Η “Βηθσαβέ” του Ανδρέα Στάικου

Ερωτογραφία, νο. 3. Μια Βηθσαβέ, μια Λολίτα, μια πρόκληση στο γυναικείο κορμί που κάνει τον άνδρα να μην μπορεί να αντισταθεί, καθώς συνδυάζει αθωότητα, έστω και φαινομενική, και βαθιά πονηριά. 

 

 

Καπουτσίνο με κανέλα:

Ανδρέας Στάικος

“Βηθσαβέ”

εκδόσεις Άγρα

2012 

            Στην Παλαιά Διαθήκη η Βηθσαβέ ήταν σύζυγος του Χετταίου Ουρία που την ερωτεύτηκε ο Δαβίδ κι, αφού έβγαλε από τη μέση με δόλο τον άντρα-της, την παντρεύτηκε και γέννησε μαζί-της τον Σολομώντα. Το όνομά-της έχει συνδεθεί με γυναίκες-πόρνες που παρέσυραν τους άντρες σε ανήθικες πράξεις, και με αυτή την εκδοχή τη χρησιμοποιεί ο Στάικος.

            Ο συγγραφέας στο πρόσωπο της δεκατριάχρονης

Artemisia Gentileschi
"Bethsabée"

Βηθσαβέ φτιάχνει μια ελληνίδα Λολίτα, που κινείται φαινομενικά στο πλαίσιο της αθωότητας, αλλά ουσιαστικά στον χώρο της ακόλαστης ενηλικίωσης. Μαζί με τη μητέρα-της Λέιλα (που στα αραβικά σημαίνει ‘νύχτα’) ρίχνουν στα δίχτυα-τους τον γιατρό Επαμεινώνδα, ο οποίος περνάει διαδοχικά από το κρεβάτι της μάνας στο κρεβάτι της κόρης, ενώ συμμετέχει εκών άκων και σε ένα όργιο με ναύτες, οι οποίοι τον σοδομίζουν.

            Ο συγγραφέας έχει θητεύσει και σε άλλα-του έργα στην ερωτογραφία και δεν διστάζει να προκαλέσει με τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται τα ερωτικά-του θέματα. Εδώ τον απασχολεί η μοιραία γυναίκα και η εκκολαπτόμενη κόρη-της που σαγηνεύουν έναν άνδρα οδηγώντας-τον στην καταστροφή. Οι οφειλές-του στον Εμπειρίκο είναι εμφανείς, όχι μόνο στον τρόπο που προσεγγίζει υπαινικτικά αλλά ξεκάθαρα τις ερωτικές πράξεις, αλλά και στην ελαφρά καθαρεύουσα, η οποία, όπως και στον “Μεγάλο Ανατολικό”, δημιουργεί μια ερεθιστική ανοίκεια γραφή, που, χωρίς να γίνεται λαϊκή και χυδαία, προκαλεί και κολάζει.

           

Η ιστορία ξετυλίγεται με άρτιο αφηγηματικό τρόπο και με τη θεατρικότητα που χρειάζεται για να ξεδιπλωθούν οι επιμέρους σκηνές. Η ψυχολογία του Επαμεινώνδα αναδεικνύεται περίτεχνα, αφού ο ατυχής ηδονοθήρας βιώνει συνεχή διλήμματα, ανασφάλειες, χαρές και σενάρια απογοήτευσης που τον κάνουν να ταλαντώνεται ανάμεσα στην απόλαυση και στον φόβο μη χάσει αυτές τις λάγνες παρουσίες.

            Ο αναγνώστης παρακολουθεί, με ελαφρό μειδίαμα εξηγμένο από το χαλί της κωμικής αφήγησης, το παιχνίδι της ψυχολογικής υποταγής που μετατρέπει έναν επιστήμονα και οικογενειάρχη σε άθυρμα μιας μικρής ξεμυαλίστρας. Το παιχνίδι, που ενίοτε γίνεται σκόπιμα ακραίο έως απίθανο, έγκειται στη σταδιακή συνθηκολόγηση σε κάθε απαίτηση των γυναικών, στην σαδική ηδονή της υποτέλειας, η οποία δεν γίνεται με όρους εξουσιαστικής επιβολής αλλά δεν παύει να τον ποδηγετεί μέχρις κυριολεκτικά εσχάτων.

Βλέπει παράλληλα ένα είδος

Jean-Leon Gerome
"Bethsabee" 

διαστροφής με τη διττή σημασία της λέξης: αφενός, ερωτική διαστροφή που φτάνει στην αιμομιξία και την ομοφυλοφιλία, που προκαλούν τα τρέχοντα ήθη, κι αφετέρου τη διαστροφή του “φυσιολογικού” με τον έπαινο της κραιπάλης, της αποπλάνησης ανηλίκου, της ανδροπρέπειας που εκδηλώνεται σεξουαλικά, της επί χρήμασι εκπόρνευσης γυναικών και ανδρών κ.ο.κ. Ο κωμικός καθρέφτης του Στάικου αντιστρέφει τον κόσμο, για να… Εδώ κολλάω! Εδώ δεν μπορώ να δώσω μια προχώ απάντηση και να εξηγήσω τι επιδιώκει να πετύχει κανείς με την σεξουαλική πρόκληση, αφού ο καθωσπρεπισμός και η ηθικολογία που κάποτε ενοχλούσαν δεν είναι πλέον κάστρο άπαρτο. Έτσι, η ηθελημένη πορνολογία δεν σοκάρει ανατρεπτικά, αλλά απλώς διεγείρει σωματικά και νοητικά, χωρίς να ξαναδιαβάζει τον κόσμο. Όταν η πορνογραφία κυριαρχεί σε οπτικό επίπεδο, η λογοτεχνία δεν μπορεί να θεωρεί τον εαυτό-της καινοτόμο και αναθεωρητή.

Rembrandt "Bethsabee"

Μου περνάει από το μυαλό, συνυπολογίζοντας και όλο το σατιροκωμικό φόντο, ότι ο συγγραφέας θέλει να δείξει πόσο καταστροφική είναι η ερωτική αποχαλίνωση και η υποδούλωση σε μια ή δυο γυναίκες. Και μάλιστα όταν το τέλος θα έλθει να εξοντώσει τον πρωταγωνιστή. Όμως τόσο πολύ η αφήγηση χαίρεται με τη σαδιστική και ψυχολογική διάσταση των ακολασιών, που μάλλον γρήγορα άφησα πίσω αυτή την εξήγηση. Επομένως; 

[Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στον ιστότοπο In2life στις 28/6/2013. Ο εικαστικός διάκοσμος που συνοδεύει την ανάρτηση αντλήθηκε από: www.fanpop.com, doubleexposurejournal.com και glamdollteaston.wordpress.com]

Πατριάρχης Φώτιος