Thursday, June 24, 2021

Δημήτρης Χριστόπουλος, “Τζίντιλι”

Η οικολογική καταστροφή στην Πτολεμαΐδα όχι μόνο προκαλεί προβλήματα υγείας, αλλά και διασαλεύει τον ψυχισμό των ανθρώπων και κατά βάθος κλονίζει τη διαχρονική παράδοση που διατρέχει τον τόπο.


Δημήτρης Χριστόπουλος

“Τζίντιλι”

εκδόσεις Το Ροδακιό

-2020

 

Είχαμε διαβάσει παλιά το πρώτο βιβλίο του Χριστόπουλου “Δημόσιες ιστορίες” και τώρα ξαναπιάνουμε το νήμα της γραφής του μ’ ένα μυθιστόρημα.


> Ο Δημήτρης Χριστόπουλος ζει και εργάζεται ως φιλόλογος στον Πειραιά. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο ΕΚΠΑ και Δημιουργική Γραφή στο ΜΠΣ του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Είναι υποψήφιος διδάκτορας νεοελληνικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων (Δημόσιες ιστορίες, 2013, Σπουδή στο κίτρινο, 2018). Μικρά πεζά, χρονογραφήματα, άρθρα και κριτικά σημειώματά του έχουν δημοσιευθεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. Διατηρεί το ιστολόγιο «Ηλεκτρονική Τράπεζα Φιλολογικών Θεμάτων».

 

Η ΠΡΩΤΗ ΕΝΤΥΠΩΣΗ είναι ότι ο συγγραφέας διατηρεί (εξελιγμένο) ένα ύφος που πυρώνει τη λέξη και εμμένει στην ποιητική, ατμοσφαιρική, μελωμένη ψίχα της. Μεταφορές, ποιητικές εικόνες, δουλεμένο στο δικό του αμόνι ύφος. Ένα βιβλίο που όσο προχωρά τόσο βαραίνει από τα πυκνά γλωσσικά στολίδια. Κι επιπλέον παντού στην αρχή ο ίδιος τόνος, άσχετα με ποιου χαρακτήρα την οπτική γωνία προάγεται η αφήγηση. Δεν μιλώ για το ίδιο ύφος, αλλά για τον ίδιο τόνο, το ίδιο κλίμα, που σποραδικά ποικίλλει, αλλά μάλλον η αίσθηση είναι ότι μένει ο ίδιος χειρισμός της γλώσσας.


ΤΟ ΘΕΜΑ αφορά στην οικολογική καταστροφή στη Δυτική Μακεδονία
. Πιάνει το νήμα από τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες και αναδεικνύει τα βουνά της Πίνδου και τα γύρω κορφοβούνια σε τόπο που λιγνιτοποιήθηκε. Η φύση εναντίον της ανάπτυξης. Υποπτεύομαι βάσιμα ότι μιλά για την Πτολεμαΐδα και τους Βλάχους της περιοχής. Πανταχού παρούσες άλλωστε οι Τζίντες, νεράιδες των αέρηδων και των δασών. Και το τζίντιλι, που σημαίνει στα βλάχικα ανεμοστρόβιλος, μια μεταφορά για ό,τι σάρωσε τον ορεινό παράδεισο σε μια περιβαλλοντική καταστροφή. Η Πτολεμαΐδα πεδίο οικονομικής και οικολογικής αντιπαράθεσης. Η Εορδαία περιοχή με φυσικό πλούτο που θυσιάζεται στον λιγνίτη.

Η ΙΔΕΑ φαίνεται να χρωστά χάρη ή να συμπορεύεται με τα έργα του Μακρόπουλου, όπως το πολύ καλό “Μαύρο νερό”. Οι άνθρωποι της περιοχής, οι οικογένειες Τσεπέλη και Τσακιρίδη, η μάμμα Σόμαινα κ.ο.κ. ζουν στα “Σόψιθα”. Η λέξη, εικάζω, είναι αναγραμματισμός της λέξης “Άψιθος”, δηλαδή Άψινθος, ένα φυτό πικρό με τοξικές επιδράσεις. Και μέσα σ’ αυτά ιστορικοί απόηχοι, μυστικιστικοί αντίλαλοι, δεσμοί που στέλνουν το παρόν σε ένα παρελθόν αλλά και σε ένα δυστοπικό μέλλον.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ με τέτοια έργα είναι η ιδεοκρατία που τα διακρίνει. Με άλλα λόγια στο μυαλό του συγγραφέα υπάρχουν ιδέες και ιδεολογίες, μεγάλα κομμάτια σκέψης και πρίσματα ανάλυσης της πραγματικότητας, αγνές αξίες και μεγάλα οράματα. Αυτά είναι μια γνήσια παρακαταθήκη, ώστε να γράψει κανείς λογοτεχνία. Απομένει όμως ένα βασικό βήμα. Να γίνουν κείμενο. Ο Χριστόπουλος επιλέγει να τα ντύσει με λέξεις, σχήματα, συνδηλώσεις, λειασμένες επιφάνειες και πονεμένες εκφράσεις. Ως λογο-τέχνης επιμένει στη γλώσσα. Πιστεύει πολύ στη δύναμή της και προωθεί τον σύνδεσμο “ιδέες + λέξεις”. αυτή η επιλογή όμως, όταν δεν συνοδεύεται από στιβαρή πλοκή και κορυφώσεις, αποδεικνύεται έωλη. Η ιδεοκρατία μένει ψηλά στο μίγμα, δεν ανακατεύεται με τα άλλα στοιχεία της λογοτεχνικής κατασκευής και φαίνεται τόσο έξεργη, τόσο φορτωμένη…

Πάπισσα Ιωάννα

No comments: