Λογοτεχνία και ζωή
Ώρες ώρες σκέφτομαι ότι η λογοτεχνία είναι μια διέξοδος και όχι μια λύση. Όλοι εμείς οι βιβλιόφιλοι μοιάζουμε τότε με τον Δον Κιχώτη, που νομίζει ότι όλος ο κόσμος είναι μέσα στα ιπποτικά μυθιστορήματα, και αδιαφορούμε για το τι γίνεται γύρω μας. Περιχαρακωνόμαστε στις αναγνώσεις μας, κλεινόμαστε στο δωμάτιό μας, για να διαβάσουμε, στρουθοκαμηλίζουμε σε ωραίες περιγραφές, σε σφαιρικούς ήρωες, επαινούμε το πρωτοποριακό έστω κι αν είναι αήθικο, κλεινόμαστε μέσα στις σελίδες και ξεχνιόμαστε.
Οι σκέψεις μου αυτές, που είχαν γίνει και παλαιότερα, κορυφώθηκαν από την υπόθεση του Αντώνη Τσιπρόπουλου, που κατηγορείται επειδή μέσω του aggregator του παρέπεμψε σε μπλογκ που κατηγόρησε τον Δ. Λιακόπουλο. Προφανώς η ευθύνη του Τσιπρόπουλου είναι ανυπόστατη και γι’ αυτό συλλέγονται υπογραφές για να ασκηθεί πίεση στο δικαστήριο. Βλέπε εδώ:
http://www.develop4democracy.org/petition/
Αφού υπογράψουμε, προσπερνάμε το παράδειγμα. Ξαναγυρίζω στον ευρύτερο προβληματισμό μου: πόσο μπορούμε να βαυκαλιζόμαστε ότι τα βιβλία είναι η πρώτη έγνοια μας πάνω στη γη, ενώ υπάρχουν σαφώς σπουδαιότερα προβλήματα. Αν ρίξουμε μια ματιά γύρω μας, αν διαβάσουμε ανήσυχοι τις εφημερίδες, αν στρέψουμε το βλέμμα μας στον κόσμο, θα πρέπει να χάσουμε τον ύπνο μας, να ανοίξουμε ένα μπλογκ για τον τρίτο κόσμο, ένα άλλο για τους ανέργους, ένα τρίτο για τον ωχαδελφισμό του Νεοέλληνα (βλέπε λ.χ. πώς οδηγεί) …
Φυσικά δεν απαξιώνω τα βιβλία. Φυσικά δεν τα θεωρώ περιττή πολυτέλεια. Ίσως μάλιστα η ενασχόλησή μου με αυτά να με έχει κάνει να προβληματίζομαι και να ευαισθητοποιούμαι για τα άλλα, τα σημαντικότερα… Γι’ αυτό δεν είναι κάθε βιβλίο άγιο, αλλά όσα κάνουν τον άνθρωπο λίγο ανθρωπινότερο.
Πατριάρχης Φώτιος
20.5.2007
18 comments:
Γεια σας Πατριάρχη
Το ότι η λογοτεχνία δεν μπορεί να είναι η πρώτη μας προτεραιότητα είναι αυτονόητο. Το ξέρουν όλοι οι άνθρωποι (ακόμα κι αυτοί που την έχουν ως πρώτη προτεραιότητα!)
Αλλά η ευθύνη για τη θέση της λογοτεχνίας στην κοινωνία βαραίνει τους ίδιους τους συγγραφείς πολύ λιγότερο από ό,τι όλους τους άλλους. Ο συγγραφέας παράγει το έργο του, που μπορεί να είναι ο,τιδήποτε. Είναι ένα δείγμα της περιπέτειας της ανθρώπινης σκέψης. Όμως είναι το σύστημα (η πολιτική, η εκπαίδευση, η οικογένεια, ο Τύπος, η κριτική, η πανεπιστημιακή έρευνα, τα Μέσα, οι οργανώσεις, οι παρέες, οι κοινωνικές συνήθειες) που θα το ερμηνεύσει και θα του δώσει τη θέση του.
Το σύστημα όμως (οι παραπάνω φορείς) μάλλον δεν πολυσκοτίζεται! Σχεδόν όλη η σύγχρονη λογοτεχνία θα πάει -ίσως- χαμένη, όχι γιατί είναι μέτρια. Και η μέτρια έχει τη θέση της και το ειδικό βάρος της στην ιστορία της λογοτεχνίας. Θα πάει χαμένη γιατί...ξέρετε γιατί, μη φλυαρώ. Όλοι ξέρουν. Κανείς δεν σκοτίζεται για μια στοιχειώδη ταξινόμηση. Οι νέοι συγγραφείς κάνουν λογοτεχνικές ομάδες με κριτήρια αστεία (εμείς ταξιδεύουμε και χρησιμοποιούμε το ιντερνετ!!)ενώ λογικό θα ήταν να ομαδοποιούνται με βάση τα συγγραφικά τους ενδιαφέροντα. Εμείς γράφουμε ατομοκεντρικά, εμείς έχουμε τάση στο μεταφυσικό, στην ψυχανάλυση, εμείς κοινωνικό κλπ. Εννοείται στεγανά δεν υπάρχουν, αλλά αν γινόταν αυτό θα ήταν πιο συστηματοποιημένος και ο διάλογος και οι αλληλεπιδράσεις. Άλλωστε οι προτιμήσεις, όταν είσαι νέος, είναι πιο διακριτές και επίμονες. Μετά θα έρθει ο κριτικός,κι οι άλλοι θεσμοί, να βάλουν τα πράγματα στη θέση τους. Αλλά ξέρετε πολλούς κριτικούς που να βλέπουν τα πράγματα έτσι;
Θα έλεγα και πολλά άλλα. Όπως, ότι η ίδια η θεματολογία (που κάνει τον κόσμο αδιάφορο και τη λογοτεχνία ασήμαντη σε σχέση με τα πραγματικά προβλήματα) ενισχύεται, άμεσα ή έμμεσα, από τον ίδιο τον τρόπο ζωής. Θα σας πω άλλη φορά (όλο και μου δίνετε ευκαιρίες) γιατί φλυάρησα πολύ και ντρέπομαι!
Υγ: Υπέγραψα για τον Τσιπρόπουλο, εννοείται
Pellegrina,
ο προβληματισμός σου έχει βάση, αν και ο δικός μου κατευθυνόταν αλλού και βγήκε από τα όρια της λογοτεχνίας. Η έμφασή μου πέφτει στις έγνοιες-μέριμνες που πρέπει να μας απασχολούν, έξω από τα βιβλία, και μακάρι τα βιβλία να μας κάνουν πιο ευαίσθητους στα πραγματικά προβλήματα της ζωής.
Πατριάρχης Φώτιος
Α, δηλαδή κυριολεκτούσατε με το "Φυγόκεντρα"! Εγώ απλώς σεβάστηκα (και παρασύρθηκα από)τη λογοτεχνική φύση του μπλογκ.
Τι να μας απασχολεί; Μα αυτό εξαρτάται από τον καθένα, αφού πια δεν υπάρχουν συλλογικοί φορείς που να προσανατολίζουν τον κόσμο σε κοινωνικα ενδιαφέροντα. (Ή υπάρχουν; ποιοι και ποια η δύναμή τους;)
Θα σας πω τι να μας απασχολεί: η παιδεία. Τι σημαίνει, από ποιους υπηρετείται, τι στόχους έχει. Όχι τα σχολεία, η παιδεία με την ευρύτερη έννοια. Ανήκω στη μεγάλη ομάδα που πιστεύει ότι αυτή λύνει μακροπρόθεσμα όλα τα προβλήματα. Βραχυπρόθεσμα τα "λύνουν" οι "τολμηρές"(με το τρέχον κριτήριο) ατομικές πράξεις(όχι βίας), -στις οποίες δεν είμαι και τόσο καλή!- με κοινωνικό αντίκρυσμα. Στον περίφημο "διάλογο", αν και τον υποστηρίζω για λόγους αρχής, δεν πιστεύω πια τόσο πολύ: Ο διάλογος έχει νόημα σε μια ζωντανή δημοκρατία, δηλαδή σε σύστημα που τα πορίσματα του διαλόγου τα κάνει πράξη.
η ανεργία είναι τεράστιο πρόβλημα, και δεν ξέρω αν λύνεται. Θα φέρει στο μέλλον πολιτικές εκρήξεις (και φτου κι από την αρχή)Προς το παρον, αυτό που κάνει είναι να μετατρέπει το νεοέλληνα σε ακόμα πιο ωχαδερφιστή, να αναπαράγει γελοίο συντηρητισμό (οι νέοι νιώθουν μεγάλη ανασφάλεια κι έχουν εξαρτήσεις), ρατσισμό σε συνδυασμό με την απαιδευσία κι όλα αυτά δίνουν ερείσματα στο σκοταδισμό. Επιστροφή στα παλιά. Ο "τρίτος κόσμος" (νομίζω πως ο όρος αμφισβητείται πια)έχει άμεση σχέση με το φαινόμενο της ανεργίας στη Δύση. Τον απομύζησε.
Γενικά, πατριάρχη, δεν είμαι καλή σε αυτά, γιατι ένα μπλογκικό σχόλιο απαιτεί σύντομες απαντήσεις, αλλά αυτά τα πράγματα συνδέονται όλα μεταξύ τους. έχω μια τάση για μεγάλες φόρμες!
Ως προς αυτό μου έχετε κάνει μεγάλο καλό. Εξαιτίας σας αναγκάστηκα πολλές φορές να διατυπώσω περιεκτικά. Αλλά, δεν μπορώ τόσο πολύ. Τι να μας απασχολεί; Μα, η ζωή! Το να βλέπουμε με συμπάθεια όλες τις όψεις της.
στοπ!
Τα προβλήματα της ζωής είναι άπειρα, πολλά δε από αυτά δυσεπίλυτα. Ο καθένας τα αξιολογεί ανάλογα με τις δικές του εμπειρίες και αναγκαιότητες. Κι η λογοτεχνία δεν μπορεί να μας απασχολεί υπό την ίδια έννοια που μας απασχολούν οι γενικότεροι προσωπικοί ή κοινωνικοί μας προβληματισμοί, εκτός πια κι αν μιλάμε για επαγγελματική ενασχόληση με την λογοτεχνία. Για μένα τουλάχιστον η λογοτεχνία διάλειμμα και διάλυμα δροσιάς, περισυλλογής και διδαχής αποτελεί από την «έξω ζωή».
Αγαπητέ Πατριάρχη,
Νομίζω ότι παρασυρθήκατε απο την αδικία και ξεφύγατε στο υπαρξιακό περί βιβλιοφιλίας ερώτημα.
Αντίθετα με αυτά που γράφετε, κατακλυζόμαστε απο καταστροφολογία, γελοία και αναιδή τηλεοπτική γλώσσα, αγραμματοσύνη, σεισμούς, λοιμούς, λιμούς, καταποντισμούς. Το βιβλίο αποτελεί μιά όαση στην ασχήμια της ζωής, μια βαθειά ανάσα στα λασπόνερα του κοινωνικού γίγνεσθαι.
Γι αυτό βρίσκω τον προβληματισμό υπερβολικό. Συγχωρείστε με.
Μακάρι να διάβαζαν όλοι, οι θόρυβοι θα ήταν σιγότεροι, οι ρύποι λιγότεροι και ο ανθρώπινος οργανισμός με πλούσια αποθέματα αισιοδοξίας!
Πώς να σάς θεωρήσω τώρα; Ενα μανιώδη αναγνώστη-μοντέλο της βιβλιομανίας, προστατευμένο απο την καθημερινή επίθεση ασχήμιας; Κι εγώ έτσι θάθελα να γίνω μια μέρα. Με ωτοασπίδες στην καθημερινότητα, ξαπλωμένη στο ανάκλιντρο, χωμένη στις σελίδες των αγαπημένων μου βιβλίων!
Pellegrina, nefeloessa,
κρατάω τις σκέψεις σας. Ειλικρινά συμμερίζομαι όσα λέτε, όσα σας προβληματίζουν. Φυσικά οι λύσεις πρέπει να βρεθούν στην παιδεία, στην ουσιαστική γαλούχηση της νεολαίας (δεν είμαι ωστόσο αισιόδοξος), ενώ ΚΑΙ η λογοτεχνία μπορεί να ανασκαλέψει τα προβλήματα της ζωής και να επανακτήσει τον ανθρωποκεντρικό της χαρακτήρα, παράλληλα με τις φορμαλιστικές της κατακτήσεις. Αλλιώς είναι γραφή in vitro, χωρίς ουσία για κάθε μέσο αναγνώστη. Φυσικά τα "φάρμακα της λογοτεχνίας" αποτελούν ένα έξοχο ψυχολογικό διάλειμμα ("που κάμουνε για λίγο να μην νιώθεται η πληγή", λέει ο Καβάφης), αν δεν καταντάνε τρύπα στρουθοκαμήλου, για να εθελοτυφλούμε.
Πατριάρχης Φώτιος
Ιουστίνη Φραγκούλη,
δυστυχώς ζω πολλές φορές αυτήν τη νιρβάνα, κλεισμένος στον κόσμο των βιβλίων. Δεν θα ήθελα όμως να γίνω σαν τον ήρωα της "Τύφλωσης" του Ελ. Κανέτι και να χάσω τον κόσμο γύρω μου. Επαναλαμβάνω όμως ότι η λογοτεχνία πέρα από διέξοδος μπορεί να γίνει και εφαλτήριο ευθύνης και προσωπικής ενεργοποίησης. Δεν μου αρέσει ο γυάλινος πύργος, έστω κι αν προφυλάσσει τον ιδιοκτήτη του από την "ασχήμια του κόσμου".
Ευχαριστώ για την επίσκεψη
Πατριάρχης Φώτιος
Αγαπητέ φίλε,
Έστω και καθυστερημένα προσέρχομαι στο διάλογο που ξεκινήσατε, παρ’ ότι αποφεύγω τη διαδικτυακή έκθεσή μου, ύστερα από μια σύντομη περίοδο ήπιου ηλεκτρονικού εθισμού. Στο προκείμενο τώρα,συμφωνώ απόλυτα επί της ουσίας με όσα λέτε, αλλά νομίζω ότι αστοχείτε στο κυρίως κείμενό σας, θέτοντας εκ προοιμίου μία διαχωριστική γραμμή μεταξύ λογοτεχνίας και κοινωνίας. Όσο αναγκαία και δεδομένη και αν είναι η απόσταση του δημιουργού απ’ την κοινωνική πραγματικότητα, άλλο τόσο αναγκαία και δεδομένη είναι η σύνδεσή του μ’ αυτή, έστω και αν ο ίδιος την αρνείται. Το ότι η προβεβλημένη λογοτεχνική παραγωγή κατά βάση την αρνείται, κινδυνεύοντας να εξελιχτεί σε μια ακόμη «τεχνο-λογία της εξουσίας» όπως ο Σαϊντ έλεγε, δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει. Μ’ άλλα λόγια, το ζήτημα δεν είναι λογοτεχνία ή κοινωνία, αλλά ακριβέστερα ποια λογοτεχνία, για ποιον αισθητικό και κοινωνικό λόγο, με ποιον αισθητικό και κοινωνικό σκοπό. Ανάμεσα λοιπόν στα λογοτεχνικά μας κριτήρια, νομίζω ότι πρέπει να εντάξουμε και ό,τι πολύ εύστοχα χαρακτηρίζετε ως ανασκάλεμα των προβλημάτων. Άλλωστε, το δηλώσατε ευκρινώς και σε μια άλλη κριτική σας: πέραν των άλλων, θέλετε το βιβλίο που διαβάζετε να σας προβληματίζει κιόλας.
Πατριάρχα ευλόγησον….
Έχω την αμυδρή εντύπωση πως ξεκινάτε τον προβληματισμό «εγκλωβισμένος».
Γιατί θα πρέπει να αποδοθεί «νόημα» στην λογοτεχνία?
Με τι κριτήρια, με ποιες συνισταμένες?
Τι είναι αυτό που διασφαλίζει πως ο «ορισμός» της λογοτεχνίας και του «βιβλίου» ΤΩΡΑ, θα αποτελεί τον αμετακίνητο βράχο – πεμπτουσία της εννοιολογίας του ή το «εφαλτήριο» μιας «νέας» πορείας?
Και σε τι θα μπορούσε να βοηθήσει αυτό?
Ποιους?
Πότε?
Για πόσο?
Εν ολίγοις, γιατί να μπει κάποιος στην διαδικασία ανάλυσης?
Η «φορμα» είναι αυτή που δίνει νόημα και αξία, ή η δημιουργία?
Άλλαξε μήπως η «χρησιμότητα» και η «χρηστικότητα» του αέρα που αναπνέουμε όταν μάθαμε την ακριβή σύστασή του?
Τον αναπνέουμε γιατί μας δίνει ζωή ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΛΥΣΜΕΝΟΣ!
Μάλλον δεν έχει νόημα να «καταλάβουμε», αλλά να «νοιώσουμε».
Ακριβώς όπως «νοιώθουμε» την ζωή. Ο καθένας με τον τρόπο του.
Προσωπικά, θα ήθελα τον «άνθρωπο» περισσότερο «ανθρωπινότερο».
Μέσα στα πάθη, μέσα στην κίνηση, μέσα στον θόρυβο, την βια, τον έρωτα, την χαρά, την απόγνωση, ώστε να «νοιώσει» και να εκτιμήσει (ή όχι) την «απουσία» τους.
Αλλιώς ας γινόμουν αμοιβάδα!
…και οι αμοιβάδες δεν «διαβάζουν», ούτε «γράφουν»….(νομίζω)…
Τα σέβη μου..(κυριολεκτικά)..
Φίλε px,
καλωσόρισες στο καφέ μας. Δεν διαφωνούμε ούτε κεραία. Κι εγώ δεν βάζω λογοτεχνία ή ζωή, αλλά λογοτεχνία κ α ι ζωή. Επομένως, το ζητούμενο για κάθε αναγνώστη είναι να βρει "για ποιον αισθητικό και κοινωνικό λόγο, με ποιον αισθητικό και κοινωνικό σκοπό."
Πατριάρχης Φώτιος
Φίλε Vlahe,
καλωσόρισες στο ΒΙΒΛΙΟΚΑΦΕ μας.
Ειλικρινά δεν κατάλαβα όλα όσα είπες -περισσότερο δεν κατάλαβα σε τι απαντάς και πού συμπληρώνεις όσα είπαν οι άλλοι.
Κρατάω ένα σου σημείο: "δεν έχει νόημα να «καταλάβουμε», αλλά να «νοιώσουμε»."
Αν το εξηγώ σωστά, χρειάζεται κάθε αναγνώστης μέσα από τη λογοτεχνία να ανοιχθεί στη ζωή και να συλλάβει (με την καρδιά ή με τον νου) και να συμμεριστεί τον κόσμο.
Φίλε, καλωσόρισες: περιμένω, αν θέλεις, κάτι πιο συγκεκριμένο.
Ειλικρινά, στη διάθεσή σου.
Πατριάρχης Φώτιος
(ΥΓ. Αυτό το ερωτηματικό που χρησιμοποιείς είναι λατινικό)
Πατριάρχα, τα σεβη μου
Μην προβληματίζεστε που δεν καταλάβατε καλά τι είπα, αφού όταν το ξαναδιάβασα μετά, ούτε και εγώ κατάλαβα ακριβώς τι έγραψα!
Τα αποτελέσματα της βιασύνης και της έλλειψης καφέ βλέπετε…
Σε αυτό πάντως που καταλάβατε, ΣΩΣΤΑ το καταλάβατε. Μόνο μια μικρή «διόρθωση» αν μου επιτρέπετε.. Αντί του « ΜΕΣΑ από την λογοτεχνία» που αναφέρατε, προτιμώ το «ΜΕ την λογοτεχνία».
Λοιπόν, ξανά από την αρχή, όσο συντομότερα μπορώ:
Λογοτεχνία και Ζωή είναι εξ΄ ορισμού έννοιες που διακατέχονται από μια αμφίδρομη σχέση.
Η μια «τραβάει» την άλλη και τούμπαλιν.
Το να προσπαθεί λοιπόν κανείς να διευκρινίσει τα πεδία που διαμορφώνουν αυτήν την σχέση και άρα κατ’ επέκταση, να σκιαγραφήσει ένα «προφίλ» για μέρος των «κοινωνών» αυτής της σχέσης, (δηλαδή τους συγγραφείς και τους αναγνώστες), θεωρώ πως είναι ένα ιδιαίτερα πολυσύνθετο επιχείρημα.
(Μην ξεχνάμε πως εκτός από τους συγγραφείς και τους αναγνώστες, ρόλο στο «παιχνίδι» έχουν και άλλοι: εκδότες, μεταφραστές, κριτικοί, «κριτικοί», κοινωνικές ομάδες, opinion makers, marketiers κ.ά)
Θεωρώ λοιπόν πως, η σχέση αυτή μεταξύ Λογοτεχνίας και Ζωής δεν θα μπορούσε να αναλυθεί με έναν καθολικά αποδεκτό τρόπο, αφού μέγιστο κριτήριο και καταλύτης είναι τα προσωπικά βιώματα και το συναίσθημα.
Είναι ήδη γνωστό πως υπάρχουν διαφορετικές ερμηνείες και προσεγγίσεις τόσο στα περί «Λογοτεχνίας», όσο και στα περι «Ζωής», πόσο δε μάλλον στην «σχέση» τους. (Αυτός ήταν και ήταν και ο «εγκλωβισμός» που ανέφερα στο πιο πάνω ποστ)
Για τον σύγχρονο σκεπτόμενο άνθρωπο, τόσο η Λογοτεχνία όσο και η Πολιτική (με την ευρεία έννοια), αποτελούν βασικές «ανάγκες» διαβίωσης ή ακόμα και επιβίωσης. (τα περί …αέρα στο πιο πάνω ποστ μου)
Η Λογοτεχνία θεωρώ πως, μεταξύ άλλων, αποτελεί (ή πρέπει να αποτελεί) ΜΕΣΟ για την «βελτίωση» της Ζωής και τούμπαλιν.
Ο/Η συγγραφέας λοιπόν, ως αποστολή έχει (ή θα πρέπει να έχει) να κάνει τον αναγνώστη «ζωντανό» και «ανθρώπινο» συναντώντας η και ξεπερνώντας τα βιώματα και τα ανικανοποίητά του (αρχικά τα δικά του, και τελικά, του αναγνώστη).
Όμως, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει ο αναγνώστης να αποκόπτεται από το κοινωνικό γίγνεσθαι και την δική του πραγματικότητα, αγκιστρώνοντας τα «θέλω» του σε εκείνα του συγγραφέα.
Μήπως λοιπόν, ο «αποστασιοποιημένος αναγνώστης, κλείνοντας τα μάτια στα γύρω του τεκταινόμενα, αποποιείται ουσιαστικά του ίδιου του δικαιώματος της «ζωής» και άρα αναιρεί τα ίδια τα θεμέλια της ύπαρξης της λογοτεχνίας που τόσο αγαπά???
Και τελικά, έχω την αίσθηση πως το επιθυμητό για έναν συγγραφέα είναι οι «ζωντανοί» και όχι οι «νεκροζώντανοι» αναγνώστες….
Υ.Γ. Η χρήση του λατινικού ερωτηματικού (?), είναι συνειδητή επιλογή (αν και «αντιαισθητική»), επειδή θεωρώ πως λόγω του μεγαλύτερου μεγέθους και της χαρακτηριστικής μορφής του, είναι αδύνατον να το εκλάβει κανείς ως κόμμα (,) και να αλλοιώσει νοήματα σε διαδικτυακές συζητήσεις..
Αυτά και ευχαριστώ πολύ για το καλοσόρισμα.
Εγώ πάλι λέω, η λογοτεχνία να προσπαθεί να συνδέεται με τη ζωή του αύριο. Να έχει όραμα για ένα "αυριο". Πχ, ένα παράδειγμα: ένα διήγημα που να δείχνει έναν μέσο Έ λ λ η ν α πατέρα που λέει "ο γιος μου είναι γκέι" με την ίδια φυσικότητα που σήμερα λέει "ο γιος μου δίνει Πολυτεχνείο"
Vlahe,
o διάλογος γίνεται όχι μόνο με διαφωνίες, αλλά και με συμφωνίες. Επομένως σε όσα λες δεν έχω παρά να συγκατανεύσω.
Όσο για το λατινικό ερωτηματικό, ποτέ δεν δανειζόμαστε ξενόφερτα στοιχεία για λόγους τέτοιους που αναφέρεις -θα μπορούσα να φέρω άπειρα παραδείγματα.
Ας γράφουμε ελληνικά κι ας μην αφήνουμε κερκόπορτες για να μας αλώσουν.
Πατριάρχης Φώτιος
Pellegrina,
δεν με ενοχλεί το ξεδίπλωμα τέτοιων φράσεων-σκέψεων, αλλά δεν με βοηθάνε κιόλας στην προσωπική μου αναβάθμιση.
Κι έχω διαβάσει πολλά κείμενα με νεωτεριστικό και προοδευτικό χαρακτήρα, αλλά που δεν μου έδωσαν ούτε έναν κόκκο αυτοσυνειδησίας και δυνατότητες να ανέβω λίγο περισσότερο.
Πατριάρχης Φώτιος
Υ.Γ. Τελικά οι καφέδες (δηλαδή οι βιβλιοπαρουσιάσεις) δεν πολυπίνονται, ενώ καταναλώνονται περισσότερο τα αναψυκτικά και τα ποτά.
Εκ του καταστήματος!
Αυτό που μου απαντάτε είναι το πιο ενδιαφέρον (και βέβαια συμφωνώ, το ίδιο μου έχει συμβεί πολλές φορές) Πρόχειρα (και γι αυτό δυστυχώς καθόλου σύντομα):
α) Λογοτεχνικά: Εξαρτάται από το στήσιμο, την πλοκή, τους χαρακτήρες. Να μην είναι κάτι εξώφθαλμα "ξένο" και "εντυπωσιακό", αλλά να παρασύρει ευχάριστα σε οικείο, καθημερινό περιβάλλον, συναισθήματα, καταστάσεις και εκεί να "πετάει" τη διαφορετική αντίδραση, η΄να "υψώνεται" (να βαθαίνει;;) σε κάτι άλλο (το γκέι ήταν πρόχειρο παράδειγμα, που το εννοούσα από την κοινωνική, όχι σεξουαλική κλπ άποψη, μπορούν να βρεθούν 20 διαφορετικά) Γενικά ο τρόπος είναι το παν (λογοτεχνία δεν είναι;) Και να τολμήσω να πω, κάτι που περιφρονούμε, ότι ένα ελληνικό πεζογράφημα με κοινωνικό περιεχόμενο είναι καλύτερα να στηρίζεται στη (σύγχρονη) ε λ λ η ν ι κ ή ζωή. Που σημαίνει, κι ας είναι σύγχρονο το θέμα, γνώσεις ιστορίας και συλλογικού ασυνείδητου. Η "επανάσταση" και το καινούργιο δεν γίνεται με μίμηση και στον αέρα. Γι αυτό συχνά "εισπράττεται" ως αερολόγημα. Ε ί ν α ι.
Β) Μη λογοτεχνικά: ό,τι έχει να πει ένα πεζογράφημα χάνεται μέσα στο "μεταμοντέρνο" (για την Ελλάδα λίγο ειρωνικά) αχταρμά. Όλα λέγονται και τίποτα δεν έχει αξία, εκτός αν διαφημιστεί ως "βλάσφημο" (βλέπε Ανδρουλάκης) για να πουλήσει παραπάνω. Επίσης, δυστυχώς, σημασία έχει π ο ι ο ς το γράφει και σε τι περιβάλλον διαβάζεται. Ας πούμε, το "Ω του θαύματος" του Κουνενή, παρά την επιφανειακή του, από λογοτεχνική άποψη, διαπραγμάτευση, είχε μια αλήθεια που του έδινε δύναμη. Γελάσαμε κι αυτό ήταν. Όμως αν πχ το βάζαμε στα σχολεία, οι θεολόγοι(και όχι μόνον) δεν θα ένιωθαν και τόσο καλά! Γενικά υπάρχει μια τάση (που ίσως είναι άμυνα του συστήματος) η λογοτεχνία (και η τέχνη) να θεωρείται από τον κόσμο κάτι απλώς για διασκέδαση, κάτι της πλάκας. Από τότε μάλιστα που όλοι βρέθηκαν με έναν υπολογιστή μπροστά τους παραγινε το κακό. Όλοι γράφουν, όλοι λένε τον πόνο τους (που νομίζουν ότι δεν έχει ξαναειπωθεί, γιατι γράφουν μεν, δεν διαβάζουν δε), "δεν βαριέσαι", λέει με τη σειρά του ο κόσμος,"παραμυθάκια". Είναι η θ έ σ η της λογοτεχνίας στην κοινωνία που της δίνει τη δύναμη να επηρεάσει τη ζωή και τις αποφάσεις μας(το είπα στο πρώτο μου σχόλιο. Αυτα σκεφτόμουν)
γ) Μπορεί ένα βιβλίο να επηρεάσει μεμονωμένα άτομα, ανάλογα με τη θέση που έχει η λογοτεχνία στη ζωή του ατόμου και πόσο νιώθει να τον αγγίζει, να τον αφορά το θέμα. Προφανώς η λογοτεχνία έχει μεγάλη θέση στη δική σας ζωή . Αλλά: Μην αποκλείετε την περίπτωση εσείς να μην κάνετε βήμα στην αυτοσυνειδησία σας απλούστατα γιατι αυτή είναι ήδη πολύ προχωρημένη (κ α ι με τη βοήθεια της λογοτεχνίας) και έχει πια άλλες, πολύ μεγάλες απαιτήσεις. Αλλά άλλοι αναγνώστες όμως, με το ίδιο βιβλίο, να κάνουν (το βήμα που εσείς προ πολλού έχετε κάνει)
δ) Για τους καφέδες: προσωπικά μου έχει συμβεί το εξής παράδοξο: όταν ένα βιβλίο "μου αρέσει" (δηλ μου φαίνεται ενδιαφέρον και αξιοδιάβαστο), τότε ακριβώς να βρίσκω άπειρα "αρνητικά"! Να μπαίνω δηλαδή στον πειρασμό "εγώ πώς θα το έγραφα"! Φυσικά το βουλώνω, γιατί δεν ξέρω πώς θα το πάρει ο συγγραφέας (είναι συνήθως μη μου άπτου τύποι) και θα είναι και άδικο, γιατί εγώ θα προσπαθώ να του πω ότι μου άρεσε ("αλλά"...κλπ) κι αυτός θα στενοχωριέται και θα τσαντίζεται(κι ας μην εμφανίζεται, θα παρακολουθεί). Με άλλα λόγια, έχω καταλάβει ότι η κριτική, όταν γίνεται με ειλικρίνεια και αγάπη, είναι πολύ ζόρικο πράγμα!
Pellegrina,
1) ίσως έχεις δίκιο στο ότι επειδή διαβάζω πολύ (πολλά σκουπίδια, πολλά αδιάφορα και λίγα ιδιαίτερα καλά) δεν βρίσκω εύκολα το εφαλτήριο βήμα. Αλλά το ίδιο ισχύει για όλους που βομβαρδίζονται από τα μηνύματα της πληροφόρησης και της τηλεόρασης.
2) η όλη συλλογιστική μου ξεκινάει από την έμφαση που δίνεται στη μορφή κάθε αφήγησης (όχι βεβαίως άδικα), αλλά από κάτω το περιεχόμενο βρίθει αηθικισμού. Θα επανέλθω με παραδείγματα.
Πατριάρχης Φώτιος
Υ.Γ. Δεν με ενόχλησε ιδιαίτερα ο Κουνενής, παρότι είμαι Πατριάρχης!!!
Αποκωδικοποίηση....: ψυχής, σιωπής, θρησκειών, μυθολογιών,....
Σχηματοποίηση λόγου, κοσμογονία, θεογονία,...
URL : www.siopi.gr
Γεια.....
Post a Comment