δύο όψεις του κόσμου). Εκεί μετά φτιάχνει ανθρώπους που είναι λίγο πολύ (στερεοτυπικά)σύμβολα του αρσενικού και του θηλυκού. Μου θύμισε αρκετές από τις περιπε΄τειες των κοσμοκωμικών, που κατά βάθος έχουν πολύ ερωτιμσό κρυμμένο στις ...διαστημικές εικόνες (αξέχαστα τα "Χρώματα") με αυτό τον καλβινικό τροπο το διάβασα πολύ ευχάριστα, βλέποντας "από πάνω" το γενικό σχεδιάγραμμα και χωρίς να μένω στις λεπτομέρειες, που τις χρησιμοποιεί σαρκάζοντάς τες πολλές φορές (ο αναγνώστης που δεν αφήνει το βιβλίο για τη γκόμενα, και κυρίως -το ωραιότερο- ο φοβερός ποιητής, που, ενώ δεν μπορεί να πει λέξη για τη γυναίκα -η απόλυτη, μουγγή απόλαυση- γίνεται πανφλύαρος περιγράφοντας "γλαφυρότατα"τους ψαράδες, τα διχτυα και τις γυναίκες τους, που κατά βάθος τον ενοχλούν!)Υπάρχουν και κάποια που δύσκολα μπάινουν σε αυτό τον κανόνα, όπως το πολύ εύστοχο ψυχολογικά (κατά λάθος; δεν φαίνεται να εχει τέτοιους στόχους)της παντρεμένης που η "μοιχεία" της συνίσταται στο ό,τι "ένιωσε ίση ανάμεσα σε άντρες"
Αυτά ως προς τον Καλβίνο. Η έλλειψη επικοινωνίας στο θέμα αυτό (έρωτας) είναι κοινός τόπος στη λογοτεχνία κσι τη ζωή. Αν ρωτάτε τη γνώμη μου, πρόκειται για μια ακόμα έκφανση της διαστροφής του ανθρώπινου είδους. Ο ερωτας είναι απλό τα πολύ ωραία πράγματα στη ζωή, και είναι πολλαπλώς αποδεδειγμένο ότι ο άνθrωπος εχει αλλεργία στα ωραία πράγματα.
Αυτά!
Μα τι ωραία απόδοση , τόσο πυκνά, αυτού του συμπαντος – των συμπάντων που περιγράφει η Πελεγκρίνα!
Οι αναγνωστικές εντυπώσεις γλαφυρές και απολαυστικές – μου άρεσε πολύ ως κέρασμα. Αισθάνομαι ότι πήρα το ζουμί με αυτό το φαντασμαγορικό, παθιασμένο και «καλβινικό» σχόλιο παρά το ότι δεν έχουμε - επί της ουσίας - τα ίδια γούστα.
Ευχές στη γατούλα σας που γιορτάζει
Σήμερα τιμούμε και τη μνήμη της μοναχής Μελάνης, εκείνης που εκσφενδόνισε ο μπαμπάς της στο βασίλειο των Μογγόλων.
Καλημέρα. Θενκσ ε λοτ, Πόλυ, και από μέρους της γατούλας.(ξέρω: Μελάνη=η Μαρία των Μογγόλων. Γενικά δεν τα πάω καλά με τα εορτολόγια!) Εύχομαι τα καλύτερα για τη νέα χρονιά (χμ! στα προσωπικά τουλάχιστον!)
Υπάρχει εδώ μέσα κανένας ..Πάλομαρ;;
Σκέφτομαι πως όταν αλλάζουν οι γενιές, αλλάζει και ο τρόπος αντιμετώπισης. Προσωπικά παντως, ποοοολλά χρόνια πριν που είχα διαβάσει τους Δύσκολους Ερωτες, το είχα θεωρήσει εντελώς αντιπροσωπευτικό του Καλβίνο. Οπως και να έχει, είναι πολύ σπουδαίος συγγραφέας, με έργο υπέροχο. Καλημέρα σας.
απρόσμενες καταλήξεις και φαντασμαγορικά φινάλε...
μμμ... ναι... ναι...
Post a Comment