“Μείνε για λίγο όταν θα έχουν φύγει όλοι” του Δημήτρη Οικονόμου

Η ιδεαλιστική νιότη και η πιο προσγειωμένη ωριμότητα, η ερωτική φοιτητική ζωή και η μοναξιά της επόμενης δεκαετίας, η αντίθεση μεταξύ ονείρων και πραγματικότητας.

 

Στιγμιαίος με σοκολάτα:

Δημήτρης Οικονόμου

“Μείνε για λίγο όταν θα έχουν φύγει όλοι”

εκδόσεις Μελάνι

2012 

            Λένε συχνά ότι το δεύτερο βιβλίο μπορεί να σε στείλει στην καταξίωση ή στα τάρταρα, αφού την πρώτη εντύπωση τη σταθεροποιεί, αποδεικνύει τη συνέχειά-της ή την καταποντίζει ως πρόσκαιρο νεανικό πυροτέχνημα. Ο συγγραφέας με το πρώτο-του έργο με τον έξυπνο τίτλο “Η Πόλη του αναστέλλοντος ηλίου” (2009) είχε βρεθεί στη μικρή λίστα για το βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου του περιοδικού «Διαβάζω». Τότε η εξωπραγματική ατμόσφαιρα εκσφενδόνιζε την ανάγνωση, ενώ τώρα ο αναγνώστης προσγειώνεται σε μια ρεαλιστική πραγματικότητα.

            Το παρόν βιβλίο κινείται σε δύο αφηγηματικά επίπεδα, συνήθης τρόπος γραφής τα τελευταία χρόνια. Στο πρώτο στις αρχές της δεκαετίας του ’90 μια παρέα φοιτητών του Πολυτεχνείου περνά τις μέρες-της ανάμεσα στα έδρανα και στα κλαμπ, στις εκδρομές και τις μακρόπνοες και βραχύβιες σχέσεις, με κυριότερη αυτή με την όμορφη Ιλιάννα. Κι έπειτα από ένα ατύχημα ενός μπαλκονιού που έπεσε και σκότωσε κόσμο, υποσχέθηκαν στο εαυτό-τους να μην είναι αμελείς όταν θα γίνουν επαγγελματίες πολιτικοί μηχανικοί και να μην κάνουν αβαρίες όταν θα χτίζουν σπίτια. Στο δεύτερο επίπεδο πέντε έξι χρόνια μετά, στα 1998 κ.εξ., ο πρωταγωνιστής είναι πλέον υπάλληλος μιας κατασκευαστικής εταιρείας και έχει αναλάβει μια μεγάλη δουλειά, όπου οι κανόνες προστασίας δεν τηρούνται και βρίσκεται κάποια στιγμή μπλεγμένος σε υπόθεση εργατικού ατυχήματος, το οποίο προκάλεσε τον θάνατο ενός αλλοδαπού εργάτη. Η σκληρή ζωή εκτός σχολής φέρνει συμβιβασμούς αλλά και δυσκολίες πληρωμών από την εταιρία. Ενδιαμέσως ακούμε τις «ανταποκρίσεις» του Μιχάλη, φίλου του πρωταγωνιστή, που έχει πάει εθελοντής στην Αφρική και κάτι λυρικές καταγραφές ημερολογίου, αμφότερα άσχετα, όπως μου φαίνεται, με την υπόλοιπη ιστορία, εκτός κι αν διαφαίνεται μια ανολοκλήρωτη δίοδος φυγής από την ασφυξία της Αθήνας.

            Το θέμα της αλλαγής ανάμεσα στην ιδεαλιστική και συχνά αγωνιστική νιότη και στη συμβιβασμένη ωριμότητα έχει γίνει αντικείμενο πραγμάτευσης από σε ένα εξαιρετικό διήγημα του Μάριου Χάκκα ονόματι “Το ψαράκι της γυάλας”. Ο Οικονόμου, πολιτικός μηχανικός ο ίδιος, προσπαθεί να δείξει πόσο εύκολα αλλοτριώνεται κανείς, πόσο εύκολα εγκαταλείπει τις πρότερες αξίες-του, όχι επειδή γεννήθηκε ή μεγάλωσε ως αρριβίστας εκμεταλλευτής αλλά επειδή ο (ελληνικός) κοινωνικός χώρος ωθεί έμμεσα ή άμεσα σε συμβιβασμούς, υποχωρήσεις, ιδεολογικές προσχωρήσεις στην τρέχουσα αντίληψη για εύκολο χρήμα και κυρίως για mainstream αναρρίχηση στο status του επιτυχημένου. Ή ανεβαίνει κανείς ή μένει στον πάτο της αποτυχίας.  

            Η αντίθεση μιας νιότης που οραματίζεται, ερωτεύεται, κάνει σχέδια, φτιάχνει γκρουπάκια και γράφει τραγούδια, και μιας λίγο μεγαλύτερης ηλικίας που συμβιβάζεται και τελικά χάνει τον πρότερο εαυτό-της δεν είναι πολύ δραματικά δοσμένη. Οι δυο παράλληλες ιστορίες ναι μεν δείχνουν δυο αντίθετες πραγματικότητες, αλλά δεν οδηγούν τον αναγνώστη σε ένα εσωτερικό σκίρτημα που θα τον κάνει να συνειδητοποιήσει αυτή την υπαναχώρηση. Μια κρίση πριν από την κρίση. Τι λείπει; Μεγαλύτερη πυκνότητα ώστε να αποφευχθούν οι σχοινοτενείς αφηγήσεις και κατασκευή παροξυσμών που θα κορυφώσουν τη δράση. Μια μεγαλύτερη δηλαδή οικονομία της γραφής που θα τιθασεύσει το (βιωματικό) υλικό σε μια πιο σφιχτή πλοκή.

Πατριάρχης Φώτιος