“Εξοχικό με πισίνα” του Herman Koch

Η τραγωδία στηρίζεται σε ένα είδος “ελέου και φόβου” που φορτίζει την ατμόσφαιρα και παρασύρει τους θεατές στην κάθαρση, λυτρωτική όσο και επώδυνη. Ο Ολλανδός συγγραφέας καταφέρνει με ωμά όσο και καθημερινά υλικά να οδηγήσει την ανάγνωση στο χείλος μιας συναισθηματικής αβύσσου.

Ολλανδικός καφές με γάλα: Herman Koch “Zomerhuis met Swenbad” Άμστερνταμ 2011 “Εξοχικό με πισίνα” μετ. Ι. βαν Ντάικ-Μπαλτά εκδόσεις Μεταίχμιο 2015

          Αυτό που καταλαβαίνει κανείς μόλις ξεκινήσει το βιβλίο είναι ο ωμός, απίστευτος μέχρις ενός σημείου, κυνισμός του Μαρκ Σλόσερ, που είναι ο αφηγητής και κεντρικός χαρακτήρας του μυθιστορήματος. Αυτός είναι οικογενειακός γιατρός, με πελάτες μάλιστα πλούσιους επώνυμους καλλιτέχνες, όπως ο ηθοποιός Ραλφ Μέγιερ.

          Ο κυνισμός του γιατρού φαίνεται με την ψυχρή αντιμετώπιση του λειτουργήματός του. Αντιμετωπίζει τους ασθενείς-του με όρους δημόσιων σχέσεων, αφού δεν τους χαλάει χατίρι, ακόμα κι αν ζούνε με ανθυγιεινό τρόπο (πίνουν ακόρεστα και τρώνε αχόρταγα), περιγράφει το ανθρώπινο σώμα ουδέτερα, νατουραλιστικά, σχεδόν με απέχθεια, δίνει φάρμακα “εύκολα”, προκειμένου να ανακουφιστούν προσωρινά, χωρίς να υπολογίζει τις μακροπρόθεσμες συνέπειες. Ο κοφτός τρόπος με τον οποίο μιλάει δείχνει απλότητα, δείχνει ότι όλα μπορεί να γίνουν άνετα, αρκεί να μην έχει ο γιατρός δεύτερες σκέψεις. Εξ αρχής ο Σλόσερ φαίνεται αντιπαθής και με ενδείξεις ύποπτος εγκληματικών ιατρικών πρακτικών…

          Σ’ αυτό το στυγνό πρόσωπο προστίθεται και το αίσθημα της ζήλιας, όταν ο Ραλφ γνωρίζει τη γυναίκα του Μαρκ, ο οποίος βλέπει στο πρόσωπο του πρώτου βλέμμα λιγούρη! Ψηφίδα ψηφίδα σχηματίζεται όλο και πιο πλήρης ο χαρακτήρας του Μαρκ Σλόσερ, καθώς συμπληρώνεται με την πίστη-του στο ένστικτο, στην εκδίκηση ως φυσική κατάσταση της ανθρωπότητας, …

          Οι αναγνώστες παρακολουθούν τα γεγονότα το καλοκαίρι εκείνο, όταν η οικογένεια του Σλόσερ (αυτός, η γυναίκα-του Καρολίν και οι δυο μικρές κόρες-του Γιούλια και Λίζα) φιλοξενήθηκε στο εξοχικό του Ραλφ Μέγιερ. Εκεί βλέπουμε πώς σταδιακά διαμορφώνεται ο τρόπος με τον οποίο ο γιατρός βλέπει τον ηθοποιό, τη χυδαία-του συμπεριφορά, την έκφυλη διάθεσή-του, μια εικόνα που σχηματίζεται μέσα από το βλέμμα του αφηγητή Σλόσερ. Κι αυτός αποδεικνύεται εξίσου φαύλος, αφού φλερτάρει με τη γυναίκα του Ραλφ, τη Γιούντιτ, …

Έτσι, με δύο ταχύτητες (από τη μια, μια αργή εξιστόρηση των γεγονότων με νατουραλιστική ακρίβεια, και από την άλλη ένα είδος περιέργειας που θα εξηγήσει πώς ο γιατρός προσπάθησε να σκοτώσει τον Μέγιερ) η ανάγνωση κινείται σε μια εύθραυστη ισορροπία. Ένα δραματικό γεγονός αλλάζει τις ισορροπίες, επιβαρύνει την ατμόσφαιρα και επιταχύνει τις εξελίξεις στο μυαλό του Σλόσερ. Ο Κοχ καταφέρνει σε όλο το έργο να δείξει μαεστρία στην αφήγηση, κυρίως στις ιατρικές λεπτομέρειες που κάνουν το έργο ωμό και απηνές, αλλά και στην ψυχολογία του κεντρικού χαρακτήρα, ο οποίος οδηγείται σε θανατηφόρες αποφάσεις, έξω από την ιατρική δεοντολογία και έξω από την αίσθηση της αβεβαιότητας για κάτι που δεν μπορεί να είναι σίγουρος.

Εξαιρετικό βιβλίο. Γραμμένο με αίσθηση της έντασης, της τραγικότητας και της οδύνης. Βασισμένο σε μια ιδιότυπη ψυχοσύνθεση. Με κορυφώσεις που έχουν σοφά προγραμματιστεί. Εξαιρετική ανάγνωση, που κάνει τον αναγνώστη να αγγίζει την αίσθηση του θρίλερ και τη φόρτιση των γεγονότων και των ανθρώπινων παθών. Σημειώνω ιδιαιτέρως την καθαρτική δράση της ατμόσφαιρας που με έκανε να σταματώ κάθε λίγο και λιγάκι για να χωνέψω το βάρος όσων δεχόμουν.

[Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στον ιστότοπο In2life στις 3/11/2015 και εδώ κοσμείται με εικόνες που δανείστηκα από: gulfstreampoolcare.com, www.adelantehealthcare.com, wedding.sabayagazine.com, blog.thepalmshotel.com, www.huffingtonpost.com & ostfi.wordpress.com]

Πατριάρχης Φώτιος