Emmanuelle Bayamack-Tam, “Αρκαδία”

Et in Arcadia ego.  Από την “Ουτοπία” του Saint Thomas More μέχρι τον Nicolas Poussin, η Αρκαδία είναι ο ουτοπικός παράδεισος, διαφορετικός σε κάθε εποχή, που το φαντασιακό μας θεωρεί ως την ιδανική πολιτεία.

Emmanuelle Bayamack-Tam “Arcadie” 2018 “Αρκαδία” μετ. Χ. Σκιαδέλλη εκδόσεις Πόλις -2021

Ίσως είναι η αφή που με οδήγησε σ’ αυτό το βιβλίο. Το άγγιξα με τα ακροδάχτυλά μου, ανίχνευσα το ανάγλυφο του εδάφους του, γύρισα στο οπισθόφυλλο και το αγόρασα.

> Η Εμμανυέλ Μπαγιαμάκ-Ταμ γεννήθηκε στη Μασσαλία το 1966. Είναι agrégée της νεότερης φιλολογίας και διδάσκει στη μέση εκπαίδευση.

Έχει δημοσιεύσει με το όνομά της έντεκα μυθιστορήματα και δύο θεατρικά έργα, και με το ψευδώνυμο Ρεμπέκα Λιγκιέρι πέντε νουάρ μυθιστορήματα.

Το Αρκαδία έχει τιμηθεί με το βραβείο Livre-Inter και ήταν στην τελική λίστα υποψηφιοτήτων για τα βραβεία Femina, Médicis, Flore, Βιβλιοπωλών του Nancy-Le Point και της εφημερίδας Le Monde.

Η ΑΡΚΑΔΙΑ είναι ένας μυθικός τόπος που συμβολίζει στην ποίηση το ιδανικό μέρος, τον παράδεισο των ρομαντικών. Είναι δηλαδή η Ουτοπία που συναιρεί το αγαθό με το αθώο. Ιδεαλιστικός χώρος που έχει εμπνεύσει άπειρους συγγραφείς. Ακόμα κι ένα κίνημα, ο Αρκαδισμός, αναφέρεται σε μια τέτοια ιδανική κοινωνία.

ΣΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ της Γαλλίδας πεζογράφου αυτό είναι το Liberty House, ένα παλιό μοναστήρι το οποίο τώρα έχει μετατραπεί σε ένα είδος αυτοδιαχειριζόμενου κοινόβιου, όπου μένουν άνθρωποι ηλικιωμένοι ή με προβλήματα υγείας. Ηγεμονική μορφή είναι ο Arcady (το όνομά του εκφράζει πλήρως τον τόπο), ένας σαραντάρης-πενηντάρης που διακηρύσσει την αποχή από την τεχνολογία και το κρέας, ώστε να μείνουν όλοι οι ένοικοι σε μια ειδυλλιακή "πρωτόγονη" ζωή. Κυριαρχεί η ανεμελιά, ο γυμνισμός, ο πανσεξουαλισμός, η απουσία μεριμνών…

ΑΦΗΓΗΤΡΙΑ ωστόσο του βιβλίου δεν είναι ο Arcady αλλά η Farah, μια μάλλον άσχημα κοπέλα που φτάνει στα 15 και δεν έχει ακόμα περίοδο. Η γιατρός που την εξέτασε συμπεραίνει ότι δεν έχει κόλπο ενώ έχει έντονη τριχοφυΐα, δηλαδή σύνδρομο Rokitansky, που δείχνει αυξημένη αρρενωπότητα. Κι έτσι, ενώ ο καημός της είναι σε ένα κλίμα ελευθεριότητας να χάσει την παρθενιά της από τον Arcady, τώρα τα πράγματα παίρνουν άλλη τροπή. Η όλη της πορεία είναι να αντιληφθεί την ταυτότητά της, να ανακαλύψει την πραγματική της σεξουαλικότητα, να τη γευτεί αλλά και να συνειδητοποιήσει σε ποιο φύλο ανήκει, ίσως και σε ποιο γένος, αν έχει τη δυνατότητα επιλογής. Είναι αγόρι ή κορίτσι; Κι αυτό ποια σχέση έχει με τη δική της συνείδηση;

ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ, ραγδαίες αλλαγές συμβαίνουν που κλονίζουν τη βιωμένη εμπειρία. Ένας μαύρος μετανάστης που έρχεται προκαλεί ρατσιστικές αντιδράσεις, με αποτέλεσμα η Farah να συγκρουστεί με τον Arcady και να φύγει. Ο Arcady

κατηγορείται για παραπλάνηση μιας ηλικιωμένης που άφησε την περιουσία της στο κοινόβιο, κατηγορείται επίσης για βιασμούς, ενώ η αφηγήτρια ξέρει εξ ιδίων ότι μόνο με τη συναίνεση όλων γινόταν ό,τι γινόταν, το φαλανστήριο παρακμάζει, ώσπου στο τέλος η Farah πληροφορείται ότι οι 16 που είχαν μείνει αυτοκτόνησαν.

ΤΕΛΙΚΑ ο μη-χώρος του Liberty House και το μη-φύλο της Farah παρουσιάζονται σαν ιδανική ουτοπία, χωρίς δεσμεύσεις, με ελευθέριο έρωτα και πανσεξουαλική και προς τα δύο φύλα διάθεση, χωρίς κανόνες, αλλά με μια μαγική ανεμελιά. Αυτοί όμως οι ιδεατοί χώροι είναι δύσκολο να επιβιώσουν, επειδή η κοινωνία δεν μπορεί να συλλάβει την ιδιαίτερη φύση τους και τη συκοφαντεί.

Πάπισσα Ιωάννα