Ρακή: Νίκος Καζαντζάκης

2007 έτος Καζαντζάκη

Το 2007 έχει οριστεί ως έτος Καζαντζάκη για τα 50 χρόνια από τον θάνατό του. Ο πιο μεταφρασμένος και γνωστός στο εξωτερικό συγγραφέας μας επαναξιολογείται στην προσπάθεια των ειδικών να αντιληφθούν πού οφείλεται η απήχησή του αλλά και να ανασκευάσουν τους μύθους γύρω από το έργο του.
Τα μυθιστορήματά του από καθαρά αισθητικής-λογοτεχνικής άποψης είναι άτεχνα· αυτό ωστόσο δεν τα εμπόδισε να κατακτήσουν το αναγνωστικό κοινό, ειδικά στην εφηβική και νεανική ηλικία, οπότε ο λόγος του λειτουργεί επαναστατικά στην ψυχή των νέων. Πολλές ρήσεις του είναι ανατρεπτικές, ωθούν στην ανάταση και στην επανάσταση, πρώτα βέβαια στην εσωτερική και μετά στην εξωτερική. Τι ακριβώς προσελκύει το κοινό και διατηρεί το έργο του πολύ ψηλά στις προτιμήσεις του;
Ο Καζαντζάκης –υπάρχει μια άποψη γύρω από αυτό- αδιαφόρησε για τον μοντερνισμό που κατέκλυζε τη λογοτεχνία μας ήδη από τον μεσοπόλεμο. Κατά μία εκδοχή δεν τον ενδιέφερε ο μοντερνισμός –και γι’ αυτό δεν επιδίωξε καινοτομίες στα έργα του-, γιατί είχε ένα φιλοσοφικό πιστεύω που ήθελε να το περάσει μέσα από τα μυθιστορήματά του (εφόσον δεν το κατάφερε με την “Οδύσεια” και τα θεατρικά του έργα). Η λογοτεχνικότητα ήταν αδιάφορος στόχος γι’ αυτόν και προτίμησε να ρίξει το βάρος του στην αποτύπωση με παρένθετες ιστορίες, με λόγια-συνθήματα, με στοχαστικούς διαλόγους των φιλοσοφικών του απόψεων, όπως είχαν εκφραστεί λίγο πολύ με την “Ασκητική”. Η μυθιστορηματική πλοκή ήταν το πρόσχημα για να διοχετεύσει στο ευρύτερο κοινό τις ιδέες του, πράγμα που πέτυχε, αδιαφορώντας για τους νεωτερισμούς και τις ρηξικέλευθες αισθητικά τομές.
Θα ακολουθήσουν σ’ αυτό το ιστολόγιο αναφορές (και αναλύσεις) των βασικών έργων του Καζαντζάκη ως συμβολή στον εορτασμό της μνήμης του.

Πατριάρχης Φώτιος
28.8.2007
Υ.Γ. Ο Καζαντζάκης δεν αφορίστηκε από την Εκκλησία, όπως πιστεύεται.