Michel Faber“The Apple”
“Το μήλο”, διηγήματα
μετ. Μ. Μακρόπουλος
εκδ. Καστανιώτη
2009
Διηγήματα με φόντο την Αγγλία του 18ου αιώνα. Θυμίζουν Ντίκενς και τις φτωχογειτονιές των αγγλικών πόλεων, φωτίζουν την άρχουσα τάξη που αχνοφαίνεται και τα κατώτερα στρώματα που ζουν ανάμεσα στον αγώνα για την επιβίωση
και τις μικρές δυνατότητες διαφυγής.
Το κλίμα αυτό καθεαυτό και η υπόθεση των ιστοριών δεν θα μου έλεγε πολλά, αλλά η ίδια η χάρη της αφήγησης, ο απλός βηματισμός και η δύναμη της ατμόσφαιρας με παρέσυραν σε μικρές περιπλανήσεις. Ο κόσμος που αναπαράγεται δίνεται με τη γοητεία της λεπτομέρειας αλλά χωρίς τον σχολαστικισμό της υπερβολής.
Οι περισσότερες ιστορίες αφορούν σε πόρνες της εποχής, οι οποίες ωστόσο δεν δίνονται υπό την αχλή της εξαθλίωσης, τη
ς ηθικής σήψης ή του ανθρώπινου ναυάγιου. Η σκιαγράφησή-τους δεν επιδιώκει να προβεί σε κοινωνική κριτική, ούτε σε καταγγελία της υποκρισίας και της αμαρτίας. Ο Φέιμπερ συνδυάζει την ανθρωπιά και την ευαισθησία, την κοινωνική ματιά με την ιδιωτική περίσκεψη, την ανθρώπινη καθημερινότητα με τη δημόσια ζωή. Με τα διηγήματα αυτά περιπλανιέσαι στο παρελθόν, χωρίς ιστορικισμούς και ιστορία, χωρίς γνώση και εκμάθηση. Μένεις στο κλίμα της εποχής, σαν ο συγγραφέας να ζούσε τότε και η μετάφραση να μεταφέρει το τέμπο μιας ρεαλιστικά παλαιικής γραφής στο σήμερα.
2009
Διηγήματα με φόντο την Αγγλία του 18ου αιώνα. Θυμίζουν Ντίκενς και τις φτωχογειτονιές των αγγλικών πόλεων, φωτίζουν την άρχουσα τάξη που αχνοφαίνεται και τα κατώτερα στρώματα που ζουν ανάμεσα στον αγώνα για την επιβίωση
και τις μικρές δυνατότητες διαφυγής.Το κλίμα αυτό καθεαυτό και η υπόθεση των ιστοριών δεν θα μου έλεγε πολλά, αλλά η ίδια η χάρη της αφήγησης, ο απλός βηματισμός και η δύναμη της ατμόσφαιρας με παρέσυραν σε μικρές περιπλανήσεις. Ο κόσμος που αναπαράγεται δίνεται με τη γοητεία της λεπτομέρειας αλλά χωρίς τον σχολαστικισμό της υπερβολής.
Οι περισσότερες ιστορίες αφορούν σε πόρνες της εποχής, οι οποίες ωστόσο δεν δίνονται υπό την αχλή της εξαθλίωσης, τη
ς ηθικής σήψης ή του ανθρώπινου ναυάγιου. Η σκιαγράφησή-τους δεν επιδιώκει να προβεί σε κοινωνική κριτική, ούτε σε καταγγελία της υποκρισίας και της αμαρτίας. Ο Φέιμπερ συνδυάζει την ανθρωπιά και την ευαισθησία, την κοινωνική ματιά με την ιδιωτική περίσκεψη, την ανθρώπινη καθημερινότητα με τη δημόσια ζωή. Με τα διηγήματα αυτά περιπλανιέσαι στο παρελθόν, χωρίς ιστορικισμούς και ιστορία, χωρίς γνώση και εκμάθηση. Μένεις στο κλίμα της εποχής, σαν ο συγγραφέας να ζούσε τότε και η μετάφραση να μεταφέρει το τέμπο μιας ρεαλιστικά παλαιικής γραφής στο σήμερα.Πατριάρχης Φώτιος
16 comments:
Καλημέρα. Έχω διαβάσει τα "Δίδυμα Φαρενάιτ". Είναι από τα ωραιότερα σύγχρονα βιβλία που εχω διαβάσει. Τα θέματα δεν είναι πολύ πρωτότυπα, αλλά ειναι καθολικά ανθρωπινα και ιδωμένα με πολύ διεισδυτική και ευαίσθητη ματιά. Πιάνει μια σημαντική λεπτομέρεια, ένα στιγμιότυπο απο επεισόδιο, ένα ερώτημα και το φωτίζει από πολλές πλευρές και σε βάθος. Σε κάνει να δεις ως σοβαρά όλα τα ανθρωπινα, σε κάνει να ξαναδείς, υπό φως της σημερινής πραγματικότητας του δυτικού κόμσου, τον άνθρωπο, τη βαθύτερη και μερικές φορές σκοτεινή φύση του, αλλά και την απανθρωπιά της σύγχρονης αλλοτρίωσης, κλιμακωτά και σε χαμηλούς μα αδυσώπητους τόνους. Δεν είναι όμως "βαρύς", έχει μια γλύκα.
Η ποικιλία του επίσης είναι μεγάλη. τα περισσότερα διηγήματα θυμάμαι μετά από τόσον καιρό (λιγα χρονια) τι λένε το καθένα, που σημαίνει ήταν πολυ επικεντρωμένα στο θέμα τους. (Το ομώνυμο είναι ενα μικρό αριστούργημα για τις αρχετυπικές οικογενειακές σχέσεις, τοποθετημένο σε ένα παγωμένο περιβάλλον -πόλος- που το κάνει ποιητικό).
Νομίζω ότι δουλεύει πολύ το θέμα του πριν αρχίσει να γράφει, δεν γράφει τίποτα περιττό. Καμιά περιγραφή δεν είναι "περιγραφή" σκέτη.
Αλλά το μεγαλύτερο χάρισμα έιναι αυτό που λες, η γραφή του. Σε κάνει από μόνη της να διαβάζεις ακατάπαυστα, γραφή που τη ζηλεύεις (Και με τις μικρές παραλλαγές της ανάλογα με το θέμα)
Γενικά δεν ξερω πολλούς ξένους συγχρονους συγγραφείς, τον ειχα μάθει από την Καφεϊνη νομίζω και με εντυπωσίασε. Θέλω πολυ να διαβασω μυθιστόρημά του.
Αυτά!
Η συγκεκριμένη συλλογή διηγημάτων του Φέιμπερ είναι πιστεύω από τις πιο πετυχημένες που έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια. Ένα από τα χαρακτηριστικά ενός τόσο καλού συγγραφέα είναι ότι δίνει εξαιρετικά το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο κινούνται οι ήρωές του, αλλά όχι σε βάρος της πλοκής και των χαρακτήρων. Όταν είναι κανείς τόσο χαρισματικός δεν χρειάζεται να είναι αυτό που στη χώρα μας αποκαλούμε 'στρατευμένος' για να καταθέσει ένα σημαντικό κοινωνικό σχόλιο που αντανακλάται με επιτυχία και στην κοινωνική ταυτότητα της σύγχρονης Αγγλίας.
Pellegrina,
πείθομαι και με αυτά που γράφεις ότι ο Φέιμπερ είναι πολύ σημαντικός διηγηματογράφος, όχι του ενός βιβλίου αλλά μιας σημαντικής παρακαταθήκης.
Από την άλλη, δεν ξέρω αν θα είναι το ίδιο καλός και στο μυθιστόρημα που έχει άλλες απαιτήσεις, στις οποίες τα θετικά στοιχεία του Φέιμπερ δεν ξέρω αν μπορούν να εφαρμοστούν με επιτυχία.
Πατριάρχης Φώτιος
Εύα,
είδες κάτι που με πείθει ακόμα περισσότερο για την αξία του Φέιμπερ: το κοινωνικό πλαίσιο ως μήτρα της συμπεριφοράς των προσώπων του. Κι έτσι ούτε χαντακώνονται οι χαρακτήρες για την κοινωνιολογική ματιά, ούτε η τελευταία απορροφάται από την πλοκή και τα πρόσωπα.
Πατριάρχης Φώτιος
Εγώ έχω διαβάσει το "Κάτω από το δέρμα" ,του Φέιμπερ. Ένα ιδιόμορφο μυθιστόρημα, μάλλον επιστημονικής φαντασίας. Πολύ σασπένς, πλούσια φαντασία, έξυπνη πλοκή... Δεν ήταν όμως και κάτι που θα με παρακινούσε να αναζητήσω κι άλλα βιβλία του.
('Η όπως θάλεγε κι η Πελεγκρίνα δεν ήταν αρκετά λαβυρινθώδες για "μαζοχιστές" αναγνώστες)
Καλημέρα,πολύ ενδιαφέροντα αυτά που γράφεις γιά το ΜΗΛΟ,το οποίο έχω προμηθευτεί αλλά δεν έχω διαβάσει ακόμα.Να διευκρινίσω ότι το βιβλίο αυτό, είναι sequel(με τον κινηματογραφικό όρο),συνέχεια δηλαδή του αριστουργηματικού του μυθιστορήματος ΤΟ ΑΛΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΛΕΥΚΟ (ένα από τα αγαπημένα μου βιβλια),όπου εντυπωσιάζει η ρεαλιστική περιγραφή της Βικτωριανής εποχής.
Γενικως ο Φέιμπερ είναι ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟΣ συγγραφέας, δεν υπάρχει βιβλίο του που να είναι αδιάφορο, κυρίως δε το προαναφερθέν και το ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΡΜΑ είναι εντυπωσιακά.
Με φιλικούς χαιρετισμούς
Καλημέρα.
Απλά προσθέτω κι εγώ ότι ο Φέιμπερ είναι μια όντως ξεχωριστή περίπτωση και βέβαια είναι ακόμα πολύ νέος άρα έχουμε "λαμβάνειν".Και χαίρομαι γι αυτό αν και ήδη κατέχει την θέση του ό,τι κι αν γίνει,κι αν ακόμα δεν ξαναγράψει ποτέ,μόνο το "Άλικο και Λευκό" εμένα μου αρκούν.
Κι επειδή ό,τι θυμάμαι χαίρομαι κι εσείς είστε καλοί άνθρωποι
μια-έτσι σε δουλειά να βρισκόμαστε-απορία:αν μιλήσουμε για αγγλική,αμερικάνικη,ρωσική,ελληνικήκτλ λογοτεχνία θα σκεφτούμε δημιουργούς, που με κριτήριο την αντίστοιχη γλώσσα- της χώρας γέννησής τους κυρίως-έγραψαν σ΄αυτήν κι έτσι τους τοποθετούμε σε τέτοιες μεγάλες χαρακτηριστικές
κατηγορίες.Είναι ακριβές αυτό;Ή μήπως η "πατρίδα" των ηρώων κι η γλώσσα που μιλάνε εκείνοι προηγείται;
Ο Καλλιφατίδης είναι μια ειδική περίπτωση ας πούμε;Ο Φέιμπερ;Εγώ δυσκολεύομαι μιλώντας για αγγλική λογοτεχνία να τον βάλω εκεί.Κάτι δεν μου κολλάει καλά.
Βλέπω, φίλοι μου, ότι ο Φέιμπερ αξιολογούμενος σε πολλά διαφορετικά βιβλία κερδίζει την εκτίμηση όλων-μας. Προφανώς συμφωνούμε στο ότι αξίζει να τον παρακολουθούμε και "έχουμε λαμβάνειν", όπως είπε η Vivi.
Ίσως είναι η πρώτη φορά σ' αυτό το ιστολόγιο κατά την οποία διαφορετικοί άνθρωποι με ποικίλα αναγνωστικά γούστα συγκλίνουν στην αξία ενός συγγραφέα και μάλιστα όχι του ενός βιβλίου.
Πατριάρχης Φώτιος
Vivi, τι εθνικότητας είναι ο Φέιμπερ; Ιρλανδός, Αμερικάνος, Ουαλός, Άγγλος, Νεοζηλανδός, Αυστραλός, Καναδός; Προσωπικά το διάβασα -φαντάζομαι- στο βιβλίο του αλλά δεν το συγκράτησα. Γιατί; Μα προφανώς γιατί γράφει στα αγγλικά και αναπλάθει την ατμόσφαιρα στη Βρετανία μιας εποχής βγαλμένης από τα κλασικά κείμενα της λογοτεχνίας. Επομένως λογοτεχνική ιθαγένειά-του είναι η αγγλική γλώσσα. Γενικότερα, πιστεύεται ότι ο συγγραφέας είναι η γλώσσα-του και δευτερευόντως ο τόπος καταγωγής-του. Γι' αυτό ο Περικλής Μονιούδης ανήκει στη γερμανόφωνη λογοτεχνία (παρότι ελληνικής καταγωγής που ζει στην Ελβετία), ενώ ο Θοδωρής Καλλιφατίδης λ.χ. στην ελληνική (γιατί -καθόσον γνωρίζω- γράφει τα έργα του στα ελληνικά, παρόλο που ζει στη Σουηδία).
Πατριάρχης Φώτιος
Καλλιφατίδης: μόλις αγόρασα το "Φίλοι και εραστές". Pολύ καλός συγγραφέας και το βιβλίο από τα φετινά που δεν θα έχανα με τίποτα.
Ποια είναι η ερώτηση; αν είναι η γλώσσα ή ο τόπος καταγωγής που καθορίζουν την 'εθνικότητα" του λογοτέχνη;
Νομίζω ΚΑΙ τα δύο. προεχει η γλώσσα, αλλά τωρα πια οι εμπειρίες που γράφονται στην χ γλώσσα μπορεί να προερχονται από την ψ κοινωνία, οπότε αμφότερα πλουτίζονται. το "πατρίδα μου ειναι η γλώσσα μου" δεν ισχύει πια 100%.
Ο Καλλιφατίδης γράφει ελληνικά, αλλά ως ψυχοσύνθεση και εμπειρίες εχει εν πολλοίς τα χαρακτηριστικά του τόπου στον οποίο ζει. Ο Γκάζι Καπλάνι γράφει ελληνικά, αλλά δεν παύει να έχει (και να περνάει στο εργο του)τα βιώματα ενός Αλβανού (μαζί βεβαια με τα ατομικά στοιχεία κουλτούρας). Ο Νίκος Παπανδρέου εχει γραψει πολλά βιβλία πρώτα στα Αγγλικά, αλλά η θεματολογία του είναι, εν πολλοίς, ελληνική και ο ίδιος εντάσσεται στην ελληνική πραγματικότητα. Ο Πάνος Καρνέζης δεν εχω καταλάβει καν σε τι γλώσσα γράφει (νομίζω κανει ο ιδιος τις μεταφρασεις από τη μια στην άλλη), αλλά τα βιβλία του εχουν ελληνικά θεματα και ο ίδιος μεγάλωσε εξ αλλου στην Ελλάδα. Υποθετω κατι τέτοιο "μπερδεμένο" θα εννοείτε και για τον Φέιμπερ (που δεν ειναι Βρετανός -νομιζω Ελβετός;).
Η γνώμη μου ειναι οτι τίποτα μπερδεμένο δεν υπάρχει, το μπέρδεμα προκύπτει μονο από τον συντηρητισμό των ορολογιών: οι "εθνικές" λογοτεχνίες "ανοίγουν" πια και όλοι οι παραπάνω εντάσσονται στην ιστορία και των ΔΥΟ -τουλαχιστον- άμεσα ενδιαφερόμενων κοινωνιών, ενω οι σπουδαιότεροι εξ αυτων και σε ευρύτερες: ευρωπάική, παγκόσμια. Ούτως ή άλλως, όσο και αν το συζητάμε, έ τ σ ι συμβαίνει στην πράξη: Μπορεί άραγε να αγνοήσει η Βρετανία τον Καρνέζη, η Αλβανία του Καπλάνι, η Σουηδία τον Καλλιφατίδη; όχι βέβαια! Από την άλλη, πώς να τους αγνοήσει η ελληνική γραμματολογία; Γίνεται; ό,τι και να λεμε θεωρητικά, στην πράξη ΔΕΝ γίνεται.
Τελικά η "εθνικότητα" είναι άλλος ένας χαρακτηρισμός από τους πολλούς που έχει ένας συγγραφέας ("ρεαλιστής", "γυναίκα", "στρατευμένος", "αστος", "γκέι" κλπ.) Και μπορεί να εχει δυο και τρεις "εθνικότητες". Ό,τι και να λεμε, η τέχνη φτιάχνει μόνη της την πολλαπλή πατρίδα της!
Όμως, οπωσδήποτε υ π ά ρ χ ε ι αυτή η "πολλαπλή πατρίδα" (δηλαδή οι ρίζες και η σύνθετη συλλογική μνήμη του συγγραφέα) Απλώς η ιστορία της λογοτεχνίας φτιάχνει διαφορετικούς χάρτες από τους πολιτικούς!
υγ: Ο Κούντερα στον πέπλο, από ό,τι θυμάμαι, δίνει μεγάλη σημασία στο θέμα. Μην ξεχνάμε ότι α)ο ίδιος είναι αντιπροσωπευτική τετοια περίπτωση και β) αναφέρεται σε εποχές λίγο παλιότερες από τη σημερινή καλπάζουσα "παγκοσμιοποίηση' Νομίζω ότι εννοεί την εθνικότητα υπό την έννοια της συλλογικής μνήμης και εμπειρίας. Αυτά ομως τα στοιχεία σήμερα εμπλουτίζονται και μεταβάλλονται διαρκώς!
(η αναφορά μου στον Κουντερα ειναι προχειρη και από μνήμης και μπορεί να κάνω λάθος)
Pellegrina,
η δεύτερη εκδοχή της άποψής-σου είναι πιο κοντά σ' αυτό που σκέφτομαι εγώ.
Ας πάρουμε το ακραίο σενάριο: ένα βιβλίο να γραφτεί σε δύο γλώσσες από συγγραφέα που εκφράζεται καλά και στις δύο βέβαια: λ.χ. η αφήγηση να είναι στα ελληνικά αλλά, επειδή αναφέρεται σε Γάλλους, οι διάλογοι να είναι στα Γαλλικά.
Αυτό θα ήταν το πρότυπο του διγενούς βιβλίου και θα ήταν δύσκολο να το κατηγοριοποιήσουμε.
Από κεί και πέρα συμφωνούμε ότι πρώτιστα μετράει η γλώσσα (εξ ανάγκης, αφού δεν υπάρχουν τέτοια δίγλωσσα έργα), αλλά οι καταβολές παίζουν ρόλο όπως και η ατμόσφαιρα.
Πέρα από τα παραδείγματα που έχουμε πει έχω στο νου-μου τον Αλεξάκη, ο οποίος γράφει και μεταφράζει από τα γαλλικά στα ελληνικά και τανάπαλιν, με κόσμους τόσο ελληνικούς όσο και γαλλικούς. Φυσικά ανήκει και στις δύο λογοτεχνίες. Λέω λογοτεχνίες αλλά όχι κουλτούρες κι αυτό ίσως είναι το κλειδί της σκέψης-μου.
Λ.χ. η Σώτη Τριανταφύλλου γράφει εις άπταιστην ελληνικήν έργα που έχουν αμερικάνικο φόντο, ήρωες, κοσμοαντίληψη. Θα μπορούσε να τα διεκδικήσει η αγγλοσαξονική λογοτεχνία ως δικά της; Κατά τη γνώμη-μου, όχι, γιατί μπορεί να να τα εντάξουμε (μέσα στο παγκοσμιοποιήμενο γίγνεσθαι) στην αγγλοσαξονική κουλτούρα αλλά όχι στην αντίστοιχη λογοτεχνία. Ο τοίχος της γλώσσας είναι απροσπέραστος.
Τα πράγματα φυσικά δεν είναι απλά κι όσο προχωρεί αυτή η διεθνιστική συνείδηση όλο και περισσότερο θα συναντάμε "μιγάδικα" κείμενα από "μιγάδες" συγγραφείς:
1) από δύο γονείς, άρα δύο μητρικές γλώσσες, 2) άλλη η μητρική κι άλλη η γλώσσα στην οποία γράφει, 3) γράφει τη Χ γλώσσα αλλά μιλάει για Ψ κουλτούρα, 4) ζει στη Κ χώρα αλλά εξακολουθεί να γράφει στη μητρική-του, 5) είναι Ιταλός αλλά επέλεξε να γράψει πορτογαλλικά (λ.χ. Ταμπούκι) κ.ο.κ.
Γι' αυτό ξεχωρίζω την ένταξη στη λογοτεχνία (όπου πρέπει να είμαστε μονοσήμαντοι) από την ένταξη στην ή στις κουλτούρες, όπου το ανήκειν πολλαχού θα είναι σύντομα πολύ συνηθισμένο.
Πατριάρχης Φώτιος
Τελικά συμφωνούμε: η γλωσσα ειναι το πρωτο κριτήριο, τα ΄άλλα αναγκαστικα έπονται. Απλά όσο περνάει ο καιρός τα λαμβάνουμε πιο πολύ υπόψη
Με τη Σώτη παίζει ενα ζητηματάκι, αλλά δεν το συζητάω τώρα, γιατί δεν ειμαι ετοιμη (αναγνωστικά)
Δ ί γ λ ω σ σ ο βιβλίο; ώστε δεν υπάρχει; παγκοσμίως; Πολύ ενδιαφέρον! και όμως, υπάρχουν΄πάμπολλοι δίγλωσσοι άνθρωποι, και όχι μονο με τη συγχρονη εννοια, αλλά και στις παραδοσιακές κοινωνίες (πχ στην ελλάδα αρβανίτικα χωριά κλπ)
διευκρίνιση: το "αρβανίτικα χωριά' η΄ταν προχειρο παράδειγμα (διάλεξα το πιο ανώδυνο πολιτικά), αλλά ατυχές από την άποψη ότι τα αρβανίτικα δεν εχουν ΓΡΑΦΗ. Γραφή εχουν πχ τα τούρκικα της Θράκης (υποθετω και τα πομάκικα, αφού ειναι βουλγάρικα) Υποθετω επίσης και εκείνα τα ξερισπιά! ΔΕΝ έχουν τα ρομά (εγώ τους έδωσα, στη ¨Μέρα της Μελάνης") Ποια άλλα; τι άλλες γλώσσες εχουμε στην Ελλάδα; Εβραϊκά. Γραφή γραφότατη. Φαντάζεσαι να γραφτούν και σε διαφορετικό ...αλφάβητο;
(μας φαίνονται τρελά αυτα, αλλά σε κάποιο μέλλον μπορέι να διδάσκονται όλα μαζίκαι να ειναι μια πλούσια πραγματικότητα. Αν η ανθρωπότητα δεν εβγαζε καθε τοσο τα μάτια της, θα έβλεπε τρελές εξελίξεις, αλλά την τρώει ο κ..ς της με τα κ..οπετρέλαια και τα κ..πυρηνικά Αι σιχτίρ!
Σας ευχαριστώ πολύ Pellegrina και Πατριάρχη.
Με απασχολούν ώρες-ώρες κάτι ζητήματα...
Είχα σαφώς την Τριανταφύλλου στο μυαλό,Pell,να ετοιμαστείς διότι κάτι υποψιάζομαι κι εσύ είσαι και χείμαρρος συνήθως!
βλαχικα (ΔΕν εχουν)
Post a Comment