“δεν την αγαπάω πια” του Θανάση Χειμωνά

Ελλάδα – Γαλλία, ανθρώπινες σχέσεις και ερωτικοί δεσμοί, φιλίες και προδοσίες, η αίσθηση του ανικανοποίητου και του διαψευσμένου…

Γαλλικός σκέτος:

Θανάσης Χειμωνάς

“δεν την αγαπάω πια”

εκδόσεις Πατάκη

2010

            Μια νουβέλα 114 σελίδων. Ένα τρίο μεταξύ δυο φίλων, του Γιάννη και της Νικόλ και ενός άλλου φίλου που μπήκε σφήνα, του Θοδωρή. Ο πρώτος αγαπάει τη δεύτερη, η οποία προτιμά να διατηρεί τη σχέση-τους σε επίπεδο φιλίας, ενώ τελικά τα φτιάχνει με τον τρίτο. Δυο πόλεις, η Αθήνα σε πρώτο πλάνο και το Παρίσι σε δεύτερο, με την ενδιάμεση παρένθεση ενός νησιού. Ένα εκκρεμές μεταξύ αγάπης και προδοσίας, φιλίας και έρωτα.

            Η υπόθεση κοινότοπη. Οι χαρακτήρες, πόλοι ενός τριγώνου, καθημερινοί. Η εξέλιξη αποδραματοποιημένη, πλην της κορύφωσης ενός βεβιασμένα σκιαγραφημένου φόνου και μιας οριακής αυτοκτονίας. Αυτό το ρηχό βάθρο δεν αντέχει να σηκώσει πάνω-του το τελικό αποτέλεσμα και δείχνει πόσο η γραφή του Χειμωνά δεν θα ήθελε να είναι κάτι άλλο. Η γλώσσα-του απελπιστικά λιτή και αβαθής, η φαντασία που πλάθει τον μυθιστορηματικό κόσμο πολύ περιορισμένη [θα καταθέσω εδώ μια λεπτομέρεια που μου κίνησε το ενδιαφέρον, αφού μου έδειξε μια πρωτοφανή στατικότητα φαντασίας: οι ήρωες κινούνται   σ υ ν ε χ ώ ς  (πλην ενός αυτοκινήτου για Επίδαυρο και του καραβιού) με ταξί: μέτρησα την παρουσία-του 13 φορές, λες και ο κόσμος κατά Χειμωνά, εφόσον δεν έχει αμάξι, δεν καταδέχεται τα μέσα μαζικής συγκοινωνίας, ή λες και ο συγγραφέας πρέπει να δικαιολογεί διαρκώς αυτές τις καθημερινές μετακινήσεις].

            Θα έλεγα ότι το έργο με εκνεύρισε. Είναι προφανώς άλλη μια διάψευση από τον τρόπο προώθησης των ελληνικών βιβλίων, στα οποία έχει φτιαχτεί ένα σύστημα που προβάλλει ό,τι έχει λαμπερό όνομα και χαμηλές απαιτήσεις ανάγνωσης.

            Η κριτική για άλλη μια φορά το άγγιξε, το περιέγραψε αλλά είτε το άφησε από σεβασμό απείραχτο, είτε βάπτισε το τίποτα με όρους θετικού πρόσημου. Στις παρουσιάσεις νέων βιβλίων το “δεν την αγαπάω πια” είχε τη θέση-του, ενώ οι κριτικές που ασχολήθηκαν μαζί-του προσπάθησαν να φωτίσουν τα δυνατά-του σημεία. Ο Γαραντούδης (Τα Νέα, 6/11/2010) είδε ότι  «ο δραματικός χαρακτήρας της ιστορίας αποφορτίζεται χάρη στη γοργή εκτύλιξη της πλοκής, εστιασμένης κατά βάση σε καθημερινά περιστατικά, και στον αποδραματοποιημένο λόγο, με πολύ συχνή χρήση του «κινηματογραφικού» διαλόγου των προσώπων». Η Παπασπύρου και η Σπίνου στην Ελευθεροτυπία (30/1/2011) γράφουν ότι το έργο «ακουμπάει πάνω σε δυο πυλώνες κυρίως: την καταιγιστική δράση και τον συναισθηματικό αυτισμό των ηρώων του», ενώ μου άρεσε ιδιαίτερα η παρατήρησή-τους ότι «ο Θανάσης Χειμωνάς προβάλλει την εικόνα μιας μερίδας της σημερινής νεολαίας που όχι μόνο δεν μπορεί να ξεστομίσει το «σ' αγαπώ» ή το «δεν σ' αγαπώ», αλλά ούτε και αντιλαμβάνεται καλά καλά τι σημαίνει αυτό».

Ανάλογα, ο Χατζηβασιλείου στο Βήμα “Το αξιοθρήνητο τέλος ενός ερωτικού τρίο” (20/2/2011) πιστεύει ότι «Η αδιαμφισβήτητη επιτυχία της γραφής του Χειμωνά, όπως και στα προηγούμενα έργα του, είναι ότι το αίμα τρέχει από παντού χωρίς να παρουσιάζουν ποτέ οι διάλογοι και η αφήγηση την παραμικρή δόνηση ή έξαρση. Η δράση εκτυλίσσεται σε μια ηθελημένα ψυχρή (θα έλεγα έως και αποστειρωμένη) γλωσσική επιφάνεια, όπου λέξεις και εικόνες πλέουν παρασυρμένες από ένα παντελώς ακύμαντο ρεύμα, το οποίο μόνο την εσχάτη ώρα (κυριολεκτικά στις ακροτελεύτιες αράδες) θα αποκαλύψει τη σαρωτική ορμή του» και η Θεοδοσοπούλου στην Ελευθεροτυπία “Νοσηροί έρωτες” (5/3/2011) βλέπει ότι «Ο συγγραφέας κατορθώνει να αποτυπώσει τον πειθαναγκαστικό τρόπο σκέψης, που χρησιμεύει ως αυτοάμυνα και δηλώνεται με τον τίτλο. «Δεν την αγαπάω πια», σκέφτεται στο αεροδρόμιο, που τη βλέπει, ενώ, ήδη από το εφιαλτικό όνειρο, που τοποθετείται ως εισαγωγή, φανερώνεται η έμμονη προσκόλλησή του σε αυτήν».

            Είτε εγώ είμαι τυφλός (καθόλου απίθανο, και γι’ αυτό έρχομαι ξανά στα έργα του Χειμωνά μήπως δω αυτό που δεν βλέπω) είτε οι κριτικοί δείχνουν υπερβολικό σεβασμό, σαν να φοβούνται μήπως σπιλώσουν το όνομα του πατέρα-του. Ο νεαρός Χειμωνάς γράφει με τον πιο απλό τρόπο, τρόπος που θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητος, κι όμως δεν τον αγνοούν. Επαναλαμβάνω είτε εγώ δεν βλέπω, είτε οι άλλοι βλέπουν με χρωματιστά γυαλιά.

Πατριάρχης Φώτιος