Αποτελέσματα ΝΟΜΠΕΛ-ολογίας

Το(ν) Νόμπελ πολλοί εμίσησαν, τους Νομπελίστες ουδείς, τουλάχιστον την πλειονότητά-τους. Απόδειξη; οι περισσότεροι αναγνώστες, είτε είναι συστηματικοί είτε επιλεκτικοί, έχουν διαβάσει στη ζωή-τους το έργο ενός τουλάχιστον Νομπελίστα, ακριβώς επειδή πήρε το Νόμπελ. Ακόμα περισσότερο ο τίτλος αυτός αποτελεί και ένα ικανοποιητικότατο δέλεαρ, ώστε να διαβάσει κανείς ένα τουλάχιστον βιβλίο περισσότερων βραβευμένων και, αν κάποιος θεωρήσει με βάση το ατομικό-του γούστο ότι βρήκε έναν σπουδαίο δημιουργό, να επιχειρήσει να διαβάσει περισσότερα λογοτεχνήματά-του.

 

Η ψηφοφορία που έτρεχε στο Βιβλιοκαφέ κατά τη διάρκεια του Πάσχα, νομίζω, κόμπλαρε πολλούς, οι οποίοι θεώρησαν τον εαυτό-τους αναρμόδιο να εκφραστεί, πιεσμένοι από το δέος των 108 συγγραφέων, παγκόσμιας εμβέλειας, που έχουν διακριθεί από τη Σουηδική Ακαδημία. Άλλοι ωστόσο, βαθείς ή όχι γνώστες της διεθνούς παραγωγής, τόλμησαν να ψηφίσουν αγαπημένα ή υπερτιμημένα ονόματα Νομπελιστών και να προτείνουν άλλα που θα άξιζε να βραβευτούν ή που μπορούν ακόμα, εφόσον βρίσκονται εν ζωή, να τύχουν αυτής της διάκρισης στο μέλλον.

            Ιδού τα αποτελέσματα:

          Α. Συγγραφείς που δικαίως πήραν το βραβείο Νόμπελ:

- Ζοζέ Σαραμάγκου                         VΙ  
- Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες       V
- Αλμπέρ Καμύ                                 ΙV
- Γιώργος Σεφέρης                           ΙΙΙ
- Γκύντερ Γκρας                               ΙΙΙ
- Κνουτ Χάμσουν                             ΙΙΙ

- Μάριο Βάργκας Λιόσα                ΙΙΙ

- Ουίλιαμ Φώκνερ                            ΙΙΙ
- Σάμιουελ Μπέκετ                         ΙΙΙ

- Τζων Στάινμπεκ                             ΙΙΙ

- Τόμας Έλιοτ                                   ΙΙΙ
- Τόμας Μαν                                     ΙΙΙ
- Γιασουνάρι Καβαμπάτα              ΙΙ
- Ελφρίντε Γιέλινεκ                         ΙΙ

- Έρμαν Έσσε                                   ΙΙ
- Οδυσσέας Ελύτης                          ΙΙ
- Ορχάν Παμούκ                              ΙΙ
- Τόνι Μόρισον                                 ΙΙ
- Χάρολντ Πίντερ                             ΙΙ

- Ελίας Κανέτι
- Έρνεστ Χέμινγουεϊ
- Ευγένιος Ο’ Νηλ

- Ίμρε Κέρτες
- Ισαάκ Σίνγκερ
- Κενζαμπούρο Όε
- Λουίτζι Πιραντέλλο

- Μπέρτραντ Ράσελ
- Ναγκίμπ Μαχφούζ
- Ντάριο Φο
- Ουίλιαμ Γέιτς

- Πάμπλο Νερούδα

- Περλ Μπακ  

          Β. Νομπελίστες που είναι υπερ-εκτιμημένοι:

- Ουίνστον Τσώρτσιλ                       VΙ
- Αλεξάντρ Σολζενίτσιν                   ΙΙΙ
- Ανρί Μπερξόν                                 ΙΙ
- Ζαν-Μαρί Γκυστάβ Λε Κλεζιό     ΙΙ

- Ορχάν Παμούκ                               ΙΙ
- Τζον Μάξγουελ Κούτσι                 ΙΙ

- Πάμπλο Νερούδα
- Βιντιαντάρ Σουρατζπρασάντ Νάιπολ
- Καμίλο Χοσέ Θέλα
- Μπόρις Πάστερνακ
- Ντάριο Φο
- Περ Λάγκερκβιστ
- Χέρτα Μύλλερ  

          Γ. Ζώντες δημιουργοί της διεθνούς σκηνής που αξίζουν να πάρουν Νόμπελ:

            - Άμος Οζ                                           V
            - Μίλαν Κούντερα                            V

- Φίλιπ Ροθ                                        V

- Χαρούκι Μουρακάμι                    ΙV

- Ουμπέρτο Έκο                              ΙΙΙ

- Ίαν Μακ Γιούαν                            ΙΙ

- Κική Δημουλά                               ΙΙ
- Κόρμακ Μακ Κάρθυ                     ΙΙ

- Ντον Ντε Λίλο                              ΙΙ

- Πέρσιβαλ Έβερετ                          ΙΙ

- Σεμπάστιαν Μπάρυ                       ΙΙ
- Τζούλιαν Μπαρνς                         ΙΙ

- Τόμας Πίντσον                              ΙΙ

- Χαβιέρ Μαρίας                             ΙΙ

- Γιασμίνα Χάντρα

- Γκιγιέρμο Μαρτίνες
- Ενρίκε-Βίλα Μάτας

- Ζέιντι Σμιθ
- Ζυράνα Ζατέλη
- Θανάσης Βαλτινός

- Μέριλιν Ρόμπινσον
- Μισέλ Ουελμπέκ
- Μισέλ Φέημπερ
- Νίκος Παναγιωτόπουλος

- Πατρίκ Ζίσκιντ

- Ρίτσαρντ Φορντ

- Τζον Μπαρθ

- Τζόναθαν Κόου

- Τζόναθαν Φράνζεν

 

          Δ. Νεκροί συγγραφείς που θα άξιζαν να πάρουν το βραβείο αυτό όσο ζούσαν, αν και δεν το πήραν:

- Νίκος Καζαντζάκης                       V
- Φραντς Κάφκα                               V

- Ίταλο Καλβίνο                               ΙV

- Κωνσταντίνος Καβάφης              ΙV

- Τζέιμς Τζόυς                                   ΙV

- Χόρχε Λουίς Μπόρχες                  ΙV

- Χέρμαν Μπροχ                              ΙV

- Κάρλος Φουέντες                          ΙΙ
- Λέο Τολστόι                                   ΙΙ

- Λουί Φερντινάν Σελίν                   ΙΙ

- Μ. Καραγάτσης                             ΙΙ

- Μαρσέλ Προυστ                            ΙΙ
- Ρόμπερτ Μούζιλ                            ΙΙ

- Τζορτζ Όργουελ                            ΙΙ
- Χουάν Ρούλφο                               ΙΙ

- Άγγελος Σικελιανός

- Άγγελος Τερζάκης

- Άιρις Μέρντοχ
- Αντόνιο Ταμπούκι

- Άντζελα Κάρτερ
- Αντουάν Σαιντ Εξυπερύ

- Αντρέ Μαλρώ
- Άρθουρ Καίστλερ

- Άρθουρ Κλαρκ

- Βιρτζίνια Γουλφ
- Βλαντιμίρ Ναμπόκωφ

- Γιάννης Ρίτσος

- Γιόζεφ Ροτ
- Γιούκιο Μισίμα
- Γιώργος Θέμελης

- Ερνέστο Σάμπατο

- Ζορζ Περέκ
- Ηλίας Βενέζης

- Μαργκερίτ Γιουρσενάρ
- Μίκαελ Έντε

- Ρομπέρτο Μπολάνιο
- Στέφαν Τσβάϊχ

- Στράτης Μυριβήλης

- Τζακ Λόντον

- Τζην Ρυς 
- Τρούμαν Καπότε
- Τσαρλς Μπουκόφσκι
- Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ

- Χένρι Μίλερ
- Χένρι Τζέημς

- Χένρικ Ίψεν

- Χούλιο Κορτάσαρ

 

Μερικά συμπεράσματα:

1.      Οι περισσότεροι αναγνώστες, αν κρίνω κι από τα μέιλ που έλαβα, δίστασαν επειδή δεν είχαν μια συνολική εικόνα από τους Νομπελίστες και γι’ αυτό αποθαρρύνθηκαν από την ψηφοφορία. Αλλά τελικά ποιος έχει;

2.      2. Με έκπληξή-μου, αλλά και με χαρά-μου, πέρα από τους γνωστούς Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, Αλμπέρ Καμύ κ.ο.κ., θεωρήθηκε άξιος Νομπελίστας ο πολύς Ζοζέ Σαραμάγκου, που χαίρει απ’ ό,τι φάνηκε μεγάλης εκτίμησης και έλαβε τις περισσότερες ψήφους, ξεπερνώντας πιο “κλασικά” ονόματα.

          3. Στην πρώτη θέση των υπερ-εκτιμημένων βρέθηκε ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, παρόλο που σ’ αυτόν αναγνωρίζεται το φιλελληνικό “Από τώρα και στο εξής δεν θα λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες, αλλά οι ήρωες σαν Έλληνες”. Προφανώς, η βράβευσή-του ήταν μια πολιτική επιλογή, την οποία δεν συγχωρέσαμε στη Σουηδική Ακαδημία.

4.      Μεταξύ της Α και της Β λίστας, οι οποίες ήταν αντίθετες, υπήρξαν (λογικό είναι) και αλληλοεπικαλύψεις. Ο Ορχάν Παμούκ θεωρήθηκε από δύο άτομα αξιολογότατος για το βραβείο που έλαβε και από άλλα δύο ακατάλληλος γι’ αυτή τη διάκριση, ενώ ο Πάμπλο Νερούντα πήρε μία θετική και μία αρνητική ψήφο, όπως και ο Ντάριο Φο.

5.      Από τους ζωντανούς συγγραφείς που ακούγονται για το βραβείο, τα στοιχήματα, τουλάχιστον στην ελληνική αναγνωστική κοινότητα, είναι υπέρ των Άμος Οζ , Μίλαν Κούντερα και Φίλιπ Ροθ. Κι αν οι δύο τελευταίοι είναι πάντα ανάμεσα στα φαβορί, ο Ισραηλινός έρχεται με φόρα ως ένα ισχυρό αουτσάιντερ. Λίγο πιο πίσω δύο λογοτέχνες ευρείας κατανάλωσης, ο Χαρούκι Μουρακάμι και ο Ουμπέρτο Έκο, κέρδισαν τις εκτιμήσεις-μας.

6.      Στους άξιους αλλά ουδέποτε τυχερούς, αφού τους πρόλαβε ο θάνατος και όχι η Ακαδημία, αναδεικνύονται στις πρώτες θέσεις ο Νίκος Καζαντζάκης κι ο Φραντς Κάφκα, ενώ ακολουθούν κατά πόδας ο Ίταλο Καλβίνο, ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ο Τζέιμς Τζόυς, ο Χ.Λ. Μπόρχες, ο Χέρμαν Μπροχ. Προφανώς, υπάρχουν πολλοί λογοτέχνες που πέρασαν και άφησαν το ίχνος-τους από τη διεθνή πολιτεία των γραμμάτων. Κι αυτοί είτε επειδή δεν εκτιμήθηκαν δεόντως στην εποχή-τους, είτε επειδή δεν πρόλαβαν σε μια λίστα που χωράει πολλούς αλλά τελικά μόνο ένας ανά χρονιά τα καταφέρνει, είτε επειδή δεν ταίριαζαν στα στενά κριτήρια της συντηρητικής Σουηδικής Ακαδημίας, δεν πήραν το Νόμπελ. Όμως στη συνείδησή-μας αυτοί είναι σε πολύ υψηλή θέση και η δημοφιλία-τους εξισορροπεί το «κύρος» που «στερήθηκαν» από την απώλεια του Νόμπελ.

7.      Ως προς τους Έλληνες ο Γιώργος Σεφέρης προτιμήθηκε από τρεις φίλους, ο Οδυσσέας Ελύτης από δύο. Στην ίδια μοίρα θα μπορούσαν να είναι ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Κωνσταντίνος Καβάφης, που ούτως ή άλλως, νομίζω ότι είναι οι πιο γνωστοί Έλληνες στην οικουμένη, ενώ εντύπωση προκαλεί ο Μ. Καραγάτσης που θεωρήθηκε παγκόσμιας εμβέλειας από δύο φίλους. Παράλληλα, από τους εν ζωή η Κική Δημουλά, που πάντα απασχολεί με τις δηλώσεις ή με το έργο-της, προτάθηκε από δύο αναγνώστες.

8. Τη μερίδα του λέοντος κατέλαβαν οι πεζογράφοι, αλλά και οι ποιητές δεν έμειναν πίσω.

[οι φωτογραφίες λήφθησαν από: pap.az, jesmondlocal.com, nobelyears.blogspot.com, www.biography.com, www.guardian.co.uk, tvxs.gr, playlivelearn.blogspot.com, www.ntv.ru, fridge.gr, sinialo.espiv.net και users.sch.gr]

Πατριάρχης Φώτιος