Λίλα Τρουλινού, “Το ίδιο χώμα”

Κρήτη και Κατοχή -2. Η Ιστορία, με τα πρόσωπα και τις αδυναμίες τους, με το κακό να αλωνίζει, με τις πληγές να πυορροούν, έρχεται και ξανάρχεται. Η Ιστορία συναντά τη μεταφυσική, ψάχνοντας τα αίτια των τραυμάτων.

 

Λίλα Τρουλινού “Το ίδιο χώμα” εκδόσεις Περισπωμένη -2021

 

Δεν ξέρω γιατί το πήρα. Μοιάζει με τη μεταφυσική ανάγκη να δω πράγματα που τα φέρνει η μοίρα του αναγνώστη στο χέρι του. Μοιάζει με το άγγιγμα του εξωφύλλου στο βλέμμα.

> Η Λίλα Τρουλινού γεννήθηκε το 1961. Κατάγεται από τη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε φιλολογία, φιλοσοφία και θέατρο. Μέχρι το 1995 έζησε στη Θεσσαλονίκη και έκτοτε ζει και εργάζεται στην Κρήτη. Έχει ασχοληθεί με μεταφράσεις φιλοσοφικών έργων και τη γλωσσική επιμέλεια κειμένων. Έχει γράψει τις νουβέλες Στον κάμπο στροβιλίζονται τ’ αγκάθια και Αουρέλια. Η πρώτη μνήμη (Περισπωμένη, 2016 και 2017 αντίστοιχα).

ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΑ έργα δεν έχουμε πολλά στα ελληνικά. Εντάξει θυμάμαι τη “Γυναίκα της Ζάκυθος” του Σολωμού και μετά; Και το τωρινό μυθιστόρημα της Τρουλινού δεν μοιάζει με το σολωμικό έργο. Είναι πιο πολύ ένα κράμα αποκαλυπτικής αφήγησης, ηθογραφίας, κατάβασης στον Άδη, φαντασίας με επιστροφή στον χρόνο, μυθιστορήματος μυστηρίου, Bildungsroman κ.ο.κ. Σ’ αυτήν την περίπτωση της ειδολογικής μίξης, είναι επίφοβο να μετατραπεί η όλη προσπάθεια σε ένα θεαματικό τουρλουμπούκι κι ο αναγνώστης να χαθεί σε μια δίνη φυγόκεντρων κατευθύνσεων.

Η ΤΡΟΥΛΙΝΟΥ τελικά πέφτει στη λούμπα ή ξεφεύγει;

ΗΡΩΕΣ είναι οι νεαροί Χρυσάφης και Αγγελής, που ζουν στο χωριό του Ρεθύμνου Μέλαμπες, και αναλαμβάνουν να βρουν την κλεμμένη εικόνα του Αγίου Φανουρίου. Στην προσπάθειά τους κατεβαίνουν σ’ ένα σπήλαιο, το οποίο λειτουργεί σαν χωροχρονική πύλη και βρίσκονται μισοί εδώ και μισοί στην Κρήτη του 16ου αιώνα, όταν φτιάχτηκε η εικόνα. Το έτος 1571 αναδεικνύει τον τρόπο ζωής αλλά και τις ιστορικές συνθήκες της βενετοκρατούμενης Κρήτης, με τους Τούρκους να εφορμούν στο νησί. Κι έπειτα, αφού χάσανε την ευκαιρία του τότε, επιστρέφουν στο παρόν, όπου μαθαίνουν ότι η εικόνα βρέθηκε από τον παππού του Αγγελή, τον Αντρουλή Τρουλλινό, μέσα στην Κατοχή. Εκεί ανάμεσα σε Γερμανούς, στον Kreipe και τους Άγγλους, ο εικοσάχρονος τότε παππούς είναι κομουνιστής που δεν πιστεύει στις εικόνες.

Η ΤΡΟΥΛΙΝΟΥ, παρόλο που σκιαγραφεί τα ιστορικά στοιχεία, συνεχίζει να δίνει μια άχρονη διάσταση στο έργο, τονίζοντας το μεταφυσικό και το αποκαλυπτικό, με όνειρα και μια “ποιητική” περιγραφή της φύσης. Ίσως υποδεικνύει με την επανάληψη όμοιων ονομάτων και τους κύκλους της ζωής ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται σε μια αέναη κίνηση που φέρνει το τότε στο σήμερα και το σήμερα ξαναβλέπει τον εαυτό του στο τότε. Το ερώτημα είναι αν το Κακό είναι εγγενές, όπως ο παππούς Αντρουλής φαίνεται μισάνθρωπος, ή γεννήθηκε από ιστορικές συγκυρίες. Η επιστροφή στο παρελθόν φωτίζει τα αίτια των εγκλημάτων αλλά και την πηγή των ψυχικών διαταραχών που γεννούν το κακό.

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟ βιβλίο που ταλαντεύεται ανάμεσα στο ιστορικό και το ποιητικό. Ο ψυχισμός, η εφηβεία, η Ιστορία λιώνουν σε ένα καμίνι που καίει, κι ο αγγειοπλάστης επιχειρεί να βρει τον πηλό που θα δείξει πόσα απ’ τα υπαρξιακά ανθρώπινα ερωτήματα έχουν απάντηση. Αυτή η μίξη ίσως αφήνει εκτεθειμένα τα πρόσωπα της Ιστορίας, αφού δεν σκιαγραφούνται πλήρως: περνάνε βιαστικά και φεύγουν ή χάνονται μέσα στην αχλή της μεταφυσικής τους. Έτσι, μου φαίνεται ότι ενώ τα αίτια είναι ιστορικά, εξαχνώνονται μέσα στη διαχρονικότητα και δεν ορθώνονται ισχυρά.

Πάπισσα Ιωάννα