Γιώργος Παπαδάκης, “Άτακτο αίμα”

Το αίμα, ο σφυγμός της νιότης που χτυπά στον πόλεμο και στον έρωτα, είναι καθοριστικό για δύο Κρητικούς νέους, που πέφτουν στη φωτιά της Επανάστασης του 1897 και στην πυρά του πάθους.

Γιώργος Παπαδάκης “Άτακτο αίμα” εκδόσεις Εστία -2021

Ο συγγραφέας έγινε γνωστός όχι όταν έβγαλε το πρώτο του βιβλίο, τον “Ταχυδρόμο” το 2018, αλλά δυο χρόνια μετά, όταν πήρε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος και έτσι έκανε ένα μικρό μπαμ, που ξανασύστησε το βιβλίο.

> Ο Γιώργος Ν. Παπαδάκης γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1959. Σπούδασε Θεολογία, Φιλοσοφία και Ιστορία της Τέχνης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, απ' όπου απέκτησε τον τίτλο του Διδάκτορα Φιλοσοφίας. Έχει ειδικευθεί στη μεσαιωνική τέχνη και στην τέχνη της πρώιμης Αναγέννησης. Υπηρετεί στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση από το 1989 και σήμερα είναι Διευθυντής Σχολείου στην Αθήνα. Έργα του: "Ιστορία μιας ανοχύρωτης νιότης", μυθιστόρημα, Εστία 1994, "Ο Ιούλιος δεν έχει τύψεις", ποιητική συλλογή, Δωδώνη 1999, "Μικρή ιστορία του φωτός στη θρησκευτική τέχνη του Βυζαντίου και της Δύσης - το φως και το σώμα", μονογραφία, ιδιωτική έκδοση, Αθήνα 2014, "Η πρώιμη Αναγέννηση στην Ιταλική ζωγραφική", μελέτη, ιδιωτική έκδοση, Αθήνα, 2015.

ΤΟ “ΑΤΑΚΤΟ ΑΙΜΑ” παραπέμπει σε δύο είδη βρασμού που χαρακτηρίζει τη νιότη, τον πολεμικό και τον ερωτικό. Βρισκόμαστε στην Κρήτη του 1896, όπου δυο νέοι ενηλικιώνονται μαθαίνοντας τον πόλεμο σε μια τουρκοκρατούμενη περιοχή που ποτέ δεν σταμάτησε να ονειρεύεται την ελευθερία, και δοκιμάζοντας τον έρωτα ως διέξοδο στις εσωτερικές πιέσεις του σώματος.

ΣΤΟ ΗΡΩΙΚΟ πλαίσιο της επανάστασης του 1897, που αχνοφαίνεται, ο Ιάκωβος Κορνάρος είναι λίγο ονειροφαντασμένος, νοιάζεται για τα πουλιά, βλέπει προφητικά όνειρα, σμίγει το πραγματικό με το φανταστικό, ενώ ο ξάδερφός του Νικηφόρος ακολουθεί πιο εμφανώς τα πρότυπα του άντρα με τη διάθεση για μάχη και για έρωτα στην ίδια μοίρα. Κι οι δυο ψήνονται στο μαχαίρι καθώς σκοτώνουν δυο Τούρκους νιζάμηδες και βγαίνουν στο βουνό στο πλάι του Καπετάν Φωτιά. Η ενηλικίωση και η εθνική αναγέννηση πάνε μαζί.

ΑΥΤΗ η βάση θα μπορούσε να είναι ιδανική για να χτιστεί ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα, απ’ τη στιγμή που ο Παπαδάκης φαίνεται να ελέγχει τη γλώσσα του και να ορίζει την αφήγηση ως καμβά σκηνοθεσίας και δράσης. Ο καθένας δηλαδή βλέπει τις αρετές ενός φτασμένου γραφιά, με την καλή έννοια, που δοκίμασε για χρόνια την πένα του και τώρα μπορεί να απλώνει τα γράμματά του στη σελίδα οργανώνοντας εικόνες και σκέψεις. Πρόκειται για μια ηθογραφία και πιο πολύ ένα μυθιστόρημα εποχής, που ζωντανεύει το τότε, στο εκεί και στην ιστορία.

ΩΣΤΟΣΟ, το αποτέλεσμα κρίνεται κατώτερο των επιδιώξεων και των αναμονών του αναγνώστη. Γιατί; Γιατί κατά τη γνώμη μου ο πεζογράφος αστοχεί ανάμεσα στο τι ήθελε και πού τελικά τον οδήγησε η πέννα του.

1.   Η εξάρτησή του από τον Καζαντζάκη, ειδικά στον “Καπετάν Μιχάλη”, είναι εμφανής. Το πλαίσιο του 19ου αιώνα, η νοοτροπία των Κρητικών, απόηχοι της γλώσσας και της αποφθεγματικής-ανεκδοτολογικής γραφής, μέχρι και το μοτίβο της χήρας, που για χάρη της ο πολεμιστής εγκαταλείπει για λίγο τη μάχη, με αποτέλεσμα το μοναστήρι να πέσει στα χέρια των Τούρκων!

2.  Η έφεση του Ιάκωβου προς το άυλο και μεταφυσικό, θα μπορούσε να δώσει μια νέα διάσταση και να εμβολίσει το ρεαλιστικό με ουσιαστικές ενέσεις μετεωρισμού και φανταστικού. Ο Παπαδάκης θα μπορούσε δηλαδή να επιχειρήσει μια ανάλογη με της Ζατέλλη διπλή πραγματικότητα, χωρίς να τη μιμηθεί τυφλά αλλά αξιοποιώντας το οραματικό στοιχείο για να εμπλουτίσει το πραγματικό. Όμως έμεινε μόνο σε αναφορές στην αρχή του μυθιστορήματος, για να σκιαγραφήσει τον ήρωά του, αλλά κατόπιν το στοιχείο αυτό εξατμίζεται μέσα στον καπνό της δράσης.

3.    Το χειρότερο, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι ο συγγραφέας έχασε τον προσανατολισμό του ως προς το τι είδος κειμένου ήθελε να φτιάξει. Ξεκινά ως ιστορικό μυθιστόρημα, που ενέχει στοιχεία μυθιστορήματος ενηλικίωσης. Ωραία ως εδώ. Δυο νέοι, που ωριμάζουν στη μάχη και στον έρωτα, εποικούν μαζί με την οικογένειά τους το έρημο Καστέλι κι έτσι περνάνε και στοιχεία ηθογραφίας, αγροτικοκτηνοτροφικής αλλά και αστικής. Κι ενώ αυτό το καλούπι φαίνεται να μπορεί να δώσει καρπούς, η συνέχεια αλλάζει σχεδόν τα πάντα. Η αφήγηση τρενάρει σε πολλά σημεία, οι κορυφώσεις φτάνουν ξεθυμασμένες σε μικρά ύψη, οι συγκρούσεις, εσωτερικές και εξωτερικές, δεν είναι ισχυρές. Ακόμα χειρότερα, οι σελίδες μετατρέπουν όλα αυτά είτε σε μια οικογενειακή σάγκα με παρακλάδια, επιτυχίες και αποτυχίες, μέχρι τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ή σε μια ιστορία του Καστελίου από τότε που ξαναχτίστηκε έως τη δεκαετία του ’40.

ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΙΚΟ ταξίδι του συγγραφέα άλλαξε στην πορεία ρότα, ξέχασε την πυξίδα του, έχασε το λιμάνι προορισμού και συνέχισε άσκοπα σε άλλες κατευθύνσεις.

Πάπισσα Ιωάννα