“Ρόζα” του Jonathan Rabb

«Τι με κοιτάζεις, Ρόζα, βουρκωμένη;». Η Ρόζα Λούξενμπουργκ, αυτή η μικρόσωμη Γερμανοεβραία Σπαρτακίστρια, η αριστερή που διαδήλωνε χωρίς φόβο, είναι μια καθοριστική μορφή της ιστορίας του 20^ου αιώνα.  

Στιγμιαίος καφές ντεκαφεϊνέ: Jonathan Rabb “Rosa” 2005 “Ρόζα” μετ. Ρ. Γεωργιάδου εκδόσεις Πόλις 2013

 

            Ο κομισάριος Νικολάι Χόφνερ στο μεταπολεμικό Βερολίνο του 1919 επιχειρεί να εξιχνιάσει τις κατά συρροήν δολοφονίες γυναικών. Τα πτώματά τους χαράσσονται με ένα συγκεκριμένο σχέδιο. Αφήνονται στα ορύγματα που φτιάχνονται για τον υπόγειο σιδηρόδρομο. Κάποια στιγμή συνειδητοποιεί ότι ο δολοφόνος ακολουθεί ένα σχέδιο. Το σχέδιο αυτό σχετίζεται τόσο με τις χαρακιές όσο και με τα σχέδια του υπόγειου Βερολίνου. Έτσι ο αστυνόμος οδηγείται στην ανεύρεση του δράστη.

            Αυτό το αστυνομικό πλαίσιο έχει τη δική-του μαγεία. Αλλά δεν εμβαθύνει σε τίποτα. Αυτό που κάνει το βιβλίο του Ραμπ αξιανάγνωστο είναι αφενός το κλίμα του κατεστραμμένου Βερολίνου μετά την ήττα στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι μια πόλη με ερείπια. Με έλλειψη βασικών αγαθών. Με δομές και άλλες υπηρεσίες σε ανασυγκρότηση. Το ίδιο κλίμα συναντάμε και στον Philipp Kerr στο έργο-του “Μοιραία Πράγα”. Το κλίμα αυτό όμως σκιαγραφεί φυσικά τη Γερμανία σε πρώτη φάση μέσα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου είναι εξίσου περιορισμένη και στερημένη από τα βασικά. Ο Δαββέτας στην «Καθημερινή» στις 12/1/2014 (συγκρίνοντας τη «Ρόζα» με την «Τριλογία του Βερολίνου») διαπιστώνει ότι το Βερολίνο είναι ιδανικό σκηνικό για φόνους. Ειδικά όταν τα εγκλήματα σχετίζονται με το καθεστώς και με τις βλέψεις της Γερμανίας για επικράτηση στην Ευρώπη.

Ο Ραμπ σκηνοθετεί πολύ καλά την ατμόσφαιρα. Μας μεταφέρει με σαφήνεια και παραστατικότητα στους δρόμους μιας πόλης που υπέστη τα δεινά του πολέμου. Οι αναγνώστες περιηγούμαστε στη γερμανική πρωτεύουσα. Μυρίζουμε έντονα το κλίμα της εποχής, που πλανάται στους δρόμους. Αυτό είναι εν τέλει που προκαλεί τις κοινωνικές εκρήξεις.

            Αφετέρου, έρχεται ο φόνος της Ρόζας Λούξεμπουργκ, της διάσημης αριστερής της εποχής, που κήρυσσε πράγματα επίφοβα για το καθεστώς του Έμπερτ. Αυτός φαίνεται ότι έχει κάποια σχέση με τις δολοφονίες των άλλων γυναικών. Όμως η Κρίπο (αστυνομία για τα εγκλήματα) στην οποία εργάζεται ο Χόφνερ εμποδίζεται από την Πόλπο (Ασφάλεια για πολιτικά θέματα). Είναι βέβαια πως πολιτικοί κύκλοι δεν θέλουν να διαλευκανθεί ο θάνατος της Κόκκινης Ρόζας. Κι αυτό συμβαίνει αφού σε τούτον τον φόνο συμμετείχαν κρατικοί ή παρακρατικοί φορείς. Έτσι, το δίκαιο διαπλέκεται με την πολιτική, το έγκλημα χειραγωγείται από την εξουσία, η δικαιοσύνη υποτάσσεται στις πολιτικές διαμάχες. 

[Δανείστηκα τις φωτογραφίες από τους εξής ιστότοπους: libcom.org, www.aref.de, www.sueddeutsche.de και www.theguardian.com]

            Πατριάρχης Φώτιος