Λεμονάδα: βιβλιανάγνωση

Είναι η ποσότητα αναγνωσμένων τίτλων κοινωνικό εφόδιο;

Ξαναδιατυπώνω το ερώτημα του τίτλου: είναι εφόδιο κύρους και κοινωνικού status η ανάγνωση πολλών βιβλίων; Υπολογίζεται κανείς που διαβάζει πολλούς τίτλους σαν ένας άνθρωπος με ποιότητα, με παιδεία και με ευρύτητα πνεύματος;
Τα ερωτήματα προέκυψαν με αφορμή το πολυσυζητημένο βιβλίο του Πιερ Μπαγιάρ «Πώς να μιλάτε για βιβλία που δεν έχετε διαβάσει». Το βιβλίο θέτει πολλά ενδιαφέροντα ζητήματα γύρω από την κοινωνιολογία της ανάγνωσης αλλά εγώ στάθηκα περισσότερο στο πόσο σημαντική είναι η ανάγνωση, όχι ως πνευματικό εφόδιο αλλά ως κοινωνικό εισιτήριο σε εκδηλώσεις, παρέες, κοσμικές συγκεντρώσεις κ.ο.κ., που ενδιαφέρεται κανείς να δείξει ότι έχει διαβάσει ενώ δεν έχει.
Αν συμβαίνει αυτό (επαναλαμβάνω δεν στέκομαι στην ουσία του βιβλίου: τι διαβάζει κανείς, πόσο καλά ή πόσο αποσπασματικά, ποια βιβλία ξεχνάμε κ.ο.κ.), τότε το βιβλίο είναι υψηλό αγαθό και η κοινωνία μας του αποδίδει ιδιαίτερη αξία. Όπως δηλαδή σε ειδικούς κύκλους μπορεί κανείς να περηφανευτεί για το πόσες γκόμενες είχε, σε άλλους για το πόσα αυτοκίνητα έχει οδηγήσει, έτσι και σε (μερικές έστω) περιπτώσεις το να έχεις μια πλούσια συλλογή αναγνωσμάτων είναι διαβατήριο καλής φήμης. Αν ισχύει αυτό έστω και ως επίφαση, έστω και ως νεοπλουτισμός (δηλαδή έχω μια τεράστια βιβλιοθήκη, αλλά δεν την έχω διαβάσει όλη, αλλά θέλω να δείξω κουλτούρα ή χρησιμοποιώ τα αναγνωστικά μου βιώματα), τότε ακόμα η πνευματικότητα είναι εφόδιο ζωής. Τότε η κοινωνία θαυμάζει τον φιλομαθή και το βιβλίο δεν θεωρείται απλώς μανία των κουλτουριάρηδων αλλά απαραίτητο λούστρο που ανεβάζει το ίματζ.
Δυστυχώς δεν το πιστεύω! Και το σημερινή ρεπορτάζ της Καθημερινής δείχνει ότι στην οικονομική κρίση ο Νεοέλληνας θα κόψει το βιβλίο, αλλά όχι το γήπεδο, το κλαμπ, το ακριβό ρούχο και το χλιδάτο τζιπ.

Πατριάρχης Φώτιος