Σταμάτης Δαγδελένης“Το βιβλίο των αιρέσεων”
εκδόσεις Γαβριηλίδης
2008
Δέκα μικρά αφηγήματα που αναφέρονται σε δέκα ανύπαρκτες αιρέσεις θρησκευτικοφιλοσοφικής χροιάς. Τυπικά και ουσιαστικά καθένα από αυτά αρνείται να φτιάξει πρόσωπα (ίσως πλην ενός), αλλά η ιστορία αυτή καθεαυτή έλκει τα φώτα της ανάγνωσης, καθώς εξιστορεί την ίδρυση και την εξέλιξη κάθε αίρεσης. Ο χώρος και ο χρόνος ποικίλλει από ιστορία σε ιστορία, οι αιώνες ανεβοκατεβαίνονται οριζοντίως και καθέτως, το εξωτικό χρώμα παλιών εποχών και τόπων μαγεύει και δημιουργεί συνθήκες αληθοφάνειας και φαντασίας.
Το ουσιαστικότερο είναι φυσικά η προσπάθεια του συγγραφέα να δείξει ότι α) κάθε άνθρωπος είναι αιρετικός, καθώς πλάθει τον δικό του κόσμο και τη δική του ιδεολογία, κάποιες από τις οποίες γενικεύονται και μετατρέπονται σε θρησκείες, αιρέσεις, φιλοσοφικές σχολές, β) κάθε πιστεύω ανεβάζει στο θρόνο μια εμμονή, μια ασήμαντη πολλές φορές λεπτομέρεια, γ) ιστορικά πολλές διαφορές ανάμεσα στις αιρέσεις η τις θρησκείες είναι στην ουσία ασήμαντες λεπτομέρειες, μικρές διαφορές στη σύλληψη του θείου, επουσιώδεις διαφοροποιήσεις που συχνά αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Το βιβλιαράκι αυτό ψυχαγωγεί και προβληματίζει, καθώς κινείται μεταξύ σοβαρής επιχειρηματολογίας και σοφιστείας, μεταξύ στοχασμού και παρωδίας με τη δεύτερη να κερδίζει πόντους στη συνείδηση του αναγνώστη.
Μια πρωτότυπη σύλληψη που αξίζει αφηγηματικά και φιλοσοφικά.
Πατριάρχης Φώτιος
13 comments:
Είναι κρίμα αυτό το βιβλίο, κυρίως λόγω της πρωτοτυπίας του, να μην ακούστηκε ούτε από τους κριτικούς ούτε από τους αναγνώστες.
Γι' αυτό σε πείσμα των μηδέν σχολίων, που σε άλλη περίπτωση δε θα με πείραζε, αφήνω το σχολιάκι μου για σεφτέ...!!!
Πατριάρχης Φώτιος
τωρα το ερώτημά μου είναι: γιατί ένα ταλέντο με τέτοια και τόση -και συστηματική!-φαντασία, ικανό δηλαδή να δημιουργήσει έναν ολόκληρο μη υπαρκτό κόσμο ιστορίας και ιδεών με τα συγκεκριμένα στοιχεία του, κατ αναλογίαν προς τον υπαρκτό, χαραμίστηκε (έτσι το βλέπω βέβαια εγώ) για να μιλήσει για τη θρησκεία και τις αιρέσεις; Φυσικά περί ορέξεως...αλλά το θέμα μου είναι τόσο αδιάφορο που μου αναιρεί κάθε ενδιαφέρον (που αλλιώς θα ήταν πολύ μεγάλο) ανάγνωσης. Ο φανταστικός κόσμος, όσο επιδέξια και να είναι φτιαγμένος, πρέπει αφ εαυτού να είναι ελκυστικός (πράγμα, εντάξει, υποκειμενικο και απρακινδυνευμένο). Υποθέτω δηλαδή πως θα διαβάζω όλο για (πολύ ωραία φτιαγμένους)φανταστικούς παπάδες και εκκλησιαστικούς ρήτορες. Νισάφι πια!!
Κάθε άλλο, Pellegrina.
Αίρεση σημαίνει ανατροπή και οι ήρωές του συγγραφέα κάθε άλλο από άγιοι, όσιοι, φανταστικοί παπάδες και ρήτορες είναι. Μάλλον όμως εγώ δεν το έκανα σαφές.
Από την άλλη, ο κόσμος των "αιρέσεων" του Δαγδελένη είναι ο κόσμος των διαφωνιών, των αντιρρήσεων, των παρεκκλίσεων, των μικρών και μεγάλων κοινωνικών αλλαγών, άλλες από τις οποίες είναι ουτοπικές κι άλλες έχουν ιδιοτελή κίνητρα.
Μου φαίνεται πως έπρεπε να γράψω ένα πιο εκτενές ποστ για να δείξω τι υπάρχει ανάμεσα στις γραμμές του βιβλίου.
Πατριάρχης Φώτιος
Πατριάεχα μου κάθε χρόνο κυκλοφορούν χιλιάδες βιβλία, μοιραό είναι κάποια να χάνονται. Πάντως εγώ το προτείνω για την λέσχη ανάγωσης, την ξέχασες;
Καλά, καλά, μη βαράτε, θα το διαβάσω!
Τωρα να πουμε του στραβού (εμένα!0 το δίκιο, έχω γοναντίσει από τις αγορές βιβλίων! Αθήνα: τρεις βιβλιοθήκες χρηστικές: Εθνική, Βουλής και Δήμου (δεν ξερω άλλη, εσείς;;) Οι δυο πρωτες φερνουν σχετικά γρήγορα τα καινούργια βιβλία, αλλά ΔΕΝ δανείζουν! (οπότε; πας κάθεσαι εκεί, αν μπορείς: ώρες γραφείου!! άντε, εγώ μπορω΄, άλλοι ομως;;) Η τρίτη δανείζει, αλλά ΔΕν εχει νέων συγγραφέων βιβλία. Γενικώς μαύρο χάλι. Τελοσπάντων έτσι ή αλλιώς, θα το διαβάσω, υπόσχομαι!
Διάβασα - το καλοκαίρι νομίζω - μια μικρή παρουσίαση για το βιβλίο αυτό αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ αν ήταν στην Βιβλιοθήκη ή στο Βιβλιοδρόμιο (ή αλλού) και με εξέπληξε ευχάριστα που κάποιος συμπατριώτης μας καταπιάστηκε με αυτό το θέμα. Δεξιοτέχνης του είδους είναι νομίζω ο Μπόρχες και αυτό ενδεχομένως να απέτρεπε κάποιον από το να θέλει να μετρήσει τις δυνάμιεις του σε αυτόν τον τομέα. Χωρίς να έχω ασχοληθεί ιδιαιτέρως με την ελληνική βιβλιογραφία, ένα πρωτοποριακό για την εποχή του βιβλίο ήταν οι Νυχτερινοί επισκέπτες της Νάντιας Βαλαβάνη (εκδ. Δελφίνι) με φανταστικές συναντήσεις και συνομιλίες -με υπαρκτά πρόσωπα - από το χώρο των ιδεών. Θυμάμαι τη συζήτηση με τον Τόμας Μουρ.
Το βιβλίο του Dodds Χριστιανοί και Εθνικοί σε στιγμές αγωνίας (εκδ. Αλεξάνδρεια) που παρουσιάζει τις θρησκευτικές ωσμώσεις των αρχών της 1ης χιλιετίας μ.Χ. χωρίς να είναι μυθοπλασία έχει πολλές συναρπαστικές πλευρές αυτού του είδους. Το πάθος της υπεράσπισης των διαφορών και η διαρκής διαφοροποίηση, θυμίζει - σε όσους από μας ζήσαμε φοιτητικά χρόνια κατά τη μεταπολίτευση -το πλήθος των οργανώσεων που επέμεναν στα διαφορετικά οράματα και τις διαφορές - αναφορές.
Κάτι παρόμοιο αναφέρει και ο ¨Εκο όταν σχολιάζει το παλίμψηστο του Μπεάτο και τα οράματα της Χιλιετίας.
Με χαρά θα διαβάσω το βιβλίο και σας ευχαριστώ πολύ που μας το συστήσατε.
Ακάμαντα, το βιβλίο αυτό ήδη σχολιάστηκε και δεν μπορεί να ξανατεθεί. Σ' ευχαριστώ για την πρόταση, αλλά είμαι επιφυλακτικός για τη λέσχη ανάγνωσης, εφόσον δεν βλέπω μεγάλη προθυμία από τους θαμώνες μας. Ομως θα το ξανασκεφτώ...
Βλέπεις έχει δίκιο η Pellegrina για τις τιμές και για την απουσία βιβλιοθηκών: οι περισσότερες δημοτικές που είναι μια λύση δεν φέρνουν καινούργια βιβλία άμεσα.
Pellegrina, δεν πιστεύω να σε πάρω στο λαιμό μου με τη θετική μου γνώμη. (Ευτυχώς είναι μικρό βιβλίο και δε στοιχίζει πολλά).
Να είστε καλά.
Πατριάρχης Φώτιος
Πόλυ,
η σύγκριση με τον Μπόρχες είναι πολύ εύστοχη και απορώ που δεν την έκανα κι εγώ. Ο Δαγδελένης στήνει 10 μπορχεσιανούς κόσμους φανταστικών περιπλανήσεων με ελληνικό τρόπο σκέψης.
Ελπίζω να σου αρέσει το βιβλίο.
Πατριάρχης Φώτιος
Πατριάρχη μην απογοητεύσαι και οι τρεις ή τέσσερις που ακολουθούμε είμαστε ένας καλός αριθμός, θα έρθουν και άλλοι.
Διαβάζοντας – πολύ πρόσφατα - το βιβλίο του Πέτρου Μάρκαρη «Παλιά, πολύ παλιά» - το οποίο δεν απατώμαι έχετε παρουσιάσει στο Βιβλιοκαφέ - έπεσα πάνω στο όνομα μιας αίρεσης, αυτής των τιτζανήδων. Δεν ήταν φυσικά δυνατό να με διαφωτίσει σχετικά το λεξικό του Δημητράκου, ούτε η wikipedia (muslim sects) για το τι πίστευαν ακριβώς. Σύμφωνα με το βιβλίο του κυρίου Μάρκαρη ο κόσμος τους θεωρούσε θρησκόληπτους. Δεν γνωρίζω και ούτε περιμένω φυσικά ο κύριος Δαγδελένης να αναφέρει κάτι σχετικό στο βιβλίο του μια και πρόκειται – αν κατάλαβα καλά - για παρωδία.
Το ενδιαφέρον είναι ότι έχει δανείσει το όνομά του στο συγγραφέα, ο οποίος τον ευχαριστεί στις τελευταίες σελίδες. Οι γλυκύτατοι και τραγικοί Μηνάς και οι Ζωή Νταγκελέν του βιβλίου του Μάρκαρη ίσως γνώριζαν περισσότερα για τους τιτζανήδες και τις τσαρσαφλούδες…
Πόλυ, ακόμα δεν έχω παρουσιάσει το βιβλίο του Μάρκαρη που μόλις διάβασα κι εγώ. Θα έλθει λοιπόν σύντομα. Φυσικά ο Δαγδελένης ασχολείται -φαντάζομαι- με ανύπαρκτες αιρέσεις στήνοντας μυθοπλαστικά σκηνικά.
Πατριάρχης Φώτιος
΄Εχετε δίκιο και ζητώ συγγνώμη για το λάθος μου. Δεν μπήκα στον κόπο να το επιβεβαιώσω - το αν το έχετε ήδη παρουσιάσει - κι αυτό γιατί έχουν αρκετές παρουσιάσεις και με τους τόσους καφέδες που πίνει ο αστυνόμος Χαρίτος μπορούσα άνετα να φανταστώ και τον τίτλο στο ιστολόγιό σας.
Εν πάση περιπτώσει τα περί αιρέσεων ήταν πρόσχημα για να επισημάνω την συνειδητή αναφορά στον στον Δαγδελένη - Νταγκτελέν.
Το βιβλίο του Δαγδελένη ενώ είναι μια αλληγορία για τις απανταχού λειτουργίες της "ιδεολογίας" ( και εδώ του πιστώνεται η όποια διαδιακειμενικότητά του )αυτό το πραγματοποιεί με το γλωσσικό όργανο της τρέχουσας και μη εξαιρετέας νεοελληνικής καπατσοσύνης.Και αυτό είναι που το κάνει απολαυστικό.
Post a Comment