“Κυριακή ρεπό” του Ζήση Σαρίκα

Ημερολόγιο καταστρώματος: μέρα 1^η

Από τη Γεωργία στην Ελλάδα, από την εξαθλίωση στην αξιοπρέπεια, από το υπόγειο σε ένα τίμιο νοικοκυριό. Η ιστορία της Ελένης, όπως οι ιστορίες χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών, είναι από μόνη-της άξια προσοχής, αλλά δεν αρκεί αυτό για να γίνει υψηλή λογοτεχνία. 

 

Καυκάσιος καφές:   Ζήσης Σαρίκας “Κυριακή ρεπό” εκδόσεις Εστία 2014

 Ώρα εβδόμη πρωινή: απόπλους.  

Τον Ζήση Σαρίκα τον ήξερα ως μεταφραστή του Νίτσε. Έτσι, όταν είδα ότι είναι και λογοτέχνης, αφού έχει εκδώσει μερικά ακόμα βιβλία, πίστεψα ότι θα συναντήσω μια ιστορία με νιτσεϊκά χαρακτηριστικά (κάτι σε υπερήρωα ή σε επικράτηση του ισχυρού ή…). Τελικά, δεν ξέρω αν είδα Νίτσε εν Σαρίκᾳ, ούτε ξέρω αν χρωστά ο συγγραφέας στους μεταφρασμένους απ’ αυτόν λογοτέχνες.

 

Ώρα ενδεκάτη πρωινή: μεσοπέλαγα στις σελίδες.   

          Ηρωίδα-του είναι η Ελένη, Ελληνίδα εκ Γεωργίας, που φτάνει στην Ελλάδα αποφασισμένη με τη δουλειά-της να ριζώσει. Δουλεύει στην αρχή καθαρίστρια-υπάλληλος (δούλα) για λίγα ψίχουλα, αλλά σταδιακά αναλαμβάνει μόνη-της τρεις πολυκατοικίες και μερικά διαμερίσματα, με αποτέλεσμα να μαζέψει δυο δραχμές. Στόχος-της είναι να φέρει την οικογένειά-της, τον άνδρα-της δηλαδή και τα τρία παιδιά-της, στην προγονική πατρίδα, πράγμα που το καταφέρνει σιγά σιγά. Πάνω στη δική-της ιστορία ο νουβελογράφος (πώς σας φαίνεται ο νεολογισμός;!) επισυνάπτει τις ιστορίες των ενοίκων των πολυκατοικιών και τις συνθήκες υπό τις οποίες αυτή εργάζεται.

 

Ώρα δεκάτη τετάρτη: μακριά από εξωτικά νησιά. 

        Στρωτή αφήγηση, άλλοτε με ψυχολογικό βάθος κι άλλοτε όχι. Ευθεία ιστορία, άλλοτε με απλώματα στη μικρο-ιστορία των δευτερευόντων ηρώων κι άλλοτε παρακολούθηση της κεντρικής ηρωίδας. Ύφος καθαρό, λαγαρό, χωρίς κόνξες, άλλοτε ομαλό και ρέον κι άλλοτε επίπεδο και ρηχό. Ο αναγνώστης διαβάζει ένα κείμενο σε τρεις ώρες (και πολύ λέω), χαίρεται μια ζωή που ξέφυγε από την εξαθλίωση της Γεωργίας, ορθοποδίζει στην Ελλάδα και παρά τις δυσκολίες δείχνει πόσο ο αποφασισμένος άνθρωπος με τη δουλειά-του είναι σε θέση να πετύχει. Όμως όλο αυτό αυτοφρενάρει σαν να μην αντέχει το βάρος της υπόθεσης. Δεν ξέρω αν ο Σαρίκας μεταφέρει στο χαρτί μια πραγματική ιστορία, με αποτέλεσμα να χαίρεται κανείς με την αυθεντικότητα της ανθρώπινης προσπάθειας, αλλά λογοτεχνικά δεν είδα την τραγικότητα της ύπαρξης, τις συγκρούσεις που θα ανατρέψουν την επίπεδη υφή του κειμένου, τον αφηγηματικό ελιγμό που θα ανανεώσει το ενδιαφέρον. 

Ώρα δεκάτη ογδόη:  χλωμό ηλιοβασίλεμα

          Γενικά, μια ιστορία με έντονη τραγικότητα δεν αρκεί. Δεν αρκεί μια καλή, συγκινητική και προβληματισμένη αφορμή, που θα μετατραπεί σε λογοτεχνία, για να έχουμε λογοτεχνία υψηλού επιπέδου. Δεν αρκεί η αφήγηση για να περάσει στον αναγνώστη το συγκινησιακό άγγιγμα… Χρειάζεται να δρομολογηθεί η σύγκρουση, να εμπλακεί μια δύναμη και η αντίδραση σ’ αυτήν, να επιδιωχθούν διασταυρώσεις προσώπων, που θα κλονίσουν τη μέχρι τότε αναγνωστική ισορροπία. Ο Σαρίκας τα κάνει όλα αυτά, αλλά με μια μετριοπαθή γραφή, σαν να αφήνει την τραγικότητα να προκύψει από την αμεσολάβητη ανάγνωση. Μάλλον αυτό δεν φτάνει. 

[Οι εικόνες ελήφθησαν από: www.ethnos.gr, ergotelina.blogspot.com, www.star.gr και www.efsyn.gr]

Πατριάρχης Φώτιος