Χυμός πεπόνι

Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ

Μία από τις ελάχιστες συναινέσεις της εγχώριας λογοτεχνικής «κριτικής» (κριτικής βεβαίως με εισαγωγικά, μια και αναφέρομαι στα –κατ’ ουσίαν– αναγνωστικά σχόλια που εμφανίζονται ως επώνυμες κριτικές στις στήλες των αθηναϊκών εφημερίδων), είναι και αυτή που αφορά τους «νέους» συγγραφείς. Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτήν την προσφιλή σε όλους ιδέα, οι λιγότερο προχωρημένοι στη διαδικασία νομιμοποίησης (που –ειρήσθω εν παρόδω– μπορεί να έχουν και την ίδια βιολογική ηλικία με τους λεγόμενους «καθιερωμένους») αρνούνται a priori αυτό που είναι και αυτό που κάνουν οι συγγραφείς των προηγούμενων «γενεών» και αγωνιούν να τινάξουν από επάνω τους κάθε συγκαταβατικό σημάδι «λογοτεχνικής γήρανσης» που θα τους κατέτασσε στους «συμβιβασμένους». Από την άλλη πλευρά, οι «καθιερωμένοι» συγγραφείς δεν βλέπουν στους νέους συγγραφείς τίποτε άλλο, παρά μόνο μια γιγάντια και κενή φιλοδοξία.

Πράγματι, αυτός ο μερικά συγκρουσιακός χαρακτήρας του λογοτεχνικού χώρου δεν είναι απολύτως ψευδής. Η εισαγωγή νέων δημιουργών είναι ένας από τους κύριους τρόπους με τους οποίους αλλάζουν οι συσχετισμοί σε κάθε χώρο της τέχνης, της επιστήμης και της σκέψης. Οι νεοφερμένοι, απλώς και μόνο με την παρουσία τους (και αναλόγως με το πλήθος τους), αλλάζουν τις σχέσεις ανάμεσα στους συμμέτοχους του παιχνιδιού και οπωσδήποτε αξιώνουν την επιβολή ενός νέου τρόπου αξιολόγησης έργων και θέσεων.

Η επανάληψη, λοιπόν, αυτών των διαπιστώσεων δεν αποδεικνύει πόσο καίρια και επίκαιρη είναι η σκέψη των κριτικών μας, αλλά –αντιθέτως– πόσο «τεμπέλικη», κουρασμένη και κοινότοπη είναι η τρέχουσα κριτικογραφία μας, που δεν αντιλαμβάνεται (λόγω της ρηχότητας των αναγνώσεων;), δεν αισθάνεται (λόγω απουσίας αληθινού ενδιαφέροντος για τη λογοτεχνία;) ή ίσως δεν προλαβαίνει να αποτυπώσει (λόγω της συχνότητας και του πλήθους των δημοσιεύσεων;) ό,τι εμπνευσμένο και ενθουσιαστικό μπορεί να αντληθεί με αφορμή τη λογοτεχνία των ημερών μας.

Και το αποκαρδιωτικό στοιχείο είναι ότι αυτή η βιαστική και επιφανειακή κριτική θα μπορεί πάντοτε να επαναπαύεται στις περιστασιακές επιτυχίες της, επειδή είναι σίγουρο ότι κάθε τόσο –λόγω της κοινοτοπίας της– θα ευστοχεί στο προφανές.

Κάτια

13/9/2006