“…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς” του ΧΡΟΝΗ ΜΙΣΣΙΟΥ

Πριν από δέκα περίπου μέρες πέθανε ο συγγραφέας Χρόνης Μίσσιος, 82 χρονών και πολλών χειμώνων, που έμεινε στην ιστορία των ελληνικών γραμμάτων κυρίως με δύο έργα-του, το “…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς” (1985) και το “Χαμογέλα, ρε …τι σου ζητάνε;” (1988). 

 

 

Κέικ σοκολάτας:

Χρόνης Μίσσιος

“…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς”

εκδόσεις Γράμματα

1985 

            Ο Χρόνης Μίσσιος ήταν δηλωμένος αριστερός, ο οποίος διώχθηκε για τις πεποιθήσεις-του και μέσω του αγώνα-του τις υπερασπίστηκε με πάθος. Παρ’ όλ’ αυτά, ξεκίνησε να γράφει το 1985 όχι για να προπαγανδίσει τις κομουνιστικές-του απόψεις αλλά για να ασκήσει δριμεία κριτική στο ΚΚΕ και εν μέρει στις αυταπάτες οι οποίες απέδειξαν μάταιους τους αγώνες, όχι από έλλειψη ιδεολογικής αξίας αλλά από εσωτερικές διαμάχες που αποδυνάμωσαν την πίστη στην κομουνιστική ιδεολογία. Έτσι, έξι χρόνια μετά την “Αρχαία σκουριά” της Μάρως Δούκα, που εκ των ένδον μίλησε για την αριστερή υστερία, ήλθε και ο Μίσσιος, άγνωστος λογοτέχνης τότε αλλά γνωστός αγωνιστής, για να φωνάξει την αποστροφή-του σε παρασκηνιακές πρακτικές και ναρκοθετικές πράξεις.

            Το κείμενο είναι ένας χειμαρρώδης μονόλογος σε κάποιον χαμένο (τυχερό) σύντροφο, στηριγμένος στον ειρμό σκέψεων που πηδάνε από τη μια ιστορία στην άλλη με μια συνειρμική αλληλουχία. Ο αφηγητής είναι κομμουνιστής (αυτοβιογραφική βέβαια είναι η βάση όλου του αφηγήματος), ο οποίος διώχθηκε και υπέφερε, και φυσικά μιλάει στην προφορική γλώσσα της λαϊκής τάξης, γεμάτη με μαρξιστικούς απόηχους, αφτιασίδωτη, αναρχική, καταγγελτική, που ρέει και σπάει κόκαλα. Η γραφή αντανακλά τη νοοτροπία του αφηγητή και η αφήγηση ξεδιπλώνει όλη την παράνομη δράση-του και τα βασανιστήρια μέσα στις φυλακές. Παράλληλα όμως δεν κρύβει τα λάθη της “καθοδήγησης” ασκώντας έτσι έλεγχο σε όλες τις ντιρεκτίβες και τους ινστρούκτορες που προωθούσαν μια στρεβλή, ορθόδοξη για την εποχή εκείνη, κομουνιστική γραμμή, αυστηρή όσο και ανούσια, τυπολατρική όσο και καχύποπτη.

            Το κείμενο δεν έχει υπόθεση, αλλά αυτό δεν το εμποδίζει να είναι ενδιαφέρον και σαγηνευτικό, κυρίως χάρη στη ζωντανή γραφή-του, που σχεδόν πετάει χωρίς τα κωλύματα του γραπτού λόγου, με την ασυνέχειά-του να λειτουργεί παρωθητικά, με μια ορμή που κανοναρχείται από εσωτερική αγανάκτηση η οποία θέλει να ξεσπάσει σαν γκέιζερ. Δεν λείπει η σάτιρα και ένα πικρό χιούμορ, μια νότα πίκρας που εκτοξεύεται σαν απωθημένο, ένα είδος καυτηριασμού που χολερικά ραντίζει το παρελθόν.

            Φυσικά, συνδέεται με το επόμενο έργο του συγγραφέα, αλλά θυμίζει και το “Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ” του Σολζενίτσιν και το “Λοιμό” του Φραγκιά. Δείχνει τη βία αλλά και τη σχέση εξουσίας και υφιστάμενων, εκτός και εντός κόμματος, την πίστη σε αγνά ιδανικά αλλά και η απογοήτευση από τον χειρισμό-τους, .

            Καλό μήνα

Πατριάρχης Φώτιος