Thursday, November 13, 2008

Κανταΐφι: τουρκική λογοτεχνία

Μια μεταβατική λογοτεχνία

Η τουρκική είναι μια μικρή σχετικά γλώσσα, αφού τη μιλούν ως μητρική μόνο οι Τούρκοι και δεν ξέρω κι εγώ πόσοι άλλοι ως ξένη γλώσσα. Ανάλογα με την ελληνική, δεν έχει πέραση στην Ευρώπη, αλλά αντίθετα με τα ελληνικά γράμματα οι Τούρκοι συγγραφείς είναι σε δυναμική πορεία. Φέτος, η Διεθνής Έκθεση στη Φραγκφούρτη ήταν αφιερωμένη στην τουρκική λογοτεχνία με ναυαρχίδα του στόλου τον πρόσφατα Νομπελίστα Ορχάν Παμούκ.
Μερικοί σύγχρονοι συγγραφείς των οποίων τα βιβλία έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά είναι:
1.Ορχάν Παμούκ: “Το σπίτι της σιωπής”, “Το μαύρο βιβλίο”, “Καινούργια ζωή”, “Χιόνι”, “Ιστανμπούλ”, “Με λένε κόκκινο”, “Το λευκό κάστρο”.
Προτείνω την Καινούργια ζωή και “Το μαύρο βιβλίο”. Ο Παμούκ μαγεύει όχι μόνο με τη σαγήνη των αφηγήσεών του, αλλά και με τον δόκιμο λόγο του, που αντανακλά ιδέες για τη σύγχρονη Τουρκία (με νοσταλγία παλιών εποχών) και τη θέση της στον διευρυμένο κόσμο.
2.Γιασάρ Κεμάλ: “Ο θρύλος των χιλίων ταύρων”, “Ο μεσόστυλος”, “Ο τσακιντζής”, “Χρώματα της ζωής και της γραφής”, “Η θυμωμένη θάλασσα”, “Φύγανε και τα πουλιά”, “Οι αγάδες του Ακτσασάζ”, “Η ιστορία ενός νησιού”.
Το τελευταίο έργο αναφέρεται στη Μικρασιατική καταστροφή από τη ματιά ενός Τούρκου και θυμίζει πολύ τους δικούς μας Βενέζη και Μυριβήλη, χωρίς μοντερνιστικά πειράματα.
3.Νεντίμ Γκιουρσέλ: “Η πρώτη γυναίκα”, “Μακρύ καλοκαίρι στην Ιστανμπούλ”, “Αγαπημένη μου Ιστανμπούλ”, “Ο ξενιτεμένος Μουσταφά και η ψηλόκορμη λεύκα”, “Πασκεσέν, το μυθιστόρημα του πορθητή”, “Εικονογραφημένος κόσμος”, “Οράματα του νότου”, “Μπαλκόνι στη Μεσόγειο”
Ενδιαφέρον βιβλίο ο “Εικονογραφημένος κόσμος”.
4.Ελίφ Σαφάκ: “Απόκρυφο”, “Μπονμπόν Παλάς”, “Οι Καθρέφτες της Πόλης”, “Το Μπάσταρδο της Κωνσταντινούπολης”.
5.Φεριντέ Τσιτσέκογλου: “Η άλλη μεριά του νερού”, “Μην πυροβολείτε το χαρταετό”.
Το πρώτο από τα έργα της μου φάνηκε ρηχό και εντελώς άνοστο.
Ξέρουμε λίγα για τους γείτονες, ξέρουμε λίγα για τη λογοτεχνία των άλλων λαών πλην των μεγάλων λογοτεχνιών. Προσωπικά θέτω ως υπόθεση εργασίας ότι, επειδή η τουρκική κοινωνία ζει μια μεταβατική-αντιφατική περίοδο (εκσυγχρονισμού και συντήρησης), οι πνευματικές δυνάμεις της χώρας στην προσπάθειά τους να ορίσουν αυτήν την ταυτότητα γράφουν και λογοτεχνία ενός α΄ επιπέδου.
Θα ήθελα προτάσεις για καλή τουρκική λογοτεχνία, μεταφέρετέ μας τα αναγνωστικά σας βιώματα, απόψεις, ιδέες και μπορούμε να στήσουμε μια Ιστολέσχη Ανάγνωσης, αν προταθεί ένα βιβλίο πάνω από τέσσερις φορές (4).

Πατριάρχης Φώτιος

17 comments:

Anonymous said...

...οι πνευματικές δυνάμεις αυτού του τόπου γράφουν και μια λογοτεχνία α επιπέδου...μήπως δεν ξέρετε τι γράφετε? Πολύ του επιπέδου είστε και εγώ δεν τα παω καλά με τα επίπεδα. Η ελληνική κατακερματισμένη ταυτότητα τι λογοτεχνία παράγει? Σε όλες τις χώρες του κόσμου η τέχνη είναι πάντα τέχνη. Τα νόμπελ και τα εύσημα συντηρούν τις διακρίσεις ...και τα βραβεια φυσικά τα διαβάζω, τα κρατικά, τα παρακρατικά και όλα. Χεστηκα για το νόμπελ του Παμουκ . εγώ γουστάρω μια κοινωνία που να μην δίνει εύσημα ηχηρά. δεν θέλω ρε παιδάκι μου να με προσανατολίζουν, έγώ έχω το τιμόνι και ο δρόμος είναι δικός μου, αν είναι να φαω τα μούτρα μου ας τα φάω. Γιατί δεν εχουν δώσει νόμπελ , στον Κουμανταρέα, τον Ελευθερίου (για την ποιηση του), τη ζατέλη, τον τάσο λειβαδίτη, τον ρίτσο και πουλανε δεκάδες βιβλία την ημέρα , για να μην πω εκατονταδες ο σεφέρης , και ο ελύτης. Οποιος διαβάζει εδω ας μου γιατί ο Λειβαδίτης να μην πουλάει , γιατί το βιβλίο της Ρανια Κατσαρέα ''νεκρή φύση με βαμπίρ΄΄ δεν πήρε κανένα βραβείο...γιατί ο Γιώργος χρονάς ισάξιος του Μπωντλαίρ να μην έχει πάρει τιποτα, γιατί το ανυπέρβλητο δοκίμιο του Λογοθέτη, Το Αρχιπέλαγος της Γραφής να μην βραβευτεί...και να πουλιεται σωρηδον η λαικιστικη φιλοσοφία του χαριτοπουλου (τύπου ασπρο μαυρο) Το εγχειριδιο της βλακείας? Να του δωσουν και βραβείο μετά και ....
Μαρκος ο Βομβιστής.

ναυτίλος said...

Αφού κάνω μια μικρή αναφορά σε δυο γνωστούς Τούρκους συγγραφείς : τον Ναζίμ Χικμέτ και Αζίζ Νεσίν , θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή και στον Ορχάν Κεμάλ , του οποίου 2 βιβλία εξέδωσε προσφατα ο Καστανιώτης .Το πρώτο απ'αυτά είναι τα "χρόνια της αλήτείας"

Πάπισσα Ιωάννα said...

Μάρκο,
έχεις πρόβλημα με τις βραβεύσεις και τους βραβευμένους. Αν ανατρέξεις πιο πίσω, σε μια δημοσκόπηση που κάναμε, θα δεις ότι κανείς δεν επιλέγει ένα βιβλίο, επειδή βραβεύτηκε. Όσο για τον Παμούκ, είχα διαβάσει έργα του πολύ πριν βραβευτεί (2006) και είχα ιδία γνώμη.
Μην ξιφουλκείς επομένως συνεχώς υποστηρίζοντας (το ίδιο μονόπλευρα με αυτούς που κατηγορείς) τον δικό σου Κανόνα.
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ναυτίλε,
ο Χαζίμ Χικμέτ φυσικά είναι μεγάλο όνομα, ειδικά στον χώρο της ποίησης και γι' αυτό δεν τον ανέφερα.
Ο Ορχάν Κεμάλ αξίζει; Έχεις διαβάσει κάποιο απο τα βιβλία του που αναφέρεις και το προτείνεις;
Να είσαι καλά.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Καλημέρα. Ο Παμούκ είναι πολύ ωραίος συγγραφέας, πλούσιος και ουσιαστικός. Κάπως πολύ "μπαρόκ" (η ορολογία δική μου) για τα γούστα μου, αλλά δεν τον βαριέσαι, εχει μια γοητεία. Επίσης φαίνεται η ενσωματωμένη στο έργο του άποψη για τη θέση της Τουρκίας στον κόσμο, η μόρφωσή του, ο ανθρωπισμός του. Είναι πολύ καλός, νομίζω σταθερή αξία της σύγχρονης λογοτεχνίας, επίσης με μεταμοντέρνα ματιά(ανακάτεμα διάφορων στοιχείων με καινούργιο τρόπο). Πράγματι κι εγώ χ...κα, που λέιε ο Μάρκος για το Νόμπελ αλλά είναι καλός. Αυτά όλα τα λέω εχοντας διαβάσει δύο βιβλία, κατα σύμπτωση αυτά ακριβώς που συστήνετε. Την Καινούργια Ζωή και το Μαύρο βιβλίο.
Ο Γιασάρ Κεμάλ (έχω διαβάσει)ειναι ωραία γραφή, αλλά ξεπερασμένος, με τον ίδιο περίπου τρόπο που είναι και οι δικοί μας που αναφερετε. Για τον Νεντίμ Γκιουρσέλ έχω ακούσει καλά. Να αναφέρω ότι εχει γράψει και ο γνωστός συνθέτης Ζουλφί Λιβανελί και εχει κυκλοφορήσει ελληνικά.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina, χαίρομαι που έχουμε ίδιες απόψεις για τα ίδια βιβλία.
Δράττομαι της ευκαιρίας να τονίσω ότι ο Έλληνας διαβάζει πολλή ξένη λογοτεχνία, αλλά είναι μύθος ότι είναι πολύπλευρη και πολυεθνική. Διαβάζει αγγλοσαξονικά έργα, άντε γαλλικά και ισπανόφωνα, αλλά αν τον ρωτήσεις πόσους Πολωνούς, Άραβες, Νορβηγούς κ.ο.κ. συγγραφείς έχει υπόψη, θα δυσκολευτεί να σου πει έστω και ένα όνομα.
Γι' αυτό και οι Τούρκοι λογοτέχνες δεν είναι mainstream. Αλλά και γι' αυτό το λόγο δεν είναι και οι Έλληνες στο εξωτερικό (μεγάλο θέμα).
Πατριάρχης Φώτιος

ναυτίλος said...

Όχι αγαπητέ Φώτιε , αν κι έχω τα δυο του βιβλία που κυκλοφορούν στη γλώσσα μας , προς το παρόν δεν μπορώ να εγγυηθώ γι'αυτόν , γιατί δεν τον έχω διαβάσει . Απλά έχω περιπλανηθεί στο διαδίκτυο κι έχω πληροφορηθεί για το έργο του .

Anonymous said...

Ελλογιμότατε ,
σαφέστατα και έχω πρόβλημα με τη δια βοής διακριση διότι είναι διάκριση. Συντηρεί αυτήν ακριβώς την εννοια δηλαδή που εσείς στηλιτεύετε στις δύο προηγουμενες αναρτήσεις σας. Αν σας πω ότι η διακριση ειναι ο αλλος πόλος του ρατσισμού θα γινω πιο κατανοητός? Το ένα υποθάλπει το αλλο...επιτρέψτε μου λοιπόν να μην με πείθετε καθόλου για την αληθινη σας ευαισθησια. Για την αναγνωστική ισως. Ομως ας πεσουν οι μάσκες και σας παρακαλώ μην ερμηνεύετε τα κειμενα μου όπως σας αρεσει. Αυτά τα έκανε ο Γκαίμπελσ...τέλος.

lakis said...

Δυστυχώς δεν έχω καμία εισήγηση να σου κάνω. Διάβασα μοναχά καμιά δεκαριά από τα βιβλία που αναφέρεις πιο πάνω. Ωστόσο πιστεύω ότι η τουρκική λογοτεχνία τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει μια νέα δυναμική. Μοιάζει και πιο απελευθερωμένη από παλιά.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Λάκη, με εκπλήσσεις, όχι φυσικά επειδή διαβάζεις πολύ, αλλά επειδή έχεις ασχοληθεί και με τέτοιες λογοτεχνίες.
Καλές αναγνώσεις και στη συνέχεια
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Καλημέρα. Με κίνδυνο να ..παρεκκλίνουμε από το θέμα γιατί όλοι λυσσάτε με τις ..διακρίσεις; Έχετε πάρει αλήθεια καθόλου είδηση πόσο αδιάφορα ειναι όλα αυτά για τον κόσμο, πόσο ερήμην του λαού (κάθε κοινωνικής τάξης) δημιουργούνται οι κανόνες, οι λογοτεχνικές ομάδες κλπ; Έχετε πάρει είδηση πως ότι συζητάμε εδώ είναι για να περνάει η ώρα (για μένα του ..πρωινού καφέ;) Για να χρησιμοποιήσω την άκομψη έκφραση του συμπαθούς Μάρκου, ποιος χ...κε για την αναγνώριση των Ελλήνων συγγραφέων εκτός Ελλάδας; Κυρίως, ποιος χ...κε ΕΚΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ..

Pellegrina said...

Και για να γελάσουμε λιγάκι, γιατί νομίζω το εχουμε χασει: η Ελλάδα ειναι απολύτως μεταμοντέρνα κοινωνία, ερήμην της: στο Βιβλιοδρόμιο βρήκα τον εξής καταπληκτικό τίτλο άρθρου: "Νταλάρας τραγουδά Αρβελέρ"! Νομίζω ότι θα μπορούσε να γραφτεί ευφυέστατο δοκίμιο ή μυθιστόρημα με αυτό τον τίτλο, τόσο προχωρημένο που κανείς εκτός ελλάδας δεν θα κατανοούσε!

Πάπισσα Ιωάννα said...

[Από το σπίτι ενός γείτονα και φίλου, ελλείψει ακόμα διαδικτύου. Ας όψεται η τεχνολογία...]:
Pellegrina,
θα είχες δίκιο αν μιλούσαμε εσπεράντο ή κατέχαμε όλες τις γλώσσες του κόσμου, ζούσαμε σε μια πλήρως διεθνιστική (δηλαδή αν-εθνική) κοινωνία, δεν καταλαβαίναμε από κουλτούρες, πολιτισμούς και ιστορίες, είχαμε την παγκόσμια λογοτεχνία στον νου μας κι έτσι θα μπορούσαμε να διαβάσουμε ό,τι καλύτερο υπήρχε...
Αλλά, δυστυχώς ή ευτυχώς, είμαστε η κουλτούρα που μάς διαμόρφωσε, η γλώσσα στην οποία διαβάζουμε, οι παραστάσεις (εθνικές και διεθνικές μαζί) που μας έπλασαν κ.ο.κ. Επομένως, για μας, είτε το θέλουμε είτε όχι, είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, η ελληνική λογοτεχνία είναι κάτι περισσότερο στο διεθνές σκηνικό από τις άλλες (Και όποιος με καταλαβαίνει, αντιλαμβάνεται ότι δεν μιλάω διόλου εθνικιστικά).
Τα λέμε
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Γεια σας Πατριάρχη, συμφωνώ 100%μαζί σας και δεν κατάλαβα σε ποιο πράγμα μου απαντάτε, εκτός αν δεν εγινα σαφής: δεν εννοούσα ότι δεν π ρ έ π ε ι να νοιαζόμαστε για τη θέση της ελληνικής λογοτεχνίας στον κόσμο, εννοούσα ότι δεν νοιαζόμαστε, ότι αυτό δηλαδή, κακώς, σ υ μ β α ί ν ε ι. Τώρα βέβαια δεν ξέρω, γιατι δεν είμαι μεσα στα πράγματα, απλώς εικάζω από το ότι γενικά, ως κοινωνία, δεν νοιαζόμαστε συστηματικά για τη θεση της Ελλάδας στον κόσμο, παρά μόνο για "ό,τι αρπάξουμε" και ό,τι "κονομήσουμε" για λίγο. Κάπως έτσι φαντάζομαι (εντελώς αυθαίρετα ομολογώ) και το θέμα ελληνικό βιβλίο εκτός Ελλάδας, και φυσικά το "ποιος χ..κε" το είπα ειρωνικά, όχι ότι εκφράζει εμένα! Αυτά!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina μου,
πού να καταλάβω ο δύσμοιρος την ειρωνεία των λόγων σου. Τώρα βλέπω για ποιους πήγαιναν οι σπόντες σου...
Ζητώ συγγνώμη για την παρεξήγηση.
Χαίρομαι πάντος ιδιαίτερα που δεν έχει πάψει η ελληνική λογοτεχνία να αποτελεί αξία, χωρίς σοβινιστικές κορόνες.
Πατριάρχης Φώτιος

Θεόδωρος Γρηγοριάδης said...

Ο Μεχμέτ Τζοράλ με τρία μυθιστορήματα στον ΚΕΔΡΟ. ΣΟβαρός συγγραφέας που κοιτάζει και την από εδώ πλευρά με διαφορετικό μάτι. Πράγματι υπάρχει μια "άνθηση" στην τουρκική λογοτεχνία. Ο Παμούκ τράβηξε το ενδιαφέρον αλλά και η ίδια η χώρα με τις αντιφάσεις της. Τελικά (και δυστυχώς) η λογοκρισία δημιουργεί πιο εύφορο έδαφος προς διάδοση και αντίσταση της γραφής...

Πάπισσα Ιωάννα said...

Θόδωρε,
καλωσόρισες στο καφέ μας και σ' ευχαριστούμε για τα κανταϊφάκια που έφερες.
Πατριάρχης Φώτιος