7. Με ποια κριτήρια επιλέγουμε ένα βιβλίο; Και με ποια το κρατάμε στη βιβλιοθήκη-μας;

Σίγουρα παίζουν πολλά ρόλο. Αλλά τι είναι αυτό που μας πείθει να αγοράσουμε ένα καινούργιο βιβλίο; Το όνομα του συγγραφέα, ο εκδοτικός οίκος, η γνώμη φίλων, μια κριτική, ένα ιστολόγιο, το οπισθόφυλλο...;

Κι ακόμα περισσότερο, τι είναι αυτό που θα μας κάνει να το συνεχίσουμε, σαν το αρχίσουμε, και τι να το κρατήσουμε στη βιβλιοθήκη-μας, σαν το τελειώσουμε;

Στον επίλογο αυτής της πολύπτυχης συζήτησης, που ολοκληρώνεται με το τέλος του μήνα, έβαλα πολλά μαζί, αλλά μπορούμε να τα δούμε με τη σειρά ή μόνο ένα από αυτά.

Πατριάρχης Φώτιος

6. Είναι η ανάγνωση ένα είδος κοινωνικού status; Παίζει ρόλο στο προφίλ που διαμορφώνουν οι άνθρωποι μέσα στην κοινωνία;

“Δε νομίζω ότι η ανάγνωση αποτελεί κοινωνικό στάτους. Καθότι όσοι προτιμούν να διαβάζουν χρειάζονται σχετική ησυχία, και όσοι θέλουν να ανεβάσουν το κοινωνικό τους στάτους απλώς βρίσκουν πιο εύκολους και κοινωνικούς τρόπους. Νομίζω ότι η ανάγνωση είναι κυρίως γνώρισμα ανθρώπων που νιώθουν άνετα σε μοναχικές στιγμές, οπότε ενδιαφέρονται λιγότερο για το κοινωνικό τους στάτους από τον μέσο όρο” (John Pan)

Πατριάρχης Φώτιος

5. Γιατί δεν διαβάζουμε ποίηση;

Είναι δύσκολη; Είναι πυκνή και χορταστική, ενώ ένα μυθιστόρημα απλώνεται και καλύπτει άπλετα τις ελεύθερες ώρες-μας. Είναι η ποίηση ελιτίστικη; Αφορά λίγους επειδή είναι κρυπτική και δυσνόητη; Έχει χάσει την επαφή-της με τον κόσμο ή σε μια εποχή αντιποιητική, εικονολατρική, υλιστική δεν μπορεί να βρει τη θέση-της;

Φταίνε οι ποιητές που δεν είναι κατανοητοί; Φταίμε εμείς οι αναγνώστες που δεν μπορούμε να διαβάσουμε κάτι πιο μεστό; Πιο πυκνό; Πιο συμπυκνωμένο;

Πατριάρχης Φώτιος

4. Πόσο η λογοτεχνία παίζει ρόλο στον σύγχρονο κόσμο;

Δίπλα στα τέρατα της πολιτικής, των μέσων μαζικής ενημέρωσης, του ψηφιακού κόσμου, της επιστήμης, μπορεί η λογοτεχνία να ορθώσει ανάστημα και να "αλλάξει τον κόσμο"; Γιατί να διαβάσω ποίηση ή πεζογραφία, ενώ χρειάζομαι πολιτική σκέψη, ιστορική συνείδηση και κοινωνικές ματιές; Άρα, θα έπρεπε να προτιμώ δοκίμια και ιστορικές πραγματείες. Δίπλα στον επιστημονικό λόγο με όλο το κύρος-του, τι μπορεί να μου δώσει μια φανταστική ιστορία; Τι μπορεί να μου δώσει για το “σήμερα”;

Πατριάρχης Φώτιος 

3. Είναι η απόλαυση κριτήριο για την ανάγνωση;

Κυρίως ποια απόλαυση; Η διασκέδαση, η πνευματική ηδονή, η συναισθηματική μέθεξη, ο πολιτικός ξεσηκωμός, η γλωσσική νοστιμάδα…; Και πόσο μας αρέσει ένα βιβλίο, επειδή είναι ενδιαφέρον, αλλά συνάμα τι άλλα στοιχεία μας τραβούν ή μας απωθούν;

Πολλά "μου αρέσει" υπάρχουν, αφού ο καθένας θέλγεται ή όχι από ένα βιβλίο, γενικά από ένα έργο τέχνης, με πολλαπλά κριτήρια. Πόσο καθοριστική είναι η απόλαυση και σε ποιες πτυχές-της ο καθένας στέκεται; Εντέλει, τι προκαλεί την απόλαυση και πόσο αυτή είναι επιφάνεια ή βάθος;

Πατριάρχης Φώτιος

2. Ποια η θέση της λογοτεχνίας σε έναν οπτικό κόσμο;

Εννοώ, είναι τελικά μια ταινία, μια θεατρική παράσταση, ένα βίντεο στο ίντερνετ, μια φωτογραφία πιο επιδραστικά από ένα βιβλίο; Ή η λογοτεχνία εξακολουθεί να έχει θέση στην εποχή της εικόνας; Κάνει ντόρο ένα βιβλίο, όπως μια κινηματογραφική ταινία, ένα σήριαλ στην τηλεόραση ακόμα και ένα τηλεπαιχνίδι; Τι διαφορετικό έχει να επιδείξει η ανάγνωση;
 

Πατριάρχης Φώτιος

 

1. Πόσο η λογοτεχνία μας κάνει καλύτερους ανθρώπους;

Δεν ξέρω αν έχει νόημα μια τέτοια ερώτηση, ειδικά σε μια εποχή “α-ήθικη”, όπως η δική-μας. Μα έξω από την στενή έννοια της ηθικής, μπορεί ένα βιβλίο ή γενικά η ανάγνωση να κάνει, ηθικά, πνευματικά, κοινωνικά, πολιτικά, καλύτερους ανθρώπους;

Πατριάρχης Φώτιος

ΜΑΡΤΙΟΣ: Ερωτήσεις Γύρω Από Τη Λογοτεχνία

Ο μήνας Μάρτιος δεν θα έχει βιβλιοπαρουσιάσεις. Δεν θα είναι ένας μήνας αναγνώσεων (που δεν θα πάψουν), αλλά ερωτήσεων και συζήτησης.

Γιατί, διαβάζοντας, 

όλοι συλλογιζόμαστε τι είναι αυτό που μας τραβάει στο βιβλίο, 

πόσο η λογοτεχνία είναι κάτι παραπάνω από χόμπι, 

τι πετυχαίνουμε με αυτήν που δεν μας δίνουν άλλα είδη ψυχαγωγίας. 

Τελικά, μπορούμε να δούμε πέρα από το συγκεκριμένο βιβλίο που διαβάζουμε, 

μπορούμε να συζητήσουμε θέματα που ξεφεύγουν από την μία ανάγνωση, 

μπορούμε να ανταλλάξουμε απόψεις για τη λογοτεχνία και τον ρόλο-της;

Πόσο σημαντική είναι τελικά η ανάγνωση βιβλίων; Επειδή μας αρέσει ή επειδή αποτελεί ένα κοινωνικό στάτους; Πόσο είναι εξάρτηση, απομόνωση, εσωστρέφεια, πόσο άνοιγμα, διασύνδεση, κοινωνική ανάγκη;

Καλό μήνα

Πατριάρχης Φώτιος