Σώτη Τριανταφύλλου, “Σικελικό ειδύλλιο”

Δεν πρόκειται για ερωτικό ειδύλλιο. Δυο άνθρωποι, ο αστυνόμος σε τμήμα της Σικελίας, όπου κυριαρχεί η Μαφία, κι η νεαρή Κοντσέττα σηκώνουν την αδύναμη φωνή τους.

Σώτη Τριανταφύλλου “Σικελικό ειδύλλιο” εκδόσεις Πατάκη -2021

Η Τριανταφύλλου είναι σίγουρα μια από τις σημαντικότερες συγγραφείς μας, όσο κι αν τα βιβλία της έχουν τη δική τους λογική, που δεν πείθει πάντα τον αναγνώστη.

> Η Σώτη Τριανταφύλλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1957. Σπούδασε φαρμακευτική στην Αθήνα, ιστορία και πολιτισμούς στο Παρίσι, ιστορία της αμερικανικής πόλης στη Νέα Υόρκη καθώς και γαλλική φιλολογία στην Αθήνα. Έχει γράψει συλλογές διηγημάτων ("Μέρες που έμοιαζαν με μανταρίνι", "Το εναέριο τρένο στο Στίλγουελ", "Άλφαμπετ Σίτυ"), βιβλία για τον κινηματογράφο ("Κινηματογραφημένες πόλεις", "Ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου 1976-1992", "Νέος αγγλικός κινηματογράφος", "Σύγχρονος γαλλικός κινηματογράφος", "Φρανσουά Τριφό", "Τζων Κασσαβέτης". "Μίκαελ Χάνεκε", κ.ά.), μυθιστορήματα ("Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης", 1996, "Αύριο, μια άλλη χώρα", 1997, "Ο υπόγειος ουρανός", 1998, "Το εργοστάσιο των μολυβιών", 2000, "Φτωχή Μάργκο", 2001, "Άλμπατρος", 2003, "Κινέζικα κουτιά", 2006, "Λίγο από το αίμα σου", 2011, "Για την αγάπη της γεωμετρίας", 2012, "Σπάνιες γαίες", 2013, "Το τέλος του κόσμου σε αγγλικό κήπο", 2017), που έγιναν τα περισσότερα μπεστ σέλερ, τις νουβέλες: "Γράμμα από την Αλάσκα", "Θάνατος το ξημέρωμα", "Η φυγή", "Συγχώρεση", "Πιτσιμπούργκο", "Η ταφή της Οφηλίας", "Μηχανικοί καταρράκτες", τα αυτοβιογραφικά βιβλία: "Ο χρόνος πάλι", "Αστραφτερά πεδία", τα βιβλία για παιδιά: "Η Μαριόν στα ασημένια νησιά και τα κόκκινα δάση", "Γράμμα από ένα δράκο", "Η Μιλένα και το φρικτό ψάρι", "Οι αρχαίοι Έλληνες χώνουν τη μύτη τους παντού", "Οι αρχαίοι Έλληνες χώνουν τη μύτη τους παντού (ξανά)" και για εφήβους και νέους: "Αφρικανικό ημερολόγιο", "Μιλώντας με την Αλίκη για τη φιλοσοφία και το νόημα της ζωής", "Μιλώντας για την Έκφραση Έκθεση". Μαζί με τον Ηλία Ιωακείμογλου, έγραψαν από κοινού τα βιβλία: "Αριστερή τρομοκρατία, δημοκρατία και κράτος" και "Για τη σημαία και το έθνος". Μόνη της, το βιβλίο "Πλουραλισμός, πολυπολιτισμικότητα, ενσωμάτωση, αφομοίωση". Τα άρθρα της στην εφημερίδα "Athens Voice" συγκεντρώθηκαν στους τόμους: "Η φοβερή τροπή των πραγμάτων", 2012, "Η ενδέκατη ώρα", 2014, "Ασκήσεις αταραξίας", 2015, "Οι δυσκολίες των πεδιάδων", 2017.

ΤΟ ΑΛΜΑ από τα αμερικάνικα και αγγλικά τοπία στην Ιταλία και μάλιστα στη Σικελία είναι θεαματικό. Η Τριανταφύλλου από την Αγγλία (“Το τέλος του κόσμου σε αγγλικό κήπο”), την Αμερική (“Μηχανικοί καταρράκτες”) και την Ελλάδα (“Για την αγάπη της γεωμετρίας”) κατεβαίνει στην επαρχία της Ιταλίας, για να διερευνήσει τη νοοτροπία του τόπου.

ΕΙΜΑΣΤΕ στη Σικελία, στο χωριό Rivo d’ oro, τη δεκαετία του ’50. Η Μαφία κυριαρχεί και διάφορες οικογένειες ελέγχουν την κοινωνία. Κανείς στην ουσία δεν αντιδρά. Είτε επειδή φοβάται, είτε επειδή επαναπαύεται στο status quo της οικονομικοκοινωνικής ζωής. Και τότε αναλαμβάνει διοικητής στο τοπικό αστυνομικό τμήμα ο Luca De Mateis. Ένας χωρισμένος σαραντάρης, που δεν είχε προσέξει στο παρελθόν, με αποτέλεσμα να χάσει το παιδί του. Απ’ την άλλη, η δεκαεφτάχρονη Concetta εργάζεται καθαρίστρια στο αστυνομικό τμήμα. Αφελής και κοινωνικά απαίδευτη, αλλά αθώα και τίμια. Ακόμα κι όταν πέφτει θύμα βιασμού από τον Quinto Clesseri, που είναι μέλος της τοπικής μαφίας, δεν δέχεται να τον παντρευτεί ως είθισται.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ απαρτίζεται από δύο εναλλασσόμενες αφηγήσεις. Μία του αστυνόμου που εκφράζει τις σκέψεις του σε ένα μπομπινόφωνο (κάτι σαν μαγνητόφωνο της εποχής). Και μία της Concetta, που εκφράζει με μια αφοπλιστική αθωότητα τις σκέψεις μέσα από τον κινηματογράφο που παρακολουθεί ή τα περιοδικά που διαβάζει. Η εναλλαγή κάνει ορατές τις αντιθέσεις δύο κόσμων, όσο κι αν και οι δύο έχουν έναν ιδεαλιστικό τρόπο σκέψης απέναντι στο κοινωνικό πλαίσιο που είναι συντηρητικό, μικροαστικό ή επαρχιώτικο, αντεπιστημονικό, μίζερο, καταθλιπτικό.

ΟΙ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ μπαίνουν ολόκορμοι στο κλίμα της εποχής. Η μαφία που ακούγεται και σκιαγραφείται έμμεσα. Η τοπική κοινωνία που στρέφεται γύρω από τη θρησκεία και την οικογένεια, αλλά στην ουσία ζει μέσα σε προγονόπληκτα και απαίδευτα πλαίσια που πιστεύει ό,τι να ’ναι και δεν μπορεί να αποτινάξει τις άγκυρες του παρελθόντος, που δεν επιτρέπει την πρόοδο. Η Σικελία αντιπροσωπεύει το κατώτερο επίπεδο κοινωνίας και νοοτροπίας, τον πιο σκληρό νότο σε όλη την Ιταλία, κι ίσως σε όλη την Ευρώπη. Επαρχιωτισμός, οικογενειοκρατία, υποταγή σε μια απαρχαιωμένη αίσθηση της τιμής, φτώχια κι επομένως αποτελμάτωση.

ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ είναι ότι ξέρουμε εξαρχής δύο πράγματα. Ο De Mateis δολοφονείται από τη μαφία κι αυτό απλώνεται σαν βαριά σκιά πάνω σε ό,τι λέει και κάνει. Η Μαφία δεν είναι ανίκητη, είναι το σύνθημά του και μ’ αυτό παλεύει με τον εαυτό του αλλά κυρίως με τη νοοτροπία της κοινωνίας, που δεν θέλει να αλλάξει. Και παράλληλα, ο βιασμός της νεαρής καθαρίστριας είναι κι αυτός γνωστός, έστω και πλαγίως. Έτσι, γνωρίζουμε πως οι δυο πρωταγωνιστές είναι στιγματισμένοι, στοχοποιημένοι και στο τέλος ηττημένοι. Ίσως βέβαια η νίκη τους είναι ακριβώς αυτό: ότι δεν σταμάτησαν να στέκονται όρθιοι, ο ένας συνειδητά κι η άλλη με το πείσμα μιας αντισυμβατικής νιότης.

Πάπισσα Ιωάννα