Monday, June 01, 2009

Πικρός ελληνικός διπλός: Μαρίνα Καραγάτση

"Το Ευχαριστημένο, ή οι δικοί μου άνθρωποι"
εκδόσεις Άγρα
2008


Βραβείο Μυθιστορήματος περιοδικού Διαβάζω 2009.
Είχα διαβάσει το βιβλίο κάποια στιγμή τα Χριστούγεννα, αλλά κάτι με ενοχλούσε, κάτι με έκανε να προβληματίζομαι για το τι διάβασα. Μάζεψα κριτικές και σκέφτηκα πολύ για το είδος του κειμένου, για την υφή του, για την αξία του. Θέλω να τα μοιραστώ μαζί σας και να βγω από τον λαβύρινθο της ανάγνωσης και της αξιολόγησης, τώρα που έχω στα χέρια μου τις βαθμολογίες που πήρε από την κριτική επιτροπή στο Διαβάζω Ιουνίου (έσπευσα να το αγοράσω σήμερα το πρωί).
1. Είναι μυθιστόρημα; Μια πρώτη παρατήρηση είναι ότι στο βιβλίο αποφεύγεται ο όποιος χαρακτηρισμός, γεγονός πολύ σημαντικό αφού κάθε έργο διαβάζεται με βάση τον ειδολογικό προσδιορισμό που προβάλλεται. Η Θεοδοσοπούλου (http://maritheodo.blogspot.com/2009/04/blog-post_549.html ) εκφράζει τις αντιρρήσεις της για το αν είναι μυθιστόρημα: «Στα υ­πο­ψή­φια βι­βλία για το βρα­βείο μυ­θι­στο­ρή­μα­τος συ­γκα­τα­λέ­γε­ται το βι­βλίο της Μα­ρί­νας Κα­ρα­γά­τση, «Το ευ­χα­ρι­στη­μέ­νο ή οι δι­κοί μου άν­θρω­ποι», το ο­ποίο, α­κό­μη κι αν δια­θέ­τει λο­γο­τε­χνι­κές α­ρε­τές, εί­ναι μαρ­τυ­ρία εν­δοοι­κο­γε­νεια­κού χα­ρα­κτή­ρα και ό­χι μυ­θι­στό­ρη­μα. Διό­λου α­πί­θα­νο, ως υ­πο­ψή­φιο προς βρά­βευ­ση στην εν λό­γω κα­τη­γο­ρία, να λει­τουρ­γή­σει ως άλ­λο­θι ε­ξο­στρα­κι­σμού α­μι­γώς μυ­θι­στο­ρη­μα­τι­κών βι­βλίων.».
Ο Ζήρας απαντά στο περ. Διαβάζω Μαΐου (σελίδα 30): «Εδώ [στη συγκεκριμένη απορία της Μ.Θ.] δεν μπορώ να πω πολλά, και τούτο διότι το δυσκολότερο πράγμα σήμερα είναι να ορίσεις με ευκρίνεια και πειστικότητα αν ένα κείμενο που εξ υπαρχής του καταργεί τα όρια των ειδών, είναι ποίηση, διήγημα, βιογραφία, μυθιστόρημα ή οτιδήποτε άλλο. Τέτοιο είναι και το πεζό της Καραγάτση. Ένα κατεξοχήν υβριδικό αφήγημα που με κανέναν τρόπο δεν θα μπορούσα να το κλείσω στο άλλωστε αμφίλογο ορισμό της Θεοδοσοπούλου μαρ­τυ­ρία χα­ρα­κτή­ρα εν­δοοι­κο­γε­νεια­κού. Ας με συγχωρεί, γνώμονας για το πεζό αυτό δεν είναι το αν αποτελεί μαρτυρία και πόσο, αν πρωταγωνιστές του είναι πρόσωπα που υπήρξαν, αλλά το αν έχει στοιχεία της μυθοπλασίας. Αν δηλαδή ο συγγραφέας του επινοεί μια πραγματικότητα που όσο κι αν το θέλει δεν είναι η πραγματικότητα που έζησε αλλά μια άλλη, φανταστική».
Η Θεοδοσοπούλου ανταπαντά (http://maritheodo.blogspot.com/2009/05/blog-post_9751.html ) θεωρώντας την άποψη του Ζήρα: «Ερμη­νεία, που θυ­μί­ζει τις ευ­φά­ντα­στες ψυ­χα­να­λυ­τι­κές α­να­γνώ­σεις τύ­που Γκυ Σωνιέ. Κα­τά τα άλ­λα, α­πό τα πολ­λά που γρά­φτη­καν στον Τύ­πο για το βιβλίο, ου­δείς έ­θε­σε υ­πό αμ­φι­σβή­τη­ση ό­σα μαρ­τυ­ρού­νται για την οικογέ­νεια Κα­ρα­γά­τση. Αναμ­φι­βό­λως, το βι­βλίο θα α­πο­τε­λέ­σει έ­να σταθε­ρό ση­μείο α­να­φο­ράς για τις μελ­λο­ντι­κές με­λέ­τες πά­νω στο έρ­γο του Κα­ρα­γά­τση. Και βε­βαίως, αν το βι­βλίο α­φο­ρού­σε μια οι­κο­γέ­νεια ονό­μα­τι... Δρα­γά­τση, θα πή­γαι­νε “α­διά­βα­στο”, ό­πως και πλεί­στα άλ­λα της ε­τή­σιας σο­δειάς.»
Προσωπικά με πείθει πιο πολύ η γνώμη της Θεοδοσοπούλου (έστω κι αν έχω εκφραστεί αρνητικά παλαιότερα για την πένα της) και όχι του Ζήρα (έστω κι αν καταπιαστεί πάλι στη στήλη του στο «διαβάζω» με τα ιστολόγια, σαν το δικό μας, που μιλάνε για τη διαμάχη των κριτικών). Τουλάχιστον αυτός ήταν ένας διάλογος με επιχειρήματα.

2. Στα θετικά του βιβλίου αναφέρθηκε ο φωτισμός του πατέρα Καραγάτση από την κόρη του (Γαραντούδης, Τα Νέα, 28.6.2008), σημείο που εντοπίζει και η Χριστίνα Παπαγγελή στο ιστολόγιό της (http://anagnosi.blogspot.com/2008/10/blog-post_17.html ) «Βρήκα σπαραχτικό το να νιώθει αυτού του είδους την απόρριψη η κόρη από μέρους του Πατέρα, ενός πατέρα που δεν κανει άλλο παρά να προβάλλει -κλασικά- τον εαυτό του στην κόρη του. Προς τιμήν της, η συγγραφέας δε σχολιάζει ούτε προβαίνει σε χαρακτηρισμούς. Άλλωστε δεν το επιτρέπει η «δομή» του βιβλίου, ο τρόπος που διάλεξε να ξεδιπλώσει την προσωπικότητα του Καραγάτση, εφόσον μιλά ο ίδιος.». Ο Κούρτοβικ συμπληρώνει (Τα Νέα, 27.9.2008): «΄Ισως ο μεγαλύτερος έπαινος για το βιβλίο της είναι ότι μας κάνει να ξεχάσουμε γρήγορα τον πραγματικό Καραγάτση και μας παρασύρει στη γοητεία μιας αφήγησης που στέκει θαυμάσια από μόνη της, ανεξάρτητα από την ιστορικότητα των χαρακτήρων της. Και ωστόσο, σε σχέση ακριβώς με αυτή την ιστορικότητα, η συγγραφέας είναι ειλικρινής, τολμηρή και δίκαιη, με μια μορφή δικαιοσύνης που πηγάζει από συναισθηματική ωριμότητα και αισθαντική κατανόηση, όχι από μια σπασμωδική προσπάθεια δικαίωσης, με την υποβάθμιση των προσωπικών ελαττωμάτων και τον υπερτονισμό των αρετών, όπως συμβαίνει τόσο συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις.»
Ο Γαραντούδης εντοπίζει επίσης «το θεματικό εύρος και την αφηγηματική συνθετότητά του, αλλά και την αναμφίβολη αισθητική αξία του». Ο Βιστωνίτης αναφέρει ότι πρόκειται «για νοσταλγική και πικρή αναδρομή στο παρελθόν που αναπλάθει την ιστορία μιας από τις γνωστότερες αστικές οικογένειες της εποχής. Είναι ένα χρονικό, θα λέγαμε, του συναισθήματος το οποίο εκτυλίσσεται μέσω της ανάκλησης της παιδικής ηλικίας και ταυτοχρόνως μια κατάθεση ψυχής.» (Το Βήμα, 6.7.2008). Και ο Κούρτοβικ αποδίδει τα εύσημα στην Καραγάτση: «Η δύναμη και η ουσία του βιβλίου της βρίσκονται στα ολοζώντανα, ζεστά, πλούσια σε αποχρώσεις και γεμάτα ανθρώπινες αντιφάσεις πορτρέτα των «δικών της ανθρώπων». Ο Καραγάτσης, πληθωρικός, εγωπαθής, βίαιος, γυναικάς, αλλά και συναισθηματικά ευάλωτος, γενναιόδωρος και ευθύς· η Νίκη Καραγάτση, με την έμφυτη σεμνότητα και την ήρεμη σταθερότητά της· η γιαγιά Μίνα, νησιώτισσα αστή παλαιών αρχών, αλλά και με συχνά αφοπλιστικό κοινό νου·».

3. Στα αρνητικά του βιβλίου ο Βιστωνίτης αναφέρεται στην απουσία διαφοράς μεταξύ των φωνών των αφηγητών, αφού «πουθενά δεν έχεις την αίσθηση ότι η διαφορά της ομιλίας συνεπάγεται και αλλαγή στο ύφος - στην ουσία πρόκειται για διαφορά απόχρωσης γιατί το βιβλίο έχει αφηγηματική ταυτότητα πέραν των πρωταγωνιστών-αφηγητών: αυτή της Μαρίνας Καραγάτση.» (Το Βήμα, 6.7.2008).
Καλό μήνα
Πατριάρχης Φώτιος

17 comments:

Pellegrina said...

Δεν εχω διαβάσει το βιβλίο, γράφω για να κάνω μια ερώτηση (πραγματική ερώτηση, ζητάω γνώμη, από όποιον θέλει να πει) με αφορμή την τελευταία, "αρνητική" κριτική: Αυτό το "διαφορετικό ύφος" των ομιλητών, πόσο είναι κάτι σημαντικό;

Εκθέτω τον προβληματισμό μου: μου φαίνεται ότι παλιότερα, όταν επικρατούσε στο μυθιστόρημα ένας συμβατικός, προ μοντερνισμού, ρεαλισμός, αυτό ήταν μια σύμβαση, κριτήριο της ικανότητας και γνώσης του συγγραφέα, που στηριζόταν στο γεγονός ότι οι άνθρωποι τότε μιλούσαν πολύ διαφορετικά ανάλογα με τη μόρφωση, την κοινωνική τάξη και τον τόπο καταγωγής τους. Είναι άπειρα τα παραδείγματα τόσο στην ελληνική όσο και στην ξένη λογοτεχνία (πρόσφατα διάβασα τον Dracula του Στόκερ στο πρωτότυπο και δεν καταλάβαινα σχεδόν τίποτα από το λόγο των λαικής καταγωγής ομιλητών -νεκροθάφτες, φύλακες ζωολογικών κήπων κλπ! Καμιά φορά δεν καταλαβαίνω ούτε και από τους αντιστοιχους έλληνες!)
Σήμερα όμως, πόσο διαφορετικά μιλάνε οι άνθρωποι, αν εξαιρέσεις κάποιες διαλέκτους όπως πχ τη "νεανική αργκό" κλπ;
Εκτός αυτού, σήμερα το γράψιμο έχει πια "κλείσει το μάτι" στον αναγνώστη. Όλοι ξέρουμε ότι ένας -και μόνο- συγγραφέας γράφει το βιβλίο και η μίμηση "προσωπικού ύφους"΄με επιμονή, λες και αυτό είναι κανένα ξεχωριστό ταλέντο, μου φαίνεται κάπως αστεία, μια χαζοσύμβαση χωρίς ιδιαίτερο νόημα, που οδηγεί σε ξεπερασμένες καταστάσεις.
Ο προβληματισμός μου δεν είναι μόνο θεωρητικός. Πρόσφατα τον αντιμετώπισα έντονα δύο φορές, μία ως αναγνώστρια και μία ως συγγραφέας. Στην πρώτη περίπτωση, ήταν όταν διάβασα μια κριτική της Λίνας Πανταλέων για τη "Γυναίκα του Λωτ" Η κριτικός είχε εντοπίσει ως μειονέκτημα του βιβλίου ακριβώς την έλλειψη διαφορετικού ύφους στις "επιστολές". των ηρώων. Πέραν του ότι ένα ελαφρό διαφορετικό ύφος, ένα "hint", νομίζω πως υπήρχε, εγώ φαντάστηκα αυτό το βιβλίο (καθαρά μεταμοντέρνο, τοποθετημένο συνολικά σε ένα επίπεδο άλλο από τον παραδοσιακό ρεαλισμό) γραμμένο με έντονες "διαφορές ύφους" (πχ ο στατιωτικός με κοφτή γλώσσα "καραβανάδικη", η γυναίκα με "θηλυκά" τσαλίμια κλπ) και με έπιασε σύγκρυο! Καταστροφή θα ήταν! Ένα τσίρκο! Όλη αυτή η ομογενοποιημένη μαγεία, που δεν σε άφηνε να βγεις από το όνειρο όυτε στιγμή, θα ήταν κατεστραμμένη! Με άλλα λόγια, η ικανότητα του συγγραφέα να φτιάχνει ύφος πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν εξυπηρετεί την όλη ατμόσφαιρα. Και να σας πω, σιγά την ικανότητα! λέτε να μη μπορούσε η Μπουραζοπούλου; Ήξερε πως δεν ταίριαζε στο βιβλίο της!
β) Ως συγγραφέας τώρα, ε΄γραψα πρόσφατα μια νουβελίτσα, τη Χρυσή βροχή -που μπορείτε όσοι θέλετε να τη διαβάσετε στην ιστοσελίδα μου. Εκεί αντιμετώπισα το ίδιο πρόβλημα, και βρήκα πολύ γελοίο να κάνω να μιλάνε διαφορετικά μια σχεδιάστρια κόμικ, ένας μποέμ εφοπλιστής και ο σωφέρ του (οι σωφέρ των εφοπλιστών σήμερα δεν είναι ορεσίβιοι αγράμματοι, είναι άνθρωποι "του κόσμου") Ελυσα το προβλημα κάνοντας διαφορετικά ε ί δ η λ ό γ ο υ (μια απομαγνητοφώνηση,ένα σενάριο κόμικ, ένα ...μπλογκ). Οι άνθρωποι σήμερα μιλάνε διαφορετικά σε διαφορετικές περιστάσεις, δεν εχουν "ατομικά" ιδιόλεκτα. Και πάλι, το έκανα συμβατικά, νιώθοντας λογοτεχνικα΄ότι "πρέπει" να δείξω μια διαφορά. Κατά βάθος όλα αυτά μου φίανονται μάλλον ασήμαντα. Ποιος συγγραφέας δεν μπορεί να το κάνει; Εδώ παιδάκια στο σχολείο "μιμουνται" ύφος, καταπληκτικά!

Ζητώ συγνώμη για τη φλυαρία. θα ήθελα ειλικρινά μια γνώμη. ΚΑΙ από συγγραφείς, έστω ανώνυμα.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Φίλη Pellegrina,
μεγάλο θέμα κι, αφού περιμένεις κάποιον συγγραφέα που θα έχει ίσως πειραματιστεί μ' αυτό, αποφεύγω προσώρας να εκφράσω τη γνώμη μου. Θα ήθελα κι εγώ να ακούσω τις εμπειρίες σας.
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Είδα κι απόειδα κι είπα να καταθέσω εγώ τη γνώμη μου, ελλείψει συγγραφέα.
Η γλωσσική αληθοφάνεια ίσως είναι αυτή που θα εγκαταλειφθεί τελευταία, γιατί αντικατοπτρίζει τον ίδιο τον χαρακτήρα. Ο Μπαχτίν είχε αναγάγει τον πολυγλωσσισμό σε πρώτιστη αρχή του μυθιστορήματος. Από την άλλη, τα περισσότερα σημερινά (και παλαιότερα) μυθιστορήματα που δεν διαφοροποιούνται γλωσσικά φαίνονται ισοπεδωμένα, φαίνονται να χειραγωγούνται απόλυτα από την πένα και τη συνείδηση του συγγραφέα και δεν αφήνουν περιθώρια για λεκτική διαλεκτικότητα και κατ' επέκταση για ιδεολογικές αντιθέσεις και συγκρούσεις.
Το ύφος από την άλλη φυσικά διαφοροποιείται από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά κυρίως διαφοροποιείται, όπως λες, από περίσταση σε περίσταση κι από είδος λόγου σε είδος λόγου. Αυτό δείχνει ότι ο πολυγλωσσισμός διευρύνεται παρά περιορίζεται. Δηλαδή η γλώσσα δείχνει παιδεία, ψυχολογία, κοινωνικό ρόλο, ταμπεραμέντο κοκ. [Πιστεύω ότι υπάρχουν γλωσσικές διαφορές μεταξύ των ανθρώπων, διαφορές προσωπικότητας αλλά και διαφορές ιδιολέκτου: νεανική αργκό, επαγγελματικές ιδιόλεκτοι, υφολογικές διαφοροποίσεις κοκ.].
Το μόνο που με προβληματίζει είναι αν ένα μυθιστόρημα μοντέρνο οφείλει αισθητικά να επιδιώξει κάτι τέτοιο, αλλά σ' αυτό η πρώτη μου απάντηση είναι ό,τι είπα στην αρχή: η γλώσσα, για να μην είναι ισοπεδωτική και μονοφωνικά ομοιόμορφη, καλό είναι να ποικίλει.
Αυτά... από πολλά που έπρεπε να θιχτούν.
Πατριάρχης Φώτιος

Vivi G. said...

ΦΙΛΟΙ ΚΑΛΗΜΕΡΑ,ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ.
ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ,ΤΑ ΥΦΗ,ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ,ΤΟΥΣ ΟΡΙΣΜΟΥΣ- ΑΝ ΑΝΗΚΕΙ ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΟ ΑΛΦΑ Η ΣΤΟ ΒΗΤΑ ΕΙΔΟΣ- ΕΠΙΤΡΕΨΤΕ ΜΟΥ, ΝΑ ΠΩ ΑΠΛΑ,ΠΟΛΥ ΑΠΛΑ,ΑΠΛΟΙΚΑ, ΟΤΙ ΔΙΑΒΑΣΑ ΑΡΚΕΤΑ ΑΛΛΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΤΟΥ "ΔΙΑΒΑΖΩ".ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ-ΠΟΥ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΠΟΙΑ ΑΥΘΕΝΤΙΑ,ΠΟΙΟΣ ΜΕΤΕΜΨΥΧΩΜΕΝΟΣ ΤΟΛΣΤΟΙ ΔΙΚΑΙΟΥΤΑΙ ΝΑ ΤΟ ΟΡΙΣΕΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΟΛΥΠΟΘΗΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ;- ΤΗΣ κ.ΚΑΡΑΓΑΤΣΗ ΚΑΙ ΘΑΡΡΩ ΤΟ ΞΕΡΟΥΜΕ ΟΛΟΙ.
ΑΝΑΡΩΤΙΕΜΑΙ ΓΙΑΤΙ ΚΡΑΤΗΣΕ ΤΟ...ΨΕΥΔΩΝΥΜΟ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΤΗΣ,ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΡΙΣΚΑΡΕ ΝΑ ΓΡΑΨΕΙ ΓΙ ΑΥΤΟΝ ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ( ΠΟΥ ΠΑΛΙ ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ)...
ΤΗΝ ΣΥΜΠΑΘΩ,ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΧΑΡΑ ΤΟ ΓΡΑΨΙΜΟ ΤΗΣ,Ε,ΚΑΙ ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΔΗΛΑΔΗ;ΞΕΡΕΤΕ ΠΟΣΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΓΡΑΦΟΥΝ ΕΤΣΙ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ;ΑΝ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΚΟΡΗ ΚΑΡΑΓΑΤΣΗ ΚΑΙ ΔΕΝ ΑΝΑΦΕΡΟΤΑΝ Σ΄ΑΥΤΟΝ ΘΑ ΕΦΤΑΝΕ ΣΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ,ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΧΗ,ΣΤΟ ΝΑ ΑΣΧΟΛΟΥΜΑΣΤΕ;ΔΕΝ ΤΟ ΝΟΜΙΖΩ..
ΦΙΛΟΙ,Ο ΚΑΡΑΓΑΤΣΗΣ ΠΕΘΑΝΕ,ΖΗΤΩ Ο ΚΑΡΑΓΑΤΣΗΣ!
ΤΕΛΙΚΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΥΤΟΣ ΤΟ ΕΧΕΙ ΠΑΡΕΙ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΑΣ ΑΥΤΟΣ ΤΙΣ "ΠΑΙΖΕΙ" ΣΤΑ ΔΑΧΤΥΛΑ ΤΟΥ ΕΝΟΣ ΧΕΡΙΟΥ ΤΟΥ,ΑΥΤΟΣ ΑΝ ΜΑΣ ΒΛΕΠΕΙ ΘΑ "ΠΕΘΑΙΝΕΙ" ΣΤΑ ΓΕΛΙΑ ΜΕ ΤΟ ΕΤΟΣ ΚΑΡΑΓΑΤΣΗ,ΤΙΣ ΛΕΣΧΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΠΟΥ ΞΕΣΚΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ,ΜΕ ΤΗΝ ΘΥΓΑΤΕΡΑ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΟΙΔΙΠΟΔΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΥ ΚΑΛΑ ΚΡΑΤΕΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΚΤΛ ΚΤΛ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΤΟΝ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΥ ΥΠΗΡΞΕ ΚΙ ΑΣ ΜΗΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΜΟΥ.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ

BIBH ΓΕΩΡΓΑ

Πάπισσα Ιωάννα said...

Βιβή,
σέβομαι την επιτροπή και την απόφασή της, γιατί γνωρίζω ότι αν μια άλλη, εξίσου αμερόληπτη, επιτροπή αποφάσιζε ίσως επέλεγε ένα άλλο -καλό- βιβλίο. Αυτό δεν μειώνει την κριτική μας σε ένα βιβλίο-μαρτυρία, το οποίο κέρδισε όχι για τις μυθιστορηματικές του αρετές (πολλά προβλήματα και αμφιβολίες γεννά), αλλά για το θέμα του και το πρόσωπο του Καραγάτση που δεσπόζει.
Αυτή η άποψη, που δεν με καλύπτει απόλυτα, εκφράζει την αίσθηση των αναγνωστών που δεν βρήκαν κάτι ιδιαίτερο να βραβευτεί σ' αυτό το βιβλίο. Θα πως απλώς: πολύ συντηρητική και συμβατική η επιτροπή.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Δεν διαφωνώ με αυτά που λες (όπως τα λες!), αλλά τότε εχω ένα άλλο ερώτημα: και ποια, λοιπόν, είναι η "γλώσσα του συγγραφέα", δηλαδή το ύφος του; δεν λέμε ότι αυτή είναι κυρίως το "αποτύπωμά" του κι εκεί κυρίως φαίνεται το "ταλέντο" του; Αν, ως συγγραφείς, μιμούμαστε απλώς διάφορα είδη λόγου, σαν να στήνουμε ένα θέατρο, που φαίνεται τότε το δικό μας, προσωπικό γλωσσικό ύφος;

Απαντάω μόνη μου: φυσικά και το ύφος του συγγραφέα φαίνεται, και πολύ μάλιστα, Σε Ολες τις επιμέρους "γλώσσες" των ηρώων του, που είναι έτσι κι αλλιώς πλαστές, και, με κάποιο μοναδικό τροπο και ρυθμό, δικό του, ενοποιούνται από το δημιουργό σε ένα συνολικό έργο. Τελικά ναι, μάλλον θα πρέπει να το συνεχίσουμε το κόλπο (άτιμε Μπαχτίν!) Και μάλλον η κ. Πανταλέων, ως ψύχραιμη κριτικός, είχε δίκιο κι εγώ, ως ενθουσιωδης αναγνώστρια, αδικο! Μόνο που σε μερικά βιβλία το κόλπο είναι ανιαρό, βρε παιδί μου. Εξαρτάται και από το συνολικό επίπεδο. Έχω βαρεθεί αυτά τα σύγχρονα ελληνικά βιβλία με τις εξυπναδίτσες, που μοιάζουν να μιμούνται το λόγο ενός νεαρού τσαχπινούλη ήρωα, αλλά το μόνο που κάνουν είναι να εκθέτουν το ρηχό ναρκισσισμό του (όχι απαραίτητα νεαρούλη) συγγραφέα. Διάβασα πρόσφατα ένα τέτοιο βιβλίο, ενδιαφέρον κατά τα άλλα (και από τα υποψήφια!)και πολύυυ κουράστηκα από το υφάκι!
Τεσπά, ίσως είναι και υποκειμενικό Απλώς δεν μου αρέσουν τα βιβλία, που δεν Αίρουν τη ματιά, πολυγλωσσική η μη, σε κάποιο ύψος, κάποια απόσταση από τα τεκταινόμενα, που να ρετουσάρει, σαν σπάτουλα, όλα τα επιμερους ιδιόλεκτα. Που δεν θυμαται δηλαδή, κάθε στιγμή, ότι φτιάχνει, πρωτίστως, ένα εργο τέχνης, κατι που ΔΕν αντιγράφει με ακρίβεια την πραγματικότητα.


Οι συγγραφείς πάνε -ελπίζω- για μπάνιο! Σιγά μην κάθονται να μιλάνε με μένα! Να περνάνε καλά οι άνθρωποι!
(εξαιρείται ο Κονιδάρης που εχει πολύ πιο ενδιαφέρουσες σκοτούρες. είδες στο μπλογκ του τα δίδυμα;)

Η Μαρίνα Καραγάτση (ό,τι όνομα γουστάρει χρησιμοποιεί ο καθένας στην τελική) έπρεπε προφανώς να τιμηθεί. Μπορεί να ήταν και μια λύση για να μη φαγωθούν οι άλλοι, απ ό,τι μαθαίνω (εδώ μέσα με τις κακές συναναστροφές) όλο φαγώνονται. Και περσι το είχαν δώσει σε ένα "αουτσάιντερ". Τεσπά, δεν ξερω από αυτά. Κάπως αστεία μου φαίνονται. Τι χρειάζεται το βραβείο ένας δημιουργός; Αν οι βραβεύσεις "ενθαρρύνουν", τότε εγώ (που ούτε εκδότη δεν έχω, όχι υποψηφιότητες για βραβεία!), θα έπρεπε από καιρό να εχω παψει να σχολούμαι. Είναι όμως αυτό μέτρο ζωής; τεσπά, δεν ξερω, περί ορέξεως...
Αυτά!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
καταλαβαίνω ότι σκέτο ύφος είναι απλώς φιγούρα και αποδέχομαι τις επιφυλάξεις σου. Το πρωτότυπο όμως φυσικά δεν είναι το ά-υφο, αλλά το ύφος που συνταιριάζεται με το νόημα.
Το "Καραγάτση" δεν είναι λογοτεχνικό ψευδώνυμο αλλά κατοχυρωμένο ληξιαρχικά. Άρα η Μαρίνα λέγεται νόμιμα Καραγάτση. Κι εγώ μεθαύριο από Πετρίδης θα δηλώσω στο ληξιαρχείο Πατριάρχης (πώς υπάρχει Πατριαρχέας;) και θα αποκτήσω έξτρα κύρος!!! Με φαντάζεσαι; Από ιστολογική περσόνα κύριος!
Πατριάρχης Φώτιος

Τσάκας said...

Παιδιά, για μας που δεν έχουμε πάρει το ΔΙΑΒΑΖΩ μπορείτε να γράψετε τις φήφους που πήρε κάθε βιβλίο;

Pellegrina said...

Ωραίο επίθετο το Πατριάρχης!!

(είμαι μαλλον σίγουρη οτι ποτέ δεν θα το δηλώσεις. Εκτός αν ...

πάμε κάαπου που δεν έχουμε πάαει..

έλα πάαμε, στην ουουρου-γουάααη!

Pellegrina said...

οχι απλώς το ύφος συνταιριάζεται με το νόημα, αλλά σε μεγάλο βαθμό το ύφος ΕΙΝΑΙ το νόημα (κατά το "το πώς είναι το τι")

Πάπισσα Ιωάννα said...

Τσάκα,
είναι μεγάλη βαβούρα να γράψω τις ψήφους. Ούτως ή άλλως είναι χωρίς ονόματα κριτών.
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
δεν κατάλαβα το υπονοούμενο με το "πάμε κάαπου που δεν έχουμε πάαει.. έλα πάαμε, στην ουουρου-γουάααη!".
Αν θες, ξαναρίχ' το πιο άμεσα.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Εννοω απλώς ότι αν δηλώσεις real ονοματεπώνυμο, ίσως πρέπει και να την κάνεις, σαν τον καραβέλα. Οχι για λόγους οικονομικούς βεβαια! απλώς για να εχεις την ησυχία σου!

Vivi G. said...

ΚΑΛΕ ΜΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΙΜΑΣΤΕ!ΚΑΝΕ ΤΟ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ ΝΑ ΔΕΙΣ ΕΞΤΡΑ ΚΥΡΟΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ... ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ!ΔΥΟ ΣΕ ΕΝΑ...

Πάπισσα Ιωάννα said...

Vivi,
υπάρχουν όντως πολλά ωραία και
έγ-κυρα ονόματα για να κατοχυρώσει κανείς:
λ.χ. κάτι σε -νδρης για να μοιάζει με εφοπλιστικό.
Το Κόντογλου έχει όντως μέσα Βυζάντιο, Μικρά Ασία και λογοτεχνία.
Θα το σκεφτώ...
Πατριάρχης Φώτιος

Vivi G. said...

Ο,ΤΙ ΘΥΜΑΜΑΙ ΧΑΙΡΟΜΑΙ.
ΔΙΑΒΑΖΩ-ΞΑΝΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΧΡΟΝΙΑ- ΒΕΝΕΖΗ,"ΤΟ ΝΟΥΜΕΡΟ 31328".
ΑΝΑΡΡΩΝΩ ΑΠΟ "ΒΙΛΑ ΚΟΜΠΡΕ","ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΠΟΛΑΡΟΙΝΤ","ΔΙΑΙΤΑ ΤΗΣ ΥΑΙΝΑΣ" ,"ΠΑΡΤΑΛΙ" KAI ΜΠΟΛΙΚΟ ΚΑΡΑΓΑΤΣΗ (ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΡΗ ΤΟΥ).ΕΙΧΑΝ ΠΡΟΗΓΗΘΕΙ Η "ΑΓΑΠΗ" ΤΗΣ TONI MORRISON,ΤΟ "ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΔΡΑΜΑ " ΤΟΥ ΒΑRRY UNSWORTH KAI "O ΦΥΛΑΚΑΣ ΣΤΗΝ ΣΙΚΑΛΗ" ΤΟΥ SALINGER(ΑΥΤΟ ΤΟ ΞΑΝΑΔΙΑΒΑΣΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΧΡΟΝΙΑ.ΝΑ ΟΜΟΛΟΓΗΣΩ ΒΕΒΑΙΑ ΟΤΙ ΔΙΑΒΑΖΑ ΣΤΑ ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΑΚΥΡΑ ΑΠΟ ΑΥΤΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ "ΤΟ ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΤΑΔΕ Η ΤΟΥ ΔΕΙΝΑ",ΚΑΛΑ ΝΑ ΠΑΘΩ...
ΞΑΝΑΓΥΡΙΖΩ ΠΧ ΣΤΟΝ ΒΕΝΕΖΗ Η ΣΕ ΚΑΠΟΙΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ ΠΑΛΙΟΥΣ ΚΑΙ ΔΕΝ ΒΑΡΙΕΜΑΙ,ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΖΟΜΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ΚΙ ΑΝΑΡΩΤΙΕΜΑΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΥΘΟΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΓΕΝΙΕΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΕΣ ΜΕ ΑΓΑΠΗ ΠΛΕΞΕΙ ΓΥΡΩ ΤΟΥΣ Η ΕΙΝΑΙ ΟΝΤΩΣ ΤΟΣΟ ΜΑ ΤΟΣΟ ΜΕΓΑΛΟΙ.
ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΝΑ΄ΝΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΩ.
ΚΑΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ;

Πάπισσα Ιωάννα said...

Vivi,
προς το παρόν δες τις προηγούμενες αναρτήσεις. Όσο για τα προσεχή, κάνε υπομονή μέχρι να τα αναρτήσω σταδιακά...
Πατριάρχης Φώτιος