“Ο αιχμάλωτος του ουρανού” του Κάρλος Ρουίθ Θαφόν

Ξέρετε πώς δραπέτευσε ο Κόμης Μοντεχρίστος από τη φυλακή-του; Κατάφερε να τον περάσουν για νεκρό και έτσι τον έβγαλαν έξω οι ίδιοι οι υπάλληλοι του σωφρονιστικού καταστήματος (αν το έλεγαν έτσι τότε!). Ο καταλανός συγγραφέας ακολουθεί τα ίδια χνάρια σε μια πολιτικοποιημένη ιστορία δράσης.

Ισπανικός καφές με Tia Maria:

Carlos Ruiz Zafon
“El prisonero del cielo”
Planeta
Barcelona 2011

Κάρλος Ρουίθ Θαφόν

“Ο αιχμάλωτος του ουρανού”
μετ. Κ. Ρούφου
εκδόσεις Ψυχογιός
                                         2012

            Καταρχάς, πρέπει να πω ότι το βιβλίο διαβάζεται πολύ εύκολα, γεγονός που αφενός διευκολύνει την προσέγγισή-του αλλά αφετέρου βάζει τον αναγνώστη σε υποψίες για το πόσο δουλεμένο είναι και πόσο ενέχει δεύτερα και τρίτα επίπεδα που θέλουν εμβάθυνση. Σ’ αυτό το σημείο μοιάζει με έναν άλλο Ισπανό, τον Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε, του οποίου το “Κίτρινο γιλέκο” είχαμε συζητήσει παλιότερα. Και τα δύο βιβλία μοιράζονται το ενδιαφέρον για παλιότερες περιόδους της ισπανικής ιστορίας αλλά και την εύκολη γραφή-τους, ίσως μια μορφή ευπώλητου με φόντο μια άλλη εποχή.

            “Ο αιχμάλωτος του ουρανού” αναφέρεται ως μυθιστόρημα εποχής στο 1957, μέσα στη φρανκική κυριαρχία, ενώ στο δεύτερο μέρος μετατοπίζεται προς τα πίσω, στα 1940, όπου το εμφύλιος μαίνεται και η σύλληψη αντικαθεστωτικών ήταν σύνηθες φαινόμενο, ακόμα και μέσα στους κύκλους της διανόησης. Τότε σε μια φυλακή της Βαρκελώνης ο Φερμίν Ρομέρο ντε Τόρες βιώνει τα βασανιστήρια και τις άθλιες συνθήκες κράτησης, μέχρι ένας ένας οι κρατούμενοι να πεθαίνουν. Τελικά, οι καταστάσεις έρχονται έτσι, ώστε να αναβιώσει το γνωστό μυθιστόρημα του Δουμά “Κόμης Μοντεχρίστος”, καθώς η δραπέτευση του ήρωα κινείται διακειμενικά (ρητά διακειμενικά) στα χνάρια του ελληνογάλλου ομοτέχνου του Θαφόν.

            Η γραφή όπως προείπα είναι εύκολη. Η γραμματοσειρά που επιλέχτηκε στην ελληνική έκδοση μεγάλη. Οι εικόνες περιγράφονται έντονες, σαν κινηματογραφικές σκηνές. Η εσωτερική ζωή των χαρακτήρων μηδαμινή. Αντίθετα, η εξωτερική-τους δράση είναι ζωγραφισμένη με πολύτονα χρώματα. Ώρες ώρες αναρωτιέσαι αν πρόκειται για ένα εύπεπτο μπεστ-σέλλερ, για ένα μυθιστόρημα για νεαρούς ενήλικες (young adults), είδος με το οποίο είχε ξεκινήσει την καριέρα-του ο ισπανός συγγραφέας, ώρες ώρες συλλογίζεσαι τελικά μήπως αυτή η προσιτή στο αναγνώστη μυθοπλαστική πραγματικότητα είναι ένα τέχνασμα για να μπεις στο βιβλίο και έπειτα να αρχίσεις να σκάβεις.

            Σε ένα πρώτο επίπεδο κάτω από την επιφάνεια συναντάς την ιστορία που ακολουθώντας τα κλασικά έργα της λογοτεχνίας με διακειμενικές αναφορές λειτουργεί πολιτικά, τόσο στον τρόπο επιβολής της φρανκικής εξουσίας, όσο και στο πολιτικοκοινωνικό πλαίσιο της περιόδου 1936-1975, όταν πέθανε ο δικτάτορας. Αν αυτό είναι μια πρώτη κατάκτηση, περιμένεις και άλλες για να πειστείς για την αξία του έργου.

            Τελικά, είναι ένα μυθιστόρημα μυστηρίου και δράσης, εξιχνίασης και ανατροπών. Κι είναι η αλήθεια ότι η αφηγηματική δύναμη του Θαφόν, τόσο όσον αφορά στην οικονομία της αφήγησης όσο και στην εικονοποιία και την εξέλιξη της υπόθεσης, είναι ισχυρή, που κάνει τον αναγνώστη να βυθίζεται στην εποχή και να παρακολουθεί με ενδιαφέρον τους ήρωες να κυνηγούν τους στόχους-τους. Σ’ αυτό βοηθάει, όπως προείπα, και η διακειμενική σύνδεση με τον Κόμη Μοντεχρίστο και το περίτεχνο σχέδιο απόδρασης που εκπόνησε. Ξαναλέω όμως, όπως και σε ανάλογες περιπτώσεις, ότι όλα αυτά δεν φτάνουν, αφού η ανάγνωση του έργου δεν ξεβολεύει τον αναγνώστη, δεν τον ταρακουνά και περιορίζεται σε μια γοργή, ενδιαφέρουσα αλλά και ρηχή, διασκέδαση.

 

[Ο εικαστικός διάκοσμος είναι παρμένος από: www.fanpop.com, transpressnz.blogspot.com, www.sampsoniaway.org, www.diasdehistoria.com.ar και tqarts.blogspot.com]

Πατριάρχης Φώτιος