Thursday, June 25, 2009

Caffe con panna: Σπύρος Παλούκης

“Ο Καρλομάγνος και η κάμερα με τα μυστικά”
εκδόσεις Μαγικό Κουτί
2008


Συνομιλία αφήγησης και εικόνας: πέρυσι το μυθιστόρημα της Μαρούτσου όπου ο λόγος συνομιλεί με πίνακες του Μαγκρίτ∙ την ίδια χρονιά βγαίνει αυτό το βιβλίο μέσα στο οποίο το κείμενο συνομιλεί με φωτογραφίες που τράβηξε ο ίδιος ο συγγραφέας.
Η ιδέα είναι μια περιήγηση στην Ευρώπη. Ο Παλούκης δίνει πρώτα μια γενική εικόνα της ιστορίας και της κουλτούρας του ευρωπαϊκού χώρου κι έπειτα προχωρώντας από πόλη σε πόλη (κατά βούληση φυσικά) αποτυπώνει με τον φακό-του στιγμές της καθημερινότητας κι έπειτα τις σχολιάζει. Η ιδέα βεβαίως δεν είναι πρωτότυπη, αλλά είναι καλοδουλεμένη.
Η περιδιάβαση δεν είναι αντιπροσωπευτική αλλά επιλεκτική. Τα στιγμιότυπα που καταγράφονται δεν κλείνουν μέσα-τους ένα χαρακτηριστικό της εκάστοτε πόλης, ενδεικτικό του πολιτισμού-της, αλλά μια φευγαλέα ματιά στη ζωή των κατοίκων της Ευρώπης. Κι αυτό ίσως ήταν και η φιλοδοξία του Παλούκη: όχι να φτιάξει έναν χάρτη της πολυπολιτισμικότητας της Γηραιάς Ηπείρου, αλλά μάλλον να συντάξει τη Χάρτα της ομοιομορφίας των πολιτισμών και ταυτόχρονα της ποικιλίας των ανθρώπινων στιγμών.
Τα κείμενά-του δεν ξέρω αν είναι λογοτεχνία. Θα έλεγα μάλλον όχι. Αυτό όμως δεν τα εμποδίζει να περιέχουν αισθητικά στοιχεία, χαμηλόφωνο προβληματισμό, ισχυρά κίνητρα να ξαναδούμε την καθημερινότητα, έντονες δόσεις ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, αφορμές για επαναδιατύπωση όρων, στερεοτύπων, κούφιων επεισοδίων που παίρνουν άλλο νόημα…
Η φωτογραφία με τις κυρίες είναι μέσα στο βιβλίο. Εξαιρετικά χρώματα και έντονη εκφραστικότητα.
Παρόλο που δεν το συνηθίζω, αντιγράφω μια παράγραφο από το βιβλίο που συνοψίζει τον προβληματισμό του συγγραφέα: «Είναι τόσο παράδοξη τελικά η Ευρώπη; … Τόσο πολύπλοκα ενοποιημένη, και ταυτόχρονα τόσο μοναδικά κατακερματισμένη. Είναι ένα χαώδες σεντούκι, με τόσο πολλές ιστορίες που δεν τελειώνουν ποτέ, με τόσο πολλές χώρες που εν τέλει χτίζουν ένα αόρατο ευρωπαϊκό πλέγμα ομοιογένειας. Χώρες τόσο διαφορετικές μεταξύ τους, αλλά και τόσο οικείες. Χώρες που κατοικούνται από ένα πλήθος ανθρώπων με διευρυμένους ορίζοντες, μιας και κυρίως οι προγενέστεροί τους αλλά και οι ίδιοι, ήρθαν σε επαφή με ευαισθησίες, ιδιοσυγκρασίες, πνευματικές ικανότητες, έθιμα, πεποιθήσεις, πολιτικά συστήματα, νομοθεσίες».
Πέρασα καλά με αυτό το βιβλίο, χάρηκα την αφήγηση, προβληματίστηκα ήπια, ξανασκέφτηκα την ταυτότητά-μου και ταυτόχρονα ζήλεψα τα ταξίδια με μια φωτογραφική μηχανή να συλλαμβάνει λαθραία το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι...

Πατριάρχης Φώτιος

No comments: