Γνωριμία με συγγραφείς
Σενάριο 1ο: Ένας φίλος, τον οποίο εκτιμώ, μου φέρνει το υπό έκδοση βιβλίο του να το αξιολογήσω. Πόσο μπορώ να μείνω ανεπηρέαστος από την προσωπική μας σχέση;
Σενάριο 2ο: δυο τρεις συγγραφείς επισκέπτονται επώνυμα το blog μου, με τους οποίους γνωριζόμαστε και μιλάμε σε οικείο τόνο. Πολλές φορές ανταλλάσσουμε φιλοφρονήσεις, μιλάμε πια φιλικά, κερδίζει ο ένας τη συμπάθεια του άλλου. Και κάποια στιγμή ένας από αυτούς εκδίδει λ.χ. ένα μυθιστόρημα. Πώς θα μπορέσω να αναρτήσω τη γνώμη μου σε ένα post έχοντας τη συνείδησή μου ήσυχη ότι δεν τον είδα θετικά χάρη στη γνωριμία μας ή ότι δεν τον αδίκησα εξαιτίας της διάθεσής μου να φανώ αντικειμενικός;
Σενάριο 3ο: είμαι δημοσιογράφος σε μια εφημερίδα και παίρνω συνεντεύξεις από συγγραφείς. Παράλληλα διατηρώ μια στήλη, όπου κάνω βιβλιοπαρουσιάσεις. Βρίσκομαι, λοιπόν, μέσα από τη δουλειά μου στο κύκλωμα –χωρίς αρνητικά υπονοούμενα η λέξη- και συμπαθώ (ή και αντιπαθώ) πρόσωπα Νεοελλήνων συγγραφέων, τους οποίους γνωρίζω πλέον. Καλούμαι, λοιπόν, κάποια στιγμή να γράψω τη γνώμη μου για το βιβλίο τους. Τι κάνω;
Τα σενάρια μπορούν να πολλαπλασιαστούν και να αποκτήσουν και όνομα.
Αναρωτιέμαι, λοιπόν, πόσο η προσωπική σχέση με έναν συγγραφέα επηρεάζει την κριτική μου, ειδικά όταν έχω ένα δημόσιο βήμα (εφημερίδα, blog κ.τ.λ.); Είναι το πρόσωπο άσχετο με το βιβλίο; Είναι το βιβλίο που θα μείνει και επομένως αυτό και μόνο αυτό μετράει σε μια “αντικειμενική” παρουσίαση; Ακριβώς λόγω των παραπάνω οι ίδιοι οι συγγραφείς επιδιώκουν να γίνουν γνωστοί ως άνθρωποι και να επηρεάσει η προσωπικότητά τους την τύχη των βιβλίων τους; Το ζήτημα είναι τι κάνουν όλοι οι άλλοι!
Πατριάρχης Φώτιος
7.3.2007
45 comments:
Πατριάρχα μου, ούτε ψύλλος στον κόρφο σας. Καλά ξεμπερδέματα!
Αν είσαι δημοσιογράφος και κριτικογράφος και τους συναντάς σχεδόν καθημερινά στη Σόλωνος και τα πέριξ...
Αν παρακολουθείς ξένες λογοτεχνίες απο το πρωτότυπο και καταλαβαίνεις πόσο φτενή κι αδιάφορη είναι η δική μας...
Αι, τότε καταλαβαίνεις το δράμα μου και την επιλογή εκ μέρους μου της ανωνυμίας...
σιγά βρε ανώνυμε μη τραβάς τέτοια ζόρια
διάβασε και καμιά μετάφραση, να ζήσουν κι οι μεταφραστες βρε πουλάκι μου
Καλά γιατί τώρα κι εσείς δημοσιογράφε και κριτικογράφε ανώνυμε άνθρωπε, κυκλοφορείτε καθημερινά στη Σόλωνος και τα Πέριξ? Για οκτάωρο τι έχει μείνει πια εκεί γύρω? Και για συνεργασία χάθηκαν τα μέιλ? Ελάτε τώρα, δημοσιογράφε και κριτικογράφε ανώνυμε, συγχωρέστε με, δεν σας πιστεύω γιατί αυτή την καραμέλα χρόοονια τώρα την πιπιλούν οι δημοσιογράφοι-κριτικογράφοι που όντως κυκλοφορούν εκεί στα πέριξ γιατί, επιτρέψτε μου, πιστεύω πως αρέσκονται σ αυτό το αιώνιο παιχνίδι της. . . ποντικοπαγίδας.
Οι ξένες λογοτεχνίες όλα κι όλα, είναι πολλές χώρες μαζί. Δύο καΧώρα Μόνη της σίγουρα θα βρείτε αν ψάξετε.
Γιατί τώρα μούρχεται να υπογράψω Αραγκόν;
Λέτε να φταίει το τσιπουράκι Πατριάρχα;
@anonymous
Γι' αυτό καταρχάς επιλέγεις ένα ψευδώνυμο για να επικοινωνούμε. Από την άλλη μπορείς να μην συγχρωτίζεσαι με τους συγγραφείς ή να κρατάς ψυχολογικές αποστάσεις. Το να ασχολείσαι μόνο με την ξένη λογοτεχνία είναι κι αυτό μια υπεκφυγή. Γράφεις στο απυρόβλητο για ένα βιβλίο για το οποίο δεν θα σου απαντήσει κανείς. Κι από την άλλη η ελληνική λογοτεχνία δεν είναι και τόσο κατώτερη (αν είναι καθόλου) από άλλες λογοτεχνίες, τουλάχιστον όσον αφορά σε ορισμένες κορυφές που κι εμείς έχουμε.
@ethos
Εγώ ένας φτωχός και μόνος blogger προβληματίζομαι ειλικρινά τι να κάνω με συγγραφείς που τυχόν με επισκέπτονται. Τι θα κάνω με το βιβλίο της Βιτάλη "Ιερή παγίδα", όταν το διαβάσω, ή με το επόμενο βιβλίο λ.χ. του Μαμαλούκα;
Πατριάρχης Φώτιος
Υ.Γ. Ευτυχώς στο μοναστήρι δεν πολυσυχνάζουν συγγραφείς κι έτσι εκεί είμαι ήσυχος!!!
Τι θα λέγατε αν το βλέπατε το θέμα από την άλλη του πλευρά; Να είστε δηλαδή συγγραφέας και να συχρωτίζεστε με κριτικογράφους. Όχι συχνά. Ούτε για ... κακό σκοπό. Απλώς βρίσκεσαι που και που σε σπίτια φίλων και πίνετε ένα ποτό. Και με τα χρόνια μοιάζει να έχετε γίνει και φίλοι. Να μιλάτε για την Κωνσταντινούπολη, ας πούμε, και για τα καλά μαγέρικα. Κι ενώ γίνονται αυτές οι συζητήσεις εσύ κρατάς και μια απόσταση γιατί κριτικός είναι ο άνθρωπος, αύριο βγάζεις βιβλίο, ποιά η θέση του; Πώς θα νιώσει απέναντί σου αν το βιβλίο δεν του άρεσε και σε έχει θάψει; Κι έρχεται εκείνη η μέρα και τον συναντάς πάλι κάπου και σου λέει ότι διάβασε το βιβλίο σου και του άρεσε πολύ. Κι εσύ χαίρεσαι γι' αυτό. Σου 'ρχεται να τον φιλήσεις. Και μετά από μια βδομάδα διαβάζεις την κριτική του στην εφημερίδα. Και, ω του θαύματος, είναι σαν να την έγραψε κάποιος άλλος. Μα καλά εκείνος δεν έλεγε ότι του άρεσε;
Αυτό είναι το χειρότερο πατριάρχη. Να ντρέπεται ο κριτικός να πει τη γνώμη του. Ή να φροντίζουν να του την αλλάζουν άλλοι.
Προσωπικά, επειδή με αναφέρατε, έχω συνηθίσει τα απρόβλεπτα. Και τα χειρότερα και τα καλύτερα. Παίζω από πολύ μικρή χαρτιά κι' έχω μάθει να κρατώ την ψυχραιμία μου. Από μένα λοιπόν ελεύθερος.
Xα! Πατριάρχη μου , χωρίς παρεξήγηση , με ξεσηκώσατε , πάνω που έλεγα να συνεχίσω το ρεπό μου . Είναι το ιντριγκαδόρικο του προβληματισμού σας βλέπετε . Εξού και η σινδόνη που ακολουθεί ( τη συγχώρεση σας )...
Κλασσικός ο προβληματισμός ( π.χ. μια καλή μου φίλη έχει αγοράσει ένα φόρεμα , μου το παρουσιάζει , ζητά με αγωνία τη γνώμη μου και το θρίλερ ξεκινά : α ) Το φόρεμα είναι υπέροχο so ... no problem ! , βου ) το φόρεμα είναι το λιγότερο απαράδεκτο . Τι κάνουμε τώρα ? ).
Ειλικρινά δεν καταλαβαίνω γιατί ζοριστήκατε . Πλησιάζει η αποφράδα ώρα ? Ακολουθούν tips πολλαπλής επιλογής . Τικάρετε την κατ'εσάς σωστή μέθοδο .
a ) Μέθοδος "κι όποιον πάρει ο Χάρος" : Κρίνεται το βιβλίο αντικειμενικά κι αν το θάψετε , τι να κάνουμε ? Αυτά έχει η ζωή . Τι μας κόφτει εμάς το πως θα το πάρει ο άλλος ? (πιάνει και στις λυκοφιλίες )
b) Μέθοδος "λαμόγιο" : Βρίσκουμε όλα τα
βιβλία του φίλου μας εκπληκτικά ( σίγουρα θα ξεπεράσουν τη Βίβλο σε πωλήσεις βρε ! ) και άσε κάποιους άλλους να βγάλουν το φίδι απ'την τρύπα ( κλείσιμο ματιού ! ) .
c ) Μέθοδος "ιερομάρτυρας" : Αρνείστε κατηγορηματικά να κρίνετε το βιβλίο . Δε θα χαλάσετε εσείς τη φιλία σας για ένα παλιοβιβλίο . Καλύτερα να γίνετε η Μαρία της Σιωπής . Αν δουλεύετε στον Τύπο και γράψετε τελικά , τα ρίχνετε στο αφεντικό σας , τα διαπλεκόμενα , λέτε ότι σας μαστιγώσαν για να υποκύψετε , το κάνατε εν τέλει για να βγάλετε κι εσείς το μεροκάματο ο καψερός !
d ) Μέθοδος "Σολομώντας" : Αν το βιβλίο είναι για ανακύκλωση , προσπαθείτε το πολύ να βρείτε για όσα αρνητικά , άλλα τόσα θετικά , για να μη σας κουνηθεί κανείς μετά ( Ορίστε μας ! ).
e ) Μέθοδος "Κόφφι Ανάν" : Συζητάτε με τον ενδιαφερόμενο τον προβληματισμό σας και ξεκαθαρίζετε τη θέση σας . Αν εκείνος είναι ανοιχτόμυαλος και σας δώσει το "οk" , κάνετε ό,τι σας φωτίσει ο Θεός και χαίρεστε που έχετε έναν τόσο προχωρημένο και ώριμο φίλο . Αν τον δείτε να είναι λίγο "δυσκοίλιος" , τικάρατε λάθος μέθοδο . Δοκιμάστε μια από τις πιο πάνω ( για όλους υπάρχει μια δεύτερη ευκαιρία ) .
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία ,
Η πιστή Aura
Υ.Γ. Καλέ τι έχετε πάθει με τη Σόλωνος , μια χαρά δρόμο ? Εκεί τριγυρνάτε όλοι ? Κι εγώ που την περπατάω συχνότατα γιατί δεν έχω πετύχει κανέναν ? Ε ? Ένας "Πύρινος κόσμος" μας χρειάζεται μου φαίνεται , λίγο ζεν ...
Λίγο υπερβολικό το προηγούμενό μου σχόλιο (χέρι χέρι βέβαια με τα λόγια του ανώνυμου).
πατριάρχα μου κι εγώ προβληματίζομαι όταν διαβάζω και γράφω κριτική για βιβλία συναδέλφων και συχνά φίλων. ένας επηρεασμός υπάρχει πάντα. απ' την άλλη μια ειλικρίνεια στην κριτική σπάνια παρεξηγιέται απ' τον συγγραφέα, σχεδόν πάντα επικροτείται. κάνεις ό,τι κι ο διαιτητής: ό,τι βλέπεις σφυρίζεις.
χαιρετώ
Εγώ θάθελα τώρα πρώτα απ όλα να συγχαρώ την κα Βιτάλη που βγαίνει ήρεμα και ωραία και υπογράφει τη γνώμη της. Να είμαι ειλικρινής δεν την γνωρίζω κι ούτε ξέρω τα βιβλία της, ζητάω συγνώμη αν έπρεπε, εν πάση περιπτώσει, τη συγχαίρω για το ήρεμο, το κόσμιο και το θαρρετό.
Αμέσως μετά θα ήθελα να ρωτήσω αν θα έπρεπε να γνωρίζω την ταυτότητα-επαγγελματική ιδιότητα του mamaloukas. Πλασάρεται εδώ ως αυτονόητη και sine qua non και μια και εγώ ούτε τον κο Μαμαλούκα γνωρίζω αλλιώς αλλά μόνον μπλοκικώς, θα παρακαλούσα κάτι να γίνει με αυτό το θέμα. Να με κατατοπίσετε σχετικά, θα ήταν μια ευγενής κίνηση... Απο τη στιγμή που αποκαλύπτουμε την άλλη μεριά του φεγγαριού μας, μοιράζουμε ένα σκάφανδρο στους επισκέπτες - τουλάχιστον. Τα λέω αυτά εδώ γιατί επισκέφτηκα το blog του αλλά ούτε εκεί δεν μπόρεσα να μάθω. Οπότε; Με συγχωρείτε Πατριάρχα για την κατάχρηση του χώρου σας.
Πατριάρχα μου, δεν το κατάλαβα αυτό με το Μοναστήρι. Περίπτερο στην Πλατεία Συντάγματος την εποχή των Απόκρεω είναι ένα blog, ο blogger επιλέγει τη στολή του και οι επισκέπτες τη δική τους εκτός από μερικούς που διαλέγουν την πίσω πόρτα. Ποιό Μοναστήρι;
Και επί του προκειμενου post.
Οι δημοσιογράφοι που ασχολούνται με το βιβλίο είναι οι Αναγνώστες που κέρδισαν το Λαχείο. Γνωρίζουν από κοντά τους συγγραφείς που τους θαυμάζουν a priori και όλοι μα όλοι θάθελαν μια μέρα να γράψουν το δικό τους βιβλίο. Ολα τα άλλα, απομυθοποίηση ίσως, απογοήτευση, κλπ έρχονται με τα χρόνια και την εμπειρία.
Οι συγγραφείς είναι καλλιτέχνες με ό,τι το ματαιόδοξο και το υποσχόμενο μπορεί να κρύβει αυτή η ιδιότητα. Και είναι απολύτως φυσικό να επιθυμούν παρτίδες με δημοσιογράφους που ασχολούνται με το βιβλίο. Ολα τα άλλα, συμπάθειες, αντιπάθειες, κλπ έρχονται με τα χρόνια και την εμπειρία.
Οι εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα υπάρχουν και στις δύο κατηγορίες και είναι ελάχιστες.
Εψαξα καλύτερα στο blog του mamaloukas και βρήκα το βιογραφικό του οπότε το βάζω εδώ και για άλλους σαν και μένα που δεν ήξεραν και δεν ρώτησαν προτού τα πάρουν στο κρανίο με το αυτονόητο. Αρα έχουμε τουλάχιστον 2 συγγραφείς ανάμεσά μας, ο ένας μάλιστα και δημοσιογράφος. οκ.
quote
Δημήτρης Μαμαλούκας, συγγραφέας
Σύντομο βιογραφικό
1999 Όσο υπάρχει αλκοόλ υπάρχει ελπίδα, μυθιστόρημα, Απόπειρα
-2002 κινηματογραφική μεταφορά Όσο υπάρχει αλκοόλ... σκηνοθεσία Δημήτρης Μακρής
2003 Ο Μεγάλος Θάνατος του Βοτανικού, μυθιστόρημα, Καστανιώτη
2005 Η απαγωγή του εκδότη, μυθιστόρημα, Καστανιώτη
unquote
ethos
ζητώ συγνώμη, δεν ήξερα ότι για να πάρω μέρος στη συζήτηση πρέπει να δηλώνω το βιογραφικό μου. είμαι -επωνύμως- στα μπλογκ από τον περασμένο Μάιο, μπαίνω συνεχώς σε όλα τα βιβλιοφιλικά μπλογκ αφήνοντας σχόλια και το προφίλ μου -με το πάτημα ενός κουμπιού- γράφει συγγραφέας. προς θεόυ βέβαια έχετε δίκιο δεν είστε υποχρεωμένος να με ξέρετε, αλλά κι εγώ βλέπετε δεν ξέρω τίποτα για τον Πατριάρχη ή για εσας. δεν μ ενδιαφέρει αν είστε συγγραφείς, αναγνώστες, δημοσιογράφοι, μου αρκεί που γράφετε μια γνώμη.
τώρα βέβαια να μην ξέρετε την Λεία Βιτάλη σημαίνει πως είστε λίγο μακριά από το χώρο, αλλά κι αυτό δεν έχει καμία σημασία στην βαρύτητα της γνώμης σας.
ευχαριστώ που παραθέσατε το σύντομο βιογραφικό μου.
μαλιστα...Δημοσιευουμε την συκοφαντία, και οχι τον αντιλογο. Ηθος των μπλογκ λεγεται αυτο. Και μετα θελετε να πιστεψουμε οτι δεν παιζει τιποτα απο πισω. Αμα ειστε εσεις ευχαριστημενος με την σταση σας πατριαρχα, εμένα μου περισσευει.Κριμα χιλια κριμα για τους ανθρωπους που υποτιθεται νοιαζονται για το βιβλιο.
Αγαπητέ Πατριάρχα το θέμα σας είναι πολύ ενδιαφέρον και προκλητικό.Νιώθω ότι με αφορά το σενάριο 2 και παραδέχομαι ότι με απασχολεί διότι μέσω του μπλογκ μου τους τελευταίους μήνες έχω γνωρίσει είτε από κοντά είτε από το διαδίκτυο μερικούς δημιουργούς.Το ότι συμπαθώ ιδιαίτερα τον Α.Σταμάτη σαν άνθρωπο δεν με απέτρεψε να καταγράψω τα στοιχεία του βιβλίου του που δεν μου άρεσαν,όπως και γιά την "Απαγωγή" του Δ.Μαμαλούκα.Διατηρώ μιά τελείως ανεξάρτηση σχέση με τον βιβλιοχώρο,διότι επαγγελματικά ασχολούμαι με κάτι τελείως διαφορετικό,οπότε δεν με αφορούν τα μικροσυμφέροντα που υπάρχουν στις κριτικές των εφημερίδων ή μεταξύ των λογοτεχνικών παρεών.Στο κάτω-κάτω τα μπλογκς πρέπει να είναι μιά τελείως ελεύθερη μορφή έκφρασης και θα ήθελα το δικό μου να παραμείνει έτσι.Είναι τιμή μου που μέσα σ'αυτούς τους μήνες γνώρισα άτομα που λατρεύουν πραγματικά το βιβλίο και μπορώ να επικοινωνώ μαζί τους.Συγχαίρω πραγματικά τους συγγραφείς που βγαίνουν με ονοματεπώνυμο στο διαδίκτυο,θεωρώ δε,ότι το να έχουνε μπλογκ και να γράφουνε και άλλα πράγματα εκτός της λογοτεχνικής τους δουλειάς πολύ χρήσιμο γιά να τους κατανοήσουμε καλύτερα.Συγγνώμη γιά το "σεντόνι".
mamaloukas θα σας απαντήσω στο κλίμα αφέλειας που μου απαντάτε. Δεν ξέρετε αλήθεια πως είτε συγγραφέας είτε κομμώτρια γράφετε στο προφίλ σας έχει την ίδια και την αυτή ηλεκτρονική βαρύτητα; Επειδή δε κυκλοφορείτε στα blogs από τον Μάιο νομίζετε πως πια θα έπρεπε να είστε γνωστός; Δεν λέω γνωστός μας γιατί εγώ τώρα είδα φως και μπήκα, αλλά αύριο μπορεί το φως να το δει άλλος περαστικός/ή. Θα πρέπει και αυτός να δει στο προφίλ σας το "συγγραφέας" και να κάτσει προσοχή; Αστείες μυζιθρόπιτες που έλεγε κι η γιαγιά ενός φίλου μου. Και θα πρέπει κιόλας από το συγγραφέας να συμπεράνει και το δημοσιογράφος; Και γιατί στο προφιλ δεν γράφετε δημοσιογράφος; Συγνώμη. Δεν ήθελα να σας θίξω.
Πάλι μούρχεται το Aragon σήμερα και μόνο καφέ έχω προλάβει απ το πρωί..
Εσείς που είστε στο χώρο θα τόχετε φαντάζομαι διάβάσει το Περί Υφους, Λουί Αραγκόν, Υψιλον [αν θυμαμαι καλά]
Αν διατυπώσει κανείς την ειλικρινή -ακόμη κι όταν είναι αρνητική- γνώμη του για το βιβλίο κάποιου, λυπάμαι, αλλά θεωρώ ότι τον βοηθάει. Αν έχει επιχειρήματα και τακτ -να μην τον βρίσει τον άνθρωπο και την τέχνη του- γιατί να μην τα παραθέσει; Πιστεύετε ότι δύο γραμμές με καλά λόγια σε μια εφημερίδα ή σε ένα μπλογκ, κάνουν κάποιον καλό συγγραφέα; Δεν νομίζω.
ethos
Η απάντηση σας έδειξε το ποιον σας. καληνύχτα.
@ethos / mamaloukas
Συγγνώμη που άφησα τη συζήτηση να εξοκείλει. Τα λόγια σας ξέφυγαν από τα όρια και δεν θα ήθελα να καταφεύγετε σε προσωπικές μπηχτές. Πώς τα καταφέρνουμε εμείς οι Έλληνες και ανάβουμε με το παραμικρό!
@anatolikos
Δεν απέφυγα να δημοσιεύσω τον αντίλογό σας (Ό,τι μού ήρθε από εσάς το δημοσίευσα –ειλικρινά και απόλυτα). Από την άλλη, δεν αξίζει να ξεπερνάτε κι εσείς τα όρια, όταν χάνετε την ψυχραιμία σας, επειδή κάποιος/κάποιοι διαφωνούν μαζί σας.
@όσους θέλουν να συνεχίσουμε τη συζήτηση.
(@Βιτάλη: θα το πιάσουμε το θέμα σας σύντομα -το υπόσχομαι-, ώστε να μην παρεκκλίνουμε από τον βασικό μας άξονα)
Ο πυρήνας της σκέψης μου είναι ψυχολογικός. Δέχομαι τις καλές προθέσεις blogger και κριτικών, αλλά πιστεύω ότι κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει υποσυνείδητα από την παγίδα της γνωριμίας. Ακόμα και να είναι τίμιος με τον εαυτό του και θέλει να γράψει την αλήθεια, ίσως δεν θα μπορέσει, γιατί δεν θα την έχει δει εξ αρχής, καθώς διαβάζει δηλαδή το βιβλίο. Το παιχνίδι χάνεται πριν μπει στο δίλημμα: τι κάνω τώρα που είναι κακό το βιβλίο; (εκτός φυσικά αν είναι εξόφθαλμα τα πράγματα, πράγμα όχι τόσο συχνό).
Δεν μου αρέσει να μην δημοσιεύω σχόλια: γι’ αυτό παρακαλώ να μιλάμε μόνο επί της ουσίας και όχι επί προσωπικού.
Πατριάρχης Φώτιος
mamaloukas καληνύχτα. scalidi καλησπέρα - δημοσιογράφος και συγγραφέας και εσείς απ ότι διαβάζω στο blog του mamaloukas και στο δικό σας.
Με συγχωρείτε αλλά μούρχεται να υπογράψω Μουζιλ, Ο Ανθρωπος χωρίς Ιδιότητες και να πάω για ύπνο παραπονεμένος/η.
Ευτυχώς, όπως ο αγαπητός λιμπρόφιλο, προέρχομαι από διαφορετικό χώρο και δεν αντιμετωπίζω τέτοια διλήμματα. Εκφράζω τη γνώμη μου καθαρά και σταράτα με απλές κουβέντες. Δεν πιστεύω ότι επιτελώ κανέναν σπουδαίο σκοπό. Αν κλείσω το μπλογκ ελάχιστοι θα με αναζητήσουν. Αυτό που επιδιώκω είναι να είμαι συνεπής με τη συνείδησή μου. Και πάντα ανάλογα με τις δυνατότητές μου ως προς την κρίση και την κατανηόηση του κειμένου που διαβάζω. Διότι δεν παριστάνω τον κριτικό. Είμαι ένας απλός και πιθανότατα ατελής αναγνώστης. Αλλά την προσωπική μου γνώμη δεν την διαπραγματεύομαι.
Πατριάρχα, δεν μου αρέσει και εμένα που αποφασίζετε εσείς πότε είμαστε κόσμιοι, πότε επί της ουσίας και πότε ρίχνουμε μπηχτές, οπότε σας αποχαιρετώ γιατί αυτό λέγεται λογοκρισία.
Αγαπητέ ethos,
ως οικοδεσπότης είμαι υπεύθυνος για το ποιόν της συζήτησης και την ατμόσφαιρα στο βιβλιοκαφέ. Δείτε με ως συντονιστή μιας τράπεζας διαλόγου. Ωστόσο, δεν έχω λογοκρίνει (απαγορεύσει) καμία γνώμη.
Όπως μιλάω εγώ μειλίχια (έτσι θέλω να πιστεύω), έτσι περιμένω κι εσείς να μην ξεφεύγετε.
Τις πατρι(αρχι)κές μου ευχές
Πατριάρχης Φώτιος
Υ.Γ. ΟΣΟ ΣΥΖΗΤΑΜΕ, ΤΟΣΟ ΑΠΟΚΤΟΥΜΕ ΟΛΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ.
Σϋμφωνοι Πατριάρχα. Παρεξήγησα. Σας ευχαριστώ για την εξήγηση.
Παραξενεύομαι πάντως που οι περισσότεροι συνομιλητές σ αυτή την στρογγυλή τράπεζα όπως τη λέτε, πάιρνουν την υπόθεση τόσο προσωπικά. Πραγματικά απορώ αλλά ίσως να είμαι όντως πολύ μακρυά.
Ο βιβλιοφάγος π.χ γιατί συμμετέχει με αυτό το σχόλιο; Η κριτική που κάνει από το blog του για τα βιβλία είναι κατά τη γνώμη μου υ π ο δ ε ι γ μ α τ ι κ ή! Οντως διαυγής και αδιαπραγμάτευτη μου δίνει την εντύπωση. Γιατί αμύνεται?
@ethos
Ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια. Αλλά μην μπερδεύετε την άμυνα με την τοποθέτηση πάνω στο θέμα που έθεσε ο Πατριάρχης. Αυτό είναι όλο.
Πολύ ενδιαφέρον πράγματι το θέμα που θίγετε. Προσωπικά με καλύπτει απόλυτα η γνώμη του Λίμπροφίλο.
Αν και δε νομίζω ότι είναι ακριβώς κριτική αυτό που κάνω στο μπλογκ μου, θα προσπαθούσα να είμαι ειλικρινής σε ότι είχα να πω για ένα βιβλίο γνωστού.
Δε μου έχει τύχει ακόμη όμως οπότε...
Καλωσόρισες AnnaBookLover!
Ο κίνδυνος, επαναλαμβάνω, ελλοχεύει πριν καν κανείς διαβάσει το βιβλίο. Ξέρω τον συγγραφέα καλά σημαίνει ότι παγιδεύομαι στη σχέση μας και βλέπω με θετικό μάτι το εγχείρημά του. Όπως ο ίδιος ο συγγραφέας από πατρική αγάπη προς το έργο του δεν βλέπει τα μειονεκτήματά του -τουλάχιστον όταν είναι ακόμα νεογέννητο-, έτσι και ο φίλος αδυνατεί να δει εξαρχής την αλήθεια. Ακόμα και ο blogger που ανταλλάσσει φιλοφρονήσεις με συγγραφείς -ή έχει γνωριστεί κιόλας με αυτούς- ασύνειδα δεν θα μπορέσει να αντιληφθεί το βιβλίο ως βιβλίο, καθώς θα έχει μπροστά του το πρόσωπο του ανθρώπου-συγγραφέα. Ο Librofilo έθεσε ξεκάθαρα τη θέση του και τον ευχαριστώ. Εξίσου ενισχυτική της συζήτησης ήταν και η Aura Voluptas (καλωσόρισες), με φοβερό ύφος και ταπεραμέντο, χωρίς ωστόσο να λείπει ο προβληματισμός.
Πατριάρχης Φώτιος
Το θέμα σας αγαπητέ Πατριάρχα είναι όντως φλέγον. Εχουν γραφεί διάφορα και δεν θα επανέλθω, για να μη κάνουμε σινδονιάδες, αγαπητές άλλοτε στις εφημερίδες.
Θα σας προσθέσω όμως μία περίπτωση, έτσι για να ευθυμήσουμε: κάνεις κριτική βιβλίου καμιά δεκαετία, όταν πρέπει να δώσεις εξετάσεις στην Ενωση Συντακτών- παλιά και όχι τώρα, που είναι τυπικές. Εχεις μόλις γράψει μια κακή, κάκιστη κριτική για βιβλίο συγγραφέα που, ω, ναι, είναι στην κριτική επιτροπή. Και σε τσακίζει στις ερωτήσεις.
Χρόνια μετά, που έχετε φιλιώσει πια, (γιατί οι διαφορές, πρέπει να πω, ήταν ιδεολογικές και όχι αισθητικές) σου εξομολογείται ότι ήθελε να δει πόσα ήξερες όταν τον κατακεραύνωνες. Σου άξιζε 10, σου λέει, αλλά σου έβαλα το μοναδικό 9, για να μάθεις να μην είσαι φανατική. Μεγάλο μάθημα, αλήθεια!
το ethos εδειξε το ηθος του. Ειρωνια σε γνωστους συγγραφεις. απωθημενο μυρίζει...
bibliofagos σ ευχαριστώ για την εξήγηση. Χαίρομαι πραγματικά που το σχόλιο ήταν μόνο Θέση.
Πατριάρχα θάθελα όμως να συμπληρώσω, κι αυτό προς χάριν της αγνότητας των προθέσεων που προσωπικά διαβλέπω, στο να ξεκαθαριστεί πως είτε το θέλουμε είτε όχι, η σχέση συγγραφέα-δημοσιογράφου-κριτικού είναι μια σχέση τριβής. Και ως γνωστόν δεν υπάρχει τριβή χωρίς Δράση-Αντίδραση ο απλός Νόμος της Φύσης δηλαδή. Και ούτε μικροσυμφέροντα, ούτε είμαι στο χώρο και άρα ναί, δεν είμαι στο χώρο και άρα όχι, είμαι ειλικρινής και άρα όχι κλπ. Από τη στιγμή που θα υπάρξει προσωπική τριβή, θα υπάρξει και η δράση-αντίδραση και δεν μπορεί ο άνθρωπος όση καλή θέληση και νάχει να παραβλέψει τους Νόμους της Φύσης.
Για εκείνους που επιμένουν να ανοίγουν παρτίδες εμπιστευόμενοι περισσότερο την κρίση τους παρά τη Φύση, υπάρχει και ο άλλος Νόμος: Πετάει ο γάϊδαρος; Πετάει.
πολυ φασαρια γινεται για τον μικροκοσμο που κινειται στα περιξ των βιβλιων. Καποτε ο Τζουλιαν Μπαρνς αναρωτιοταν why arent books enough. Θα περιμενα συζητηση επι των κειμενων κι οχι καλλιγραφικο κουτσομπολιο για τριβες μεταξύ συγγραφεα δημοσιογραφου και κριτκου. Επιτελους τα βιβλια ειναι κειμενα και οχι συμπεριφορες πισω απο την πενα. Κι ο χειροτερος ανθρωπος του κοσμου να ναι ο συγγραφεας ή ο κριτκος δεν μας ενδιαφρει. εδω μιλαμε για το ΚΕΙΜΕΝΟ. και δεν βλεπω σχολια επι βιβλιων αλλα ενα ειδος κομψεπικομψου μεσημεριαναδικου για τη λογοτεχνια. Που συχναζει, σε ποιους μιλαει, τι σχέσεις έχει με ποιους, σε λιγο θα κανουμε και αναλυσεις για το τι φοραει. Μιληστε για βιβλια, αυτα μενουν.
Θα ηθελα να προσθεσω και το εξης. Ξερετε κανενα αλλο χωρο τεχνης οπου οι "θεατες¨αλλα και οι "εμπλεκομενοι περι αυτον" να ασχολουνται τοσο πολυ με τα "περι του τεχνης" αυτης; Εχετε δει κανενα μπλογκ εικαστικων η κινηματογραφιστων να αναλωνεται γιατ πια πχ ειναι η σχεση του πχ Καμπουριδη με τον Φασιανο, η τον Χρηστιδη, η του Δανικα με τον Οικονομιδη; Λετε στις παρεες τους να μονοπωλειται η συζητηση για το τι εγραψε ο δεινα για τον αλλο, η τι ειπε ο μεν για τον δεν; Η στο θεατρο λετε το βασικο θεμα να ειναι το γιατι πηρε επιχορηγηση ενας νεανικος θιασος κι αν αυτο εγινε επειδή εθεαθη ο σκηνοθετης να συνομιλει με εναν κριτικο; Αν θελετε δε να δειτε πως λειτουργουν τα βιβιοφιλικα μπλογκ στο εξωτερικο για καντε μια βόλτα από καποιο. Λετε οτι θα βρειτε συζτησησεις αν ο ταδε συγγραφεας τριγυρναει στα μπαρ του Τσελσι; Η αν οι δημοισογραφοι της Ιντεπεντεντ εχουν κεδρισει κανενα Λοτο (το διαβασα στον ethos και γελαγα) επειδη παιρνουν συνεντευξη με τον Μακ Γιουαν; Για βιβλια μιλανε αγαπητε πατριαρχα οι ανθρωποι. ΤΗΝ ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΥΝ. την δουλεια των συγγρφεων, των δημοσιογραφων των κριτικων. Παψτε πια αυτη την συνομωσιολογια και το κυνηγι μαγισσων.Μην αντιμετωπίζουμε την τεχνη ως κανενα μικρομαγαζο. Μην ειμαστε τοσο μα τοσο μιζεροι.
λογοκρισιa βλεπω αγαπητε πατριαρχα... οτι δεν μας αρεσει δεν το βαζουμε, ετσι;
Αγαπητέ bookworm,
μη βιάζεσαι να κρίνεις. Δεν ασκώ λογοκρισία σε τίποτα, εκτός αν είναι προσβλητικό. Από την άλλη δεν μπορώ να είμαι συνεχώς στον υπολογιστή και να μην κάνω τίποτα άλλο.
Εξάλλου, φυσικά εδώ μιλάμε πρώτιστα για βιβλία, αλλά το λογοτεχνικό φαινόμενο είναι συνισταμένη πολλών παραγόντων, εκτός από το ίδιο το κείμενο. Η Θεωρία της πρόσληψης βλέπει τον ρόλο του αναγνώστη (άρα και του κριτικού), η Κοινωνιολογία της λογοτεχνίας την κοινωνία και τις συνθήκες που γέννησαν τον συγγραφέα και το κοινό του, ο Φεμινισμός τη γυναίκα ως συγγραφέα, ως γραφή κλπ. Φυσικά τα βιβλία μετράνε πάνω απ' όλα, αλλά η αξία τους συνίσταται στην πρόσληψη κάθε εποχής (και επομένως των παραμέτρων αυτής της πρόσληψης).
Καλωσόρισες στο βιβλιοκαφέ (και επαναλαμβάνω να μην είσαι ανυπόμονος).
Η Θεωρία της πρόσληψης βλέπει τον ρόλο του αναγνώστη (άρα και του κριτικού), οχι με μετρο που κανει τις βολτες του, η Κοινωνιολογία της λογοτεχνίας την κοινωνία και τις συνθήκες που γέννησαν τον συγγραφέα και το κοινό του, οχι με για το αν ο συγγραφεας πινει τον καφε του στο Φιλιον η στα Λιοσια, ο Φεμινισμός τη γυναίκα ως συγγραφέα, και οχι ως αν πχ κανει παρτι για το βιβλιο της κλπ. Φυσικα και η αναλυση των πραμετρων της εποχής ειναι σημαντικη, αλλα οταν λεμε παραμετρων να μιλαμε στα σοβαρα κι οχι με αυτο το συνομωσιολογικο που χαρακτηριζει το δυστυχο εθνος μας. Επαναλμβανω ο συγγραφεας, ο κριτικος, ο δημοσιογραφος την δουλέια του κανει. Ο συγχρωτισμος ειναι αναποφευκτος και συμβαινει σε ολα τα μερη του κοσμου. Δεν ακουσα ποτε να γινεται μειζον θέμα. Δεν μιλαω για το δικο σας ποστ που ηταν ας πουμε "θεωρητικο" αλλα τα σχολια που βλεπω στο μπλογκ από ανωνυμους και από χρηστες οπως ο ethos σε αυτο και αλλα ποστ που δαιμονοποιουν τους συγγραφεις ως δημοσιοσχεσιτες και πρασινα αλογα. Οποιος εχιε κατσει να γραψει ενα βιβλιο καταλαβαινει πως αυτη η διαδικασια δεν γινεται με τηλεφωνα και καφεδες στο Φιλιον αλλα ειναι μια επιπονη καταθεση ψυχης, ασχετα αν το βιβλιο ειναι καλο η κακό.Οι "Τατιανες" του χωρου ας φτιαξουν το δικο τους μπλογκ. Δυστυχως καταλήξαμε να μολυνουμε και τον χωρο της λογοτεχνιας με κατινισμο. Και ως γνωστον πισω από αυτον κρυβεται πολυ, μα πολυ απωθημενο.
@bookworm
Η συζήτηση σε θεωρητικό επίπεδο είναι ουσιαστική (ξέρεις πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε ο "κολλητός" του Σεφέρη Καραντώνης στην ανάδειξή του; φυσικά δεν υποτιμώ τον ποιητή) και γι' αυτό δέχομαι τη διευκρίνισή σου για το επίπεδο της τοποθέτησής μου.
Θα ήθελα επιπλέον να πάρεις πίσω όσα έγραψες περί λογοκρισίας, γιατί φάνηκε ότι βιάστηκες.
Μπορείς να πίνεις ό,τι θέλεις στο Βιβλιοκαφέ, χωρίς να νιώθεις ότι υφίστασαι face (και mind) control!
Είναι όλοι καλοδεχούμενοι.
Πατριάρχης Φώτιος
bookworm με λένε Αλέξης
Εντυπωσιάζομαι πραγματικά από τα γραφόμενα του bookworm.
Δεν γνωρίζω τι μυρωδιά βγάζουν τα δικά μου αλλά μου φαίνεται πως δεν ήρθαμε εδώ να συζητήσουμε για μυρωδιές.
Η συζήτησή σας είναι πολύ ενδιαφέρουσα θεωρητικά, αλλά όπως κινήθηκε μου είναι τόσο ξένη! (Πώς είναι δυνατόν να υπάρχουν μορφωμένοι άνθρωποι που ζουν σε πηγαδάκια και με φτηνές ματαιοδοξίες;) Θεωρητικά θα έλεγα ότι ένας δημιουργός (οφείλει να) είναι πάντα ατελής, καθότι βαδίζει σε μια πορεία όπου το όραμά του είναι μπροστά του, και άρα τον ξεπερνά. Ο κριτικός βλέπει τη ρωγμή και την εντοπίζει, πρώτον βοηθώντας έτσι το δημιουργό και δέυτερον βοηθώντας τον αναγνώστη στην πρόσληψη, δηλ. βοηθώντας το κοινό να πάει ακόμα πιο μπροστά και να αναπληρώσει το κενό. Γιατί σκοπός όλων μας είναι η καλύτερη κοινωνία, όχι η "αναγνώριση" (από ποιούς; τι θα πει αυτό;) του καλλιτέχνη.
θα ήθελα ακόμη να πω, σε σχέση με κάτι που ειπώθηκε για ματαιόδοξους, ότι κατά τη γνώμη μου ο αληθινός δημιουργός είναι εξ ορισμού βαθύτατα νάρκισσος. Πρόκειται γι νεύρωση. Πιστεύει ότι σηκώνει στην πλάτη του την ανθρωπότητα! Αλλιώς δεν μπορεί να δημιουργήσει. Όσο βαθύτερη είναι αυτή η συνείδηση και όσο δυνατότερη, τόσο περισσότερο "σεμνός" παρουσιάζεται ο καλλιτέχνης προς τα έξω. Αλλιώς, την υποκαθιστά με τον επιφανειακό ναρκισσισμό της "αναγνώρισης" (συνήθως από οποιονδήποτε. Με άλλα λόγια: αν επιδιώκεις διαρκώς την επιβεβαίωση από δημόσιες σχέσεις, κάτι δεν πάει καλά στην εσωτερική σου δύναμη.
Όσο για τον κριτικό, πιστεύω ότι ο έντιμος κριτικός κινείται περίπου στα παραπάνω και λέει με ειλικρίνεια τη γνώμη του, γιατί ανθρώπινη σχέση αυτό σημαίνει και όχι κολακεία. Μόνο σε περίπτωση αληθινά προσωπικής σχέσης (φιλίας αληθινής, συγγένειας, ερωτικής σχέσης-όχι σεξουαλικής απλώς)δεν θα πρέπει να υπάρχει δημόσια κριτική, ούτε καν θετική. Η αγάπη έχει άλλους κανόνες (να μ' αγαπάς, να μη με κρίνεις που λέει το τραγούδι!)
Αν πάλι νιώθει "παγιδευμένος" 'οπως λέτε, τότε μάλλον βρίσκεται στο μεταίχμιο ανάμεσα στις δύο καταστάσεις, όμως αυτή είναι μια γλυκιά κι ενδιαφέρουσα παγίδα!(άλλωστε, κι όταν είναι άρρωστος πχ κάνει άλλη κριτική από ό,τι όταν είναι καλά. Όλοι άνθρωποι είμαστε!)
Τέλος να πω ότι δεν ξέρω τι γίνεται "έξω' αλλά στην Ελλάδα γενικά οι άνθρωποι, σε όλα τα επαγγέλματα (ίσως και λόγω της μικρής σχετικά κοινωνίας) νομίζουν ότι όλος ο κόσμος είναι ο κόσμος τους. Όμως, αγαπητοί κριτικοί, δημοσιογράφοι και συγγραφείς (και αναγνώστες bloggers κλπ) ο κόσμος και η ζωή είναι πλατύτερα, πιο πολύπλοκα και πιο ενδιαφέροντα. (και είναι, άλλωστε,η αληθινή πηγή της τέχνης). Αντί να πίνετε τον καφέ σας με τους ίδιους και τους ίδιους, θα κερδίσετε περισσότερα αν τον πιείτε μια μέρα σε μια άγνωστή σας αθηναϊκή γειτονιά (οι πιο πολλές αθηναϊκές γειτονιές είναι άγνωστες στους πολυπράγμονες "Αθηναίους")
Σας ευχαριστώ και συγγνώμη για το "σεντόνι"
πατριαρχα στο σημειο αυτο εχετε δικιο. Βιαστηκα και συγγνωμη. Αλλα βλεπετε οσα σας λεω οτι δεν πανε καλα συνεχίζονται. Για τον ethos δεν μιλησα περι μυρωδιας και αλλων ζισκιντικων αλλα διαφωνοντας σε εκεινο που πρεσεβευε περι του "θαμβους" των δημοσιογραφων οταν αντικριζουν καποιον συγγραφεα (οτι κερδισαν το Λοττο). Δεν ειδα ομως καμια απαντηση επι της ουσιας απο καποιον πλην της αποψης περι Καραντωνη που σας διαβεβαιω δεν ήταν η αιτία που ο Σεφερης πηρε το Νομπελ. Ας το αφησουμε λοιπον εδω. Καλη συνεχεια στις κριτικες και στις αποψεις περι ΒΙΒΛΙΩΝ.
Pelegrina,
καλωσόρισες και πάλι. Η αλήθεια είναι ότι σε αναζήτησα, όταν αυτό το βιβλιοκαφέ ήταν άδειο, κι ερχόσουν εσύ και πίναμε κανένα καφεδάκι.
Σταματώ εδώ, γιατί θα μετατρέψω το blog σε chat room, πράγμα που απεχθάνομαι.
Θα επιστρέψω αύριο με βιβλία, bookworm, αν και ποτέ δεν σταμάτησα να διαβάζω και να γράφω γι' αυτά (όπως φαίνεται από τις καταχωρίσεις ως τώρα). Ωστόσο, η θεωρητική κουβέντα βγάζει συμπεράσματα που ξεπερνούν την αξία μίας και μόνης ανάγνωσης.
Πατριάρχης Φώτιος
"το ethos εδειξε το ηθος του. Ειρωνια σε γνωστους συγγραφεις. απωθημενο μυρίζει..." Αυτό το γράψατε εσείς αγαπητέ bookworn, εδώ σε αυτή τη γραπτή συζήτηση και επ αυτού έκρινα πως έπρεπε να απαντήσω.
Φίλοι καφενόβιοι και οινοχόε Πατριάρχα,
΄Το αξίωμα της προβολής των ελληνικών βιβλίων συνίσταται στην απόλυτη σχέση-κολλητηλίκι συγγραφέως με δημοσιογράφο και βιβλιοκριτικό. Τα περισσότερα δημοσιεύματα γίνονται σε βιβλία δημοσιογράφων-κριτικών ή συζύγων και φίλων αυτών. Οι υπόλοιποι στα αζήτητα, εκτός κι αν έχουν λόγο ή ψήφο στις συνδικαλιστικές εκλογές των διαφόρων εταιρειών Συγγραφέων, Ποιητών κλπ.
Γενικά η κριτικογραφία των ελληνικών βιβλίων εξαρτάται άμεσα απο το δούναι και λαβείν και όχι απο την ποιότητα του ή της συγγραφέως.
Το διαπιστώνω διαρκώς καθώς οδηγούμαι απο τους κλαμπίστες στο να διαβάζω μικροαστικά, πολυπαιγμένα και μπανάλ βιβλία των οποίων η υπεραξία συνίσταται στην δημοσιότητα του μικρού κεχαραγμένου κύκλου!
Κερνώ τσίπουρο με μέλι!
Διάκονος
Διάκονε, αν ο κανόνας που αναφέρεις ισχύει, ισχύει και ο ακριβώς αντίθετος. Μην υπερβάλλουμε προς τη μία μόνο κατεύθυνση. Ούτως ή άλλως, τα κακά βιβλία που προβάλλονται κερδίζουν την εφήμερη δόξα τους, αλλά όχι τη διαχρονική. Δεν αποδέχομαι τις εικασίες μιας καλοσχεδιασμένης συνωμοσίας, αλλά, όπως έχω γράψει στο παρόν post, την υποκειμενικότητα, δολερή ή άδολη, της γνωριμίας.
Καλωσόρισες στην παρέα μας, Διάκονε.
Πατριάρχης Φώτιος
Πατριάρχα, νομίζω πως η όποια τυχον γνωριμία με τον/την συγγραφέα μόνο ως προβλημα ανθρωπινων σχεσεων μπορεί να νοηθει και δεν αποτελει καθόλου πραγματικό βιβλιοπρόβλημα, που σημαίνει κατ'εμε άλλο το ένα κι άλλο το άλλο.
Η γνωριμία μπορεί να είναι κίνητρο ανάγνωσης η και προκατειλημένης αναγνωσης αν θελετε , αλλά δεν γίνεται να καθορίσει ουσιαστικα την ποιότητά της αφου όσο και να συμπαθείς η αντιπαθείς τόν/την συγγραφέα ενός βιβλίου ως άνθρωπο, δεν γίνεται να εκβιάσεις τον εαυτό σου να απολαύσει η και αγαπήσει ένα βιβλίο (ακόμα και αρτιας τεχνικής) που δεν σ'ευχαριστει η δεν σου λεει κατι κι, αντιστρόφως, να αντιπαθήσει ένα βιβλίο που σε ενθουσιάζει.
Τώρα το αν η γνωριμίες επρρεάζουντ ην αγορά η όχι του βιβλίου ασχετα απο την αξία του είναι αλλο ζητημα συζητησης τοσό για εμπλεκόμενους όσο και για ...εblogόμενος, νομίζω.
Olyf, καλωσόρισες στο Βιβλιοκαφέ.
Καταλαβαίνω πολύ καλά τη γνώμη σου. Πιστεύω ωστόσο πως κάθε προκατάληψη -ακόμα και αυτή που θα γίνει μέσω μιας κριτικής ή μιας παραίνεσης από αξιόπιστο φίλο- πόσο μάλλον από τον ίδιο τον συγγραφέα, επηρεάζει
υ π ο σ υ ν ε ί δ η τ α
την αναγνωστική μας ανταπόκριση. Μακάρι να κάνω λάθος.
Πατριάρχης Φώτιος
Πατριάρχα καθώς το λέτε είναι, ασφαλώς και τήν επηρρεάζει το μαλλον η ηττον η κι ενίοτε χειραγωγεί ακόμα (αφου η επηρροή συνεχει τίς σχεσεις μας), πιστεύω ομως πως ο /η αναγνωστης που είμαστε όσο κι αν του κλεινουν το μάτι κατα βαθος ξερει (πόσο μάλλον αν έχει κι εκπαιδευμένη κρίση) κι αυτο αν κρινω απο τά κειμενά σας κι εσεις το ξέρετε.
Post a Comment